معناشناسی واژه ی «اهل»در قرآن کریم (بررسی و تبیین «اهل کتاب» در آیه‌ی وحدت (آیه 64 آل‌عمران)

دو فصلنامه علمی تفسیر متون وحیانی

دوره 3، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 1-29   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهرا آقابابایی^{* 1}؛ حسین مرادی²؛ محمدحسین صائیبی²؛ فرهاد ادریسی³

¹دانشجوی دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان. ایران

²استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان. ایران

³دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان. ایران

چکیده

واژه «اهل» یکی از پر کاربردترین واژه­هایی است که با مشتقات آن بیش از 125 بار با ترکیب اضافی در قرآن به­ کار رفته است. وسعت کاربرد این واژه در قرآن کریم، و ترکیب آن با سایر واژگان و مفاهیم قرآنی، نشان از جایگاه خاص این کلمه و ضرورت بررسی موضوع دارد. یکی از ترکیب­های مهم، ترکیب واژه­ ی «اهل» با واژه‌ی «کتاب» است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل محتوا می­ کوشد تا ابعاد مختلف این مفهوم را از منظر قرآن بیان کند. ‌منظور از اهل کتاب، کسانی هستند که کتاب آسمانی برای آنان تعلق یافته است. ما در این نوشتار می­کوشیم با روش توصیفی مفهوم لغوی و اصطلاحی واژه «اهل»، و همچنین «اهل کتاب»، را در آیه­ ی وحدت مورد بحث و بررسی قرار دهیم؛ تا با تأمل بر ابعاد مختلف واژه­ی «اهل»، و شناخت حوزه­ های معناشناسی آن را تبیین کرده، به مفهوم وحیانی موضوع اهل کتاب، کاربردهای قرآنی و مصادیق آن، در قرآن کریم بپردازیم. شایان ذکر است که با توجه به آیه 64 آل عمران، خداوند از مسلمانان اتّحاد و همبستگی با اهل کتاب را می­ خواهد.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ معناشناسی؛ اهل؛ اهل کتاب؛ آیه‌ی وحدت

مراجع