دامنه تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده و تمایل حسابرس به هشداردهی

پژوهش های مالی و رفتاری در حسابداری

دوره 1، شماره 3، اسفند 1400، صفحه 47-70   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/fbra.2021.1945872.1049

نویسنده

وحید بخردی نسب^*

دکتری تخصصی حسابداری، گروه حسابداری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

تمایل ‌هشداردهی‌ حسابرسان‌ مستقل یک حرکت از سوی حسابرسان مستقل است، که به‌منظور آشکارسازی تخلفات و گزارش آن به واحدهای نظارتی جهت رفع‌اعمال خلاف قانون انجام می‌شود. ولی نداشتن انگیزه و تمایل به افشای گزارش اشتباهات کشف شده از سوی حسابرسان مستقل و عدم‌ تمایل‌ هشداردهی در بین آن‌ها، می‌طلبد تا به‌واسطه این امر در پژوهش حاضر بر فرآیند تصمیم‌گیری اخلاقی تمرکز نمود، تا حسابرسان مستقل ترغیب شده و سعی بر تمایل‌هشداردهی داشته باشند. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و تلفیقی از روش‌های پیمایشی مقطعی و همبستگی است. جامعه آماری موسسات حسابرسی معتمد بورس اوراق بهادار تهران و نمونه پژوهش شامل 56 موسسه در سال 1399 که بر اساس در دسترس بودن انتخاب شده، می‌باشد. ابزار پژوهش پرسش‌نامه و سناریو است و فرضیه‌های پژوهش با استفاده از الگوی حداقل مربعات آزمون شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که حسابرسان تا چه حد خود را نمایندگان اخلاقی صاحبکار می‌دانند. به‌عبارتی شواهد پژوهش گویای این است که نگرش فرد نسبت به هشداردهی، پذیرش اخلاقی توسط دیگران و خود، ادراک فرد نسبت به کنترل رفتاری، تعهد نسبت به استقلال و مسئولیت‌فردی در گزارش‌دهی اثر مثبتی بر تمایل‌هشداردهی در حسابرسان مستقل دارد. ولی پیامدهای گزارش‌دهی برای فرد اثر منفی بر تمایل‌هشداردهی در حسابرسان مستقل دارد. همچنین حمایت-سازمانی، همبستگی‌گروهی، هنجارهای‌گروهی و وضعیت‌مسئله‌اخلاقی ارتباط بین ویژگی‌های فردی حسابرسان (نگرش، پذیرش‌اخلاقی، ادراک‌فرد نسبت به کنترل‌رفتاری، تعهد فرد به استقلال حسابرسی، مسئولیت‌فردی در گزارش‌دهی و پیامدهای گزارش‌دهی برای فرد) و تمایل‌فرد به هشداردهی حسابرسان مستقل را تعدیل می‌کند.

کلیدواژه‌ها

تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده؛ تصمیم‌گیری اخلاقی؛ تمایل هشداردهی حسابرسان مستقل

مراجع