بررسی اثر نانو ذره سلنیوم بر تحمل تنش خشکی در گیاه گوجه گیلاسی(Solanum lycopersicum L. var.cerasiforme)

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

دوره 16، شماره 3، آذر 1400، صفحه 27-41   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علیرضا ایرانبخش^{* 1}؛ مریم نیسانیان²؛ رحیم احمدوند³؛ زهرا اوراقی اردبیلی⁴؛ مصطفی عبادی⁵

¹زیست شناسی، علوم زیستی، دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

²گروه زیست شناسی، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران،

⁴گروه زیست شناسی، دانشکده علوم زیستی واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی،گرمسار، ایران

⁵گروه زیست شناسی، دانشکده علوم زیستی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران،

چکیده

این تحقیق جهت بررسی اثر نانو ذره سلنیوم بر برخی خصوصیات موفولوژیک و فیتوشیمی گیاه گوجه گیلاسی(Solanum lycopersicum L. var.cerasiforme) تحت شرایط تنش خشکی بصورت طرح کاملاً تصادفی با اعمال 4 سطح تیمار شامل (صفر، 2، 4 و 10 میلی گرم بر لیتر) سلنیوم و اثرمتقابل سلنیوم بر خشکی (50 درصد ظرفیت زراعی) با 3 بار تکرار انجام شد. برای این منظور ابتدا بذرها در گلدان‌ها به صورت هیدروپونیک کشت شدند و سلنیوم (سلنات سدیم به عنوان شاهد بالک و نانوسلنیوم) به صورت محلول پاشی برگی از مرحله‌ی 5-6 برگی گیاه به صورت هفتگی استفاده شد. 3 روز پس از گذشت هفتمین تیمار، آنالیزهای موفولوژیک و فیتوشیمی انجام شد. صفات مورد ارزیابی شامل طول بخش هوایی و ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای کلروفیل، میزان برخی عناصر در برگ و فعالیت آنزیم های آنتی‌اکسیدانی بود. نتایج نشان داد که بیشترین میزان وزن تر و خشک اندام هوایی، طول بخش هوایی و محتوای کلروفیل a و b در تیمار 4 میلی‌گرم بر لیتر نانوسلنیوم در مقایسه با شاهد مشاهده شد. بیشترین میزان عنصر روی در برگ، در گروه تیماری 4 میلی‌گرم بر لیتر نانوسلنیوم و میزان عنصر سلنیوم در تیمار 10 میلی‌گرم بر لیتر نانوسلنیوم در مقایسه با شاهد مشاهده شد. بیشترین میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی کاتالاز و سوپراکسید دسموتاز در گروه تیماری 10 میلی‌گرم بر لیتر نانوسلنیوم در مقایسه با شاهد مشاهد شد. به طور کلی تیمار 4 میلی‌گرم بر لیتر نانوسلنیوم سبب افزایش تحمل گیاه به تنش خشکی و رشد گردید.

کلیدواژه‌ها

آنزیم های آنتی اکسیدانی؛ تنش خشکی؛ کلروفیل؛ نانوسلنیوم