ارزیابی قابلیت های گردشگری و نقش آن در توسعه شهری با تأکید بر برنامه ریزی راهبردی (نمونه موردی: شهر کرمان)

برنامه ریزی و توسعه محیط شهری

دوره 2، شماره 5، فروردین 1401، صفحه 1-16   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد رضا رضایی^{* 1}؛ مسلم قاسمی²

¹دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

²دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

     گردشگری موتور محرک توسعه اقتصادی و یکی از عوامل کاهش فقر در مناطق شهری وروستایی محسوب می شود و اثرات منفی و مثبتی در مقاصد گردشگران داشته است. در این راستا برنامه ریزی راهبردی می­تواند به عنوان پاسخی به مشکلات پیش آمده به علت عدم برنامه­ریزی صحیح در گردشگری نیز مطرح گردد. در هسته گردشگری مانند همه فعالیت ­های تجاری دیگر باید «راهبرد گردشگری» تجسم یابد و از جمله مدل­های برنامه­ریزی راهبردی مورد استفاده در توسعه گردشگری به­ ویژه در گردشگری شهری، مدل استراتژیک qspm می باشد. در مقاله حاضر، سعی شده تا ضمن شناخت و معرفی برخی از جاذبه های گردشگری شهر کرمان و نقش آن در توسعه شهر، به ارائه راهبرد و راهکارهای فراروی صنعت توریسم شهر کرمان نیز پرداخته شده است. این تحقیق از لحاظ روش از نوع تحلیلی و از لحاظ هدف، کاربردی می باشد و بررسی سنجه ها و شاخص های مورد نظر در قالب گردشگری شهر کرمان، با استفاده از مطالعات میدانی و جمع آوری داده از طریق بررسی اسنادی و کتابخانه ای، پرسش نامه (از دیدگاه 50 نفر از مسئولان  و گردشگران) انجام شده است. سپس داده ها در نرم افزار exel وارد و تحلیل شده و پس از آن  با استفاده از مدل راهبردی qspm مورد تجزیه و تحلیل  قرار گرفته اند. نتایج  حاصل از  تحلیل نهایی ماتریس‌های ارزیابی عوامل داخلی و خارجی بیانگر است که با توجه به میانگین امتیازات نهایی به دست آمده برای عوامل داخلی با امتیاز برابر با 2.713 و برای عوامل خارجی با امتیاز برابر با 2.98 است، راهبرد استراتژیک مورد مطالعه، راهبرد رسوخ در بازار و راهبرد توسعه  محصول می باشد. در نهایت اینکه بر اساس ارزیابی میانگین نمرات استراتژی های رقابتی در ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی، راهبرد  توجه بر توسعه گردشگری فرهنگی، طبیعی و بومگردی به دلیل وجود مزیت­های نسبی برای توسعه این نوع گردشگری به عنوان مهم ترین استراتژی برای پایداری توسعه گردشگری شهر کرمان به منظور توسعه پایدار گردشگری شهری در شهر  پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه‌ها

