عناصر داستانی قصه‌های عاشقانۀ عامیانه و قابلیت آن برای پویانمایی (با تأکید بر قصّه های مشدی گلین خانم)

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

دوره 11، شماره 38، اردیبهشت 1400، صفحه 20-35   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فریبا شمسی¹؛ محبوبه خراسانی^{* 2}؛ شهرزاد نیازی³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

²دانشیار زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

³استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

قصه‌های عامیانۀ عاشقانه سرشار از ماجراهایی هستند که با توجه به ساختار روایی و داستانی مناسب، عناصر نمایشی، قابلیت تبدیل به فیلم‌نامه و پویانمایی را دارند. در این پژوهش که با روش اسنادی و تحلیل محتوا انجام شده است، عناصر روایی موجود در قصّه‌های عامیانه و متن منتخب، یعنی قصّه‌های مشدی گلین خانم یررسی شده است. هدف این پژوهش تبیین ظرفیت پویانمایی قصه‌های عامیانه ایرانی بوده است. نتیجۀ به دست آمده این است که قصه‌های مردمی دارای شخصیت‌ها و عناصری فانتزی و خیالی هستند که در صورت پرداختِ درست می‌توانند برای ساخت پویانمایی به کار آیند. به منظور تحلیل و تأکید بیشتر، عناصر روایی و نمایشی بر اساس نظریۀ سالیوان، شومر و الکساندر در یک نمونه از این قصه‌ها تحقیق شد و قابلیت این قصه‌ها برای تبدیل به پویانمایی اثبات گردید. همچنین بررسی‌های جادو و خیال و ارزش آن برای پویانمایی نشان می‌دهد که عناصر خیالین فراوان این قصه‌ها، به فیلم‌نامه‌نویسان در استفادة بهتر از این گونۀ خاص کمک می‌کند، ضمن این که می‌توان با اقتباس از این قصه‌هایِ غنی از مایه‌های فرهنگ کهن ایرانی، بین پویانمایی و فرهنگ جامعه نیز ارتباط برقرار کرد.

کلیدواژه‌ها

قصه های عاشقانۀ عامیانه؛ عناصر دراماتیک؛ پویانمایی؛ گلین خانم

مراجع

1. اسلین، مارتین (1387)، دنیای درام، ترجمۀ محمد شهبا، تهران: هرمس.
2. اگری، لاجوس (1383)، فن نمایشنامه‌نویسی، ترجمۀ مهدی فروغ، تهران: نگاه.
3. الول ساتن، ل. پ (1374)، قصه­های مشدی گلین خانم، تهران: نشر مرکز.
4. باقری، نرگس و میرزاییان، پریوش (1395)، «شکل­شناسی ازدواج در قصه­های عامیانه (با تکیه بر قصّه­های مشدی گلین خانم)». فصلنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه. ش 8. صص 117-143.
5. بلتهایم، برونو (1384)، کودکان به قصه نیاز دارند، ترجمۀ کمال بهروزنیا، تهران: افکار.
6. ـــــــــــــــــــــ (1381)، افسون افسانه­ها، ترجمۀ اختر شریعت‌زاده، تهران: هرمس.
7. بنی اسدی، زینب و همکاران (1394)، «بررسی عناصر اساسی نمایش در بازآفرینی ادبیات داستانی به ادبیات نمایشی». هشتمین همایش پژوهش­های زبان وادبیات فارسی.
8. تقوی، محمد (1376)، بررسی حکایت‌های حیوانات (فابل­ها) تا قرن دهم در ادب فارسی، تهران: روزنه.
9. سالیوان، کارن و دیگران (1390)، ایده­هایی برای انیمیشن کوتاه، ترجمۀ تورج سلحشور، تهران: آبان.
10. شمیسا، سیروس (1373)، انواع ادبی، چاپ 2، تهران: فردوس.
11. ــــــــــــــــــــــــ (1383)، نقد ادبی، چاپ 4، تهران: فردوس.
12. قادری، نصراله (1380)، آناتومی ساختار درام، تهران: کتاب نیستان.
13. گلی‌زاده، پروین و یاری، علی(1388)، «بررسی قابلیت­های نمایشی داستان حسنک وزیر در تاریخ بیهقی». جستارهای ادبی. ش 166. صص 69-86 .
14. لی‌بورن، کیت (1390)، کتاب جامع انیمیشن، ترجمۀ جعفرزاده، مهیار و دیگران، تهران: سوره مهر.
15. محمدی، محمد (1378)، فانتزی در ادبیات کودکان، تهران: روزگار.
16. محمدی، محمد هادی و زهره قایینی (1383)، تاریخ ادبیات کودک، ج 3، چاپ 3، تهران: چیستا.
17. مک‌کی، رابرت (1382)، داستان، ساختار، سبک و اصول فیلم‌نامه‌نویسی، ترجمۀ محمد گذرآبادی، تهران: هرمس.
18. میرصادقی، جمال (1376)، عناصر داستان، چاپ 3، تهران: سخن.
19. ـــــــــــــــــــــــــ (1376)، ادبیات داستانی قصه، رمانس، داستان کوتاه، رمان، تهران: سخن.
20. هیوارد، استن (1390)، فیلم‌نامه‌نویسی انیمیشن، سرپرست مترجمان سارا خلیلی، تهران: دانشگاه هنر.
21. یونسی، ابراهیم (1384)، هنر داستان‌نویسی، چاپ 10، تهران: نگاه.
22. پایگاه فیلم کوتاه ایران، تارنمای تخصصی. (9 آبان 1396) <http://24framesnews.co>