بررسی رابطه تعاملات اجتماعی با رویکرد معناشناختی درشکل‌گیری فضاهای شهری (نمونه موردی: پیاده راه ولیعصر و پیاده راه تربیت)

مطالعات جامعه شناسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1400

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2022.1953029.1433

نویسندگان

فرحناز خادم فسقندیس¹؛ رسول درسخوان^{* 2}؛ مریم سینگری³؛ مهسا فرامرزی³؛ صمد صباغ دهخوارقانی⁴

¹دانشجوی دکتری ، گروه شهرسازی ، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز،ایران

²استادیار، گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.( نویسنده مسئول ) [e-mail]

³استادیار ، گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز،ایران

⁴استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

        فضـای شـهری تنهـایـک مفهـوم کالبـدی نیسـت،بلکـه کنـش تعامـلات شـهروندی و فعالیت هـای شـهری رانیـز دربرمی گیـردودرحقیقـت فضا بـا حضـور انسـان وفعالیـت اوسـت کـه معنـا می یابـد. پیـاده راه ها بـه عنـوان یکـی ازفضاهـای شـهری، نقـش مهمـی را در ارتقـای فعالیت هـای اجتماعی-فرهنگـی جامعـه ایفـا می کنــد. حرکــت عابــر پیــاده درپیاده راه هــا،بــه واســطه طراحــی مناســب وشــناخت مبتنی بــرجنبه هــای منظر شـهری است؛ که موجـب افزایـش ادراک، ارتقـای هویـت و احسـاس تعلـق بـه محیـط و زیبایـی میشـود. یکـی ازتحـولات اخیـر درگرایشهـای جدیـد شهرسـازی جهـان، توجـه بـه حرکـت پیـاده و نیازهـای او بـه عنـوان یـک موضـوع فراموش شـده مهـم شـهری اسـت؛لذا این پژوهش فضای دو پیاده‌راه ولیعصر و پیاده‌راه تربیت تبریز به عنوان نمونه موردی پژوهش در راستای ابعادمعناشناختی مدنظر قرارداده وبه دنبال بررسی تاثیر عوامل معناشناختی برتعاملات اجتماعی در دوپیاده‌راه و ارائه راهکاری بهینه در این راستا است. طبقه‌بندی مولفه‌ها و استخراج شاخص‌ها ابتدا به روش موردی-زمینه‌ای و به کمک اسناد و مدارک موجود و با تکیه بر اطلاعات بدست آمده و سپس با کمک روش ساختارگرایی و با تکیه برمصاحبه‌های عمیق بر استخراج شاخص‌ها و مولفه‌های نظری انجام شده و در نهایت به بررسی نرمال بودن زیر شاخص‌های ابعاد معناشناختی و تعاملات اجتماعی پرداخته شد. همچنین به کمک رگرسیون به آزمون فرضیات و به کمک آزمون فریدمن به رتبه‌بندی هر زیر شاخص پرداخته شده که به ترتیب در شاخصه معناشناختی سه مولفه اول یعنی عناصر انسان‌ساخت، بهره‌گیری از حواس، عناصر طبیعی و در رابطه با تعاملات اجتماعی سه مولفه به ترتیب فضای شهری پیاده،مولفه‌های ذهنی،مولفه‌های کالبدی دارای بیشترین امتیازاست.

کلیدواژه‌ها

تعاملات اجتماعی؛ رویکرد معناشناختی؛ شکل گیری فضاهای شهری؛ پیاده راه تربیت؛ پیاده راه ولیعصر

مراجع

1. Baird, G. (1998). la dimension amoureuse. hays -Architecture theory since 1968 New york: MIT pres 36-56.
2. Behzadfar, Mostafa, Tahmasebi, Arsalan, (2013), Identification and evaluation of components affecting social interactions, Baghshahr Magazine, 10th year, No. 25
3. Bentley et al., (2010), Responding Environments, Translator: Mostafa Behzadfar, Iran University of Science and Technology Publishing
4. Chandler, D. (2008). Fundamentals of Semiotics. (M. Parsa, translator) Tehran: Surah Mehr Publications.
5. Habib, Farah; Naderi, Seyed Majid; Jahanshahloo, Lala; And Forouzanghar, Hamideh. (1391). Assessing the social capital evaluation framework in the city structure with emphasis on the role of public spaces (Case study: Tehran). City Identity, 12, 5-14.
6. Habibi Seyed Mohsen, (2001) Urban Space: Theoretical Encounter, Sefeh Magazine, Volume 11, Number 33; From Page 4 to Page 13.
7. Hershberger, R. G. (1980). A study of meaning and architecture. b. Geoffrey Broadbent -Meaning and behaviour in the built environment John Wiley & Sons, Ltd. (ص. 21-43).
8. Kamrani, A. (2009). Urban Symbolism (Master Thesis Cover). Tehran: Iran University of Science and Technology.
9. Kashani Joo, Khashayar, (2013), The importance of pedestrian spaces in the cities of the third millennium, Quarterly Journal of Urban Studies, Fifth Year, No. 17-18.
10. Lynch (2005). Theory of city shape. (S. Bahraini, translator) Tehran: University of Tehran Press.
11. Madanipour, Ali, (2008), Public and Private Spaces of the City, translated by Farshad Nourian, published by Urban Processing and Planning Company, Tehran.
12. Madanipour, Ali, (2010), Designing Urban Spaces and Attitudes on Social and Spatial Process, translated by Farhad Morteza, Urban Processing and Planning Company.
13. Mahani, Sougal, (1399), The Impact of Social Interactions on Architecture and Urban Public Space, The First Annual Conference on Architectural, Urban Planning and Urban Management Research.
14. Nozzi, Dom, (2005). Merits and principles of New Urbanism", http://user.gru.net/domz/ merits.htm.
15. Pakzad, Jahanshah, (2013), Guide to Urban Space Design in Iran. Tehran: Ministry of Housing and Urban Development
16. Rafipour, Faramarz, (2013), Anatomy of Society: An Introduction to Applied Sociology. Tehran: Anteshareh Co.
17. Rapaport, A. (1987). The cultural origin of biological complexes. (R. Rezazadeh, translator) Tehran: University of Science and Technology Publications.
18. Rapaport, A. (2005). The meaning of built environment: an approach in non-verbal communication. (F. Habib, translator) Tehran: City Processing and Planning Company.
19. Rapaport, A. (2009). Housing anthropology. (Kh. Afzalian, translator) Tehran: Artist profession.
20. Rapoport, A. (1982). The meaning of built environment. The university of Arizona press.
21. Sadri, Arash et al., (2015), The effect of sidewalks on increasing social interactions in urban spaces of Bojnourd, Journal of Applied Research in Social Sciences, Year 19, No. 54.
22. Shokouhi, Mahmoud, Massoud, Mohammad, (2010), A Pathway to Increase Social Capital, Journal of Iranian Scientific Association of Architecture and Urban Planning, No. 1.
23. Talebi, Jaleh (2014) Social relations in urban space, Letter of Science and Social, No. 24.
24. Teibaldz, Francis, (2013), Citizen-oriented Urbanism: Promoting Public Areas and Urban Environments, Translator: Mohammad Ahmadinejad, Isfahan, Khak Publishing.
25. Tibbalds, F (2012), Making People-friendly Towns; Improving the Public Environment in Towns & Cities, London, Longman press.
26. Jacobs Jane, (2007), The Life and Death of American Big Cities, University of Tehran Publishing Institute