گردشگری شهری"؛ " برنامه ریزی راهبردی"؛ " Qspm"؛ " متاسوات"؛ " شهر کرمان

مراجع

1. Ahmadi, Ebadullah and Etemadi, Aida. (2011), "The role of tourism in sustainable development. The First International Conference on Tourism Management and Sustainable Development ", Venue: Marvdasht Azad University.
2. Eftekhari, Rokanuddin, Mahdavi, Davood, Akbarian, Nahid (2010), Presenting a Strategic Planning Model for Sustainable Rural Tourism Development (Case Study: Lavasan Kouchak Village) Human Geography Research, No. 1, Spring 2013. 150-127.
3. Eftekhari, Abdolreza, Portaheri, Mehdi and Mahdavian, Fatemeh. (2011), Prioritization of tourism capacities in rural areas of Nayr city. Geography and development. No.. 2.
4. Taghvaei, Massoud and Moafi, Fouad and Rahimi, Razieh, (2013), "Leveling the cities of Guilan province in terms of tourism facilities and attractions to determine tourism hubs", Quarterly Journal of New Attitudes in Human Geography, Fifth year, second issue, spring 2013.
5. Heidari, Taghi and Rashidi Ebrahim Hessari, Asghar and Tavalaeei, Simin, (2013) "Evaluation of tourism capabilities of Zanjan and strategies to strengthen tourist attraction", Quarterly Journal of Tourism Management Studies 8, No. 21, pp. 57-29.
6. Rahimi, Dariush and Ranjbardastani, Mahmoud (2012), Evaluation and Prioritization of Nature Attractions (Tourism Target Villages of Chaharmahal and Bakhtiari Province). Urban and regional studies and research. Fourth year, number fourteen.
7. Zarabi, Asghar and Alizadeh Asl, Jabbar and Bahari, Issa, (2013), "Analysis of tourism infrastructure in the ecotourism destination of Urmia dam using the swot method", Journal of Geography and Planning, Volume 18, Number 48 , Pp. 210-177.
8. Ziaei, Mahmoud and Daghestani, Saeed (2009), Hierarchical analysis of historical and cultural attractions of Neishabour. Geography and development. Issue 17.
9. Homayoun, Mohammad Hadi, (2005), Tourism: Intercultural Relationships (A Comparative Study of the Western Model and the Islamic Model), Imam Sadegh University Press, First Edition.
10. Andriotis, K., &Vaughan, R. D. (2003), "Urban Residents' Attitudes toward Tourism Development": The Case of Crete, Journal of Travel Research, 42(2), 172-185.
11. Bigné Alcaniz, Enrique; Sanchez Garcia, Isabel; Sanz Blas, Silvia (2005)," Relationships Among Residents' Place image, Evaluation of The Stay And Post-Purchase Behaviour", Journal of Vacation Marketing, 11(4), 291-302.
12. Boo, S., & Busser, J. A. (2006). "Impact Analysis of a Tourism Festival on Tourists 'Destination Images". Event Management, 9(4): 223-237.
13. Brau, Rinaldo. and Cao,. Davide (2006). Uncovering the Macrostructure of Tourists’ Preferences. A Choice Experiment Analysis of Tourism Demand to Sardinia. http://www.feem.it/Feem/ Pub/ Publications/WPapers/ default.htm.
14. Bryson, J. M. (2011). Strategic planning for public and nonprofit organizations: A guide to strengthening and sustaining organizational achievement (Vol. 1). John Wiley & Sons.
15. Costa, Ames; Peninsula, GM Sintesa. (2009), Government in Tourism, north Sulawesi Tourism Information (What’s Happening), autumn 2009وVolume 17, Issue 1.
16. Dyer, P., Gursoy, D., Sharma, B., &Carter, J. (2007), "Structural Modeling of Resident Perceptions of Tourism and Associated Development on The Sunshine Coast", Australia, Tourism Management, 28(2), 409-422.
17. Gursoy, D., Chi, Ch. G.,&Dyer, P. (2010), "Locals’ Attitudes toward Mass and Alternative Tourism: The Case of Sunshine Coast, Australia", Journal of Travel Research, 49(3), 381-394.
18. Gursoy, Dogan; R, &Denney, G. (2004), "Host Attitudes toward Tourism, an Improved Structural Model", Annals of Tourism Research, 31(3), 495–516.
19. Kave, A., Miri, G. R., & Saghaii, M. (2014), Assessment and analysis of spatial patterns and tourism species in Mashhad metropolis.
20. Lee, T. H. (2009), "A Structural Model to Examine How Destination Image, Attitude, and Motivation Affect the Future Behavior of Tourists,Leisure Sciences", 31(3): 215-236.
21. Lee, T. H. (2013), "Influence Analysis of Community Resident Support for Sustainable Tourism Development", Tourism Management, 34, 37-46.
22. Lepp, A. (2007), "Residents’ Attitudes towards Tourism in Bigodi Village, Uganda". Tourism Management, 28: 876-885.
23. Mehmetoglu, M. (2001), "Economic Scale of Community-Run Festivals: A Case Study. Event Management", 7(2): 93-102.
24. Prayag, G., Hosany, S., Nunkoo, R.,&Alders, T. (2013), "London Residents' Support for the 2012 Olympic Games: The Mediating Effect of Overall Attitude", Tourism Management, 36, 629-640.
25. Ramkissoon, H., & Nuncio, R.  (2008), "Information Search Behavior of European Tourists Visiting Mauritius", Tourism:  An International Interdisciplinary Journal, 56(1): 7-21.
26. Sharpley, R. (2014), "Host Perceptions of Tourism: A Review of the Research", Tourism Management, 42, 37-49.
27. Sheldon, Pauline J., & Abenoja, T. (2001), "Resident Attitudes in a Mature Destination: The Case of Waikiki", Tourism Management, 22(5), 435-443.
28. Shrestha, R. K., Stein, T. V., & Clark, J. (2007), "Valuing Nature-based Recreation In public Natural Areas of the Apalachicola River Region", Florida,Journal of Environmental Management, 85(4), 977-985.
29. Suh, Yong Kun., & Gartner, William C. (2009). Preferences and trip expenditures-a conjoint analysis of visitors to Seoul, Korea. Tourism Management, 25, 127–137.