شناسایی مناطق و فعالیت‌های اولویت‌دار در ایجاد ظرفیت بالقوه مالیات بر ارزش ‌افزوده

مدلسازی اقتصادی

دوره 15، شماره 56، اسفند 1400، صفحه 15-30   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/eco.2022.1943985.2588

نویسندگان

افسانه شرکت¹؛ علی اصغر بانوئی^{* 2}؛ اسفندیار جهانگرد³؛ علی نصیری اقدم⁴

¹دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

²استاد گروه توسعه و برنامه‌ریزی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

³دانشیار گروه اقتصاد نظری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

⁴استادیار گروه توسعه و برنامه‌ریزی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

هدف اصلی مقاله شناسایی مناطق و فعالیت‌هایی است که بیشترین ظرفیت بالقوه مالیات بر ارزش ‌افزوده را برای خود و سایر مناطق ایجاد می‌کنند. برای دست‌یابی به این هدف، از مدل ضرایب ستونی برای محاسبه جدول داده- ستانده 9 منطقه‌ای حاوی 24 فعالیت برای سال 1390 استفاده شده است. یافته‌ها نشان می­دهد هرچند در سطح کلان، مناطق کوچک‌تر ظرفیت بالقوه مالیات بر ارزش ‌افزوده بیشتری را نسبت به مناطق بزرگ‌تر ایجاد می‌کنند؛ اما در سطح فعالیت‌های اقتصادی رابطه مستقیمی بین سهم ارزش‌ افزوده یک فعالیت با مقدار ظرفیت بالقوه مالیات بر ارزش‌ افزوده آن فعالیت وجود ندارد. بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذاران و برنامه­ریزان تمرکز سیاست­های توسعه منطقه­ای را بر مناطق کوچک­تر هدایت کنند که سازگاری بیشتری با نظریه‌های فضاپذیر دارد.

کلیدواژه‌ها

طبقه‌بندی JEL: R11؛ R15؛ R58 واژگان کلیدی: مالیات بر ارزش ‌افزوده؛ ارزش افزوده غیر مستقیم؛ اثرات سرریزی؛ اثرات بازخوردی

مراجع

• بانوئی، علی‌اصغر. جهانفر، نیلوفر (1395). کارکرد نظریه‌های فضاپذیر و فضاگریز در تبیین اقتصاد فضا، فصلنامه اقتصاد و جامعه، (31): 11-32.
• بانوئی، علی‌اصغر. مهاجری، پریسا. صادقی، نرگس. شرکت، افسانه (1396 ب). یک روش ترکیبی جدید FLQ-RAS برای محاسبه جدول داده-ستانده منطقه‌ای: مطالعه موردی استان گیلان، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 71(22): 114- 81.
• بانوئی، علی­اصغر. مهاجری، پریسا. کلهر، فاطمه. عبدالمحمدی، زهرا. کریمی، سحر. ذبیحی، زهرا. پارسا، مریم (1396 الف). روش­های ترکیبی جدید CB-RAS و CHARM-RAS برای محاسبه جدول داده-ستانده منطقه‌ای و سنجش خطاهای آماری (مطالعه موردی: استان گیلان)، پژوهش‌های اقتصادی و توسعه منطقه­ای، 13(24): 33-1.
• بانوئی. علی‌اصغر، شرکت. افسانه (1398). به‌کارگیری روش ترکیبی FLQ-RAS در محاسبه جدول داده-ستانده چندمنطقه‌ای در ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 24(81): 43-90.
• بانوئی. علی­اصغر، مهاجری. پریسا (1399). روش‌های غیرپیمایشی و ترکیبی جدید در برآورد جداول داده-ستانده منطقه­ای، انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
• بانوئی. علی‌اصغر، مهاجری. پریسا، خالقی. پگاه، حسینی. سید محمد امین (1398). غفلت از چالش­های نظری دو نحله فکری اقتصاد فضا و اقتصاد متعارف در سیاست‌های توسعه منطقه ایران، دوفصلنامه توسعه علوم انسانی، 1(2): 34-11.
• بانوئی، علی‌اصغر، فهیمی، بهار (۱۴۰۰). به‌کارگیری متوسط فاصله انتشار در شناسایی زنجیره‌های تولید و نسبت آن با ارزش افزوده داخلی در صادرات ناخالص و تخصص گرایی عمودی: مطالعه موردی اقتصاد ایران، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 2: 25-58.
• مرکز آمار ایران (1391). راهنمای گردآوری، محاسبه و ارزیابی حساب‌های منطقه­ای سال 1391، دفتر حساب‌های اقتصادی.
• مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1396). واکاوی عملکرد دولت در ارتباط با جزء «1» بند «الف» ماده (26) قانون برنامه ششم توسعه: تدوین سندهای ملی و استانی آمایش تا پایان سال اول اجرای قانون برنامه، معاونت پژوهش­های اقتصادی، دفتر مطالعات اقتصادی.
• مک­کین. فیلیپ (1394). اقتصاد نوین شهری و منطقه‌ای، مترجم: شهرام رئیسی دهکردی، نشر نور علم.
• مهاجری. پریسا (1397). سنجش ظرفیت مالیات بر ارزش افزوده مناطق با استفاده از الگوی داده-ستانده چندمنطقه‌ای، سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی، 6(2): 9-30.
• میرجلیلی. زهرا، نصیری اقدم. علی، مهاجری. پریسا، محمدی. تیمور (1398)، برآورد شکاف سیاستی و تمکین مالیات بر ارزش افزوده در استان‌های کشور، پژوهشنامه مالیات، 27(41): 137-158.‌‎
• وب‌سایت مرکز آمار ایران (1395). حساب‌های و منطقه‌ای، به نشانی amar.org.ir
• Barca, F., McCann, P., & Rodríguez‐Pose, A. (2012). The case for regional development intervention: Place‐based versus place‐neutral approaches. Journal of regional science, 52(1): 134-152.
• Bon, R. (1984). Comparative stability analysis of multiregional input–output models: column, row, and leontief–strout gravity coefficient models. Quarterly Journal of Economics. 49(2):791- 815.
• Bon, R. (1986). Comparative stability analysis of demand-side and supply-side input-output models, International Journal of Forecasting, 2: 231-235.
• Bon, R. (1988). Supply-Side multiregional input-output models, Journal of Regional Science, 23(1):1-10.
• Chenery, H. B. (1953). Regional Analysis, In: H. B. Chenery and P. C. Clark (Eds) the Structure and Growth of the Italian Economy. Rome. 96-105.
• Dietzenbacher, E. Los, B. Stehrer, R. Timmer, M. and De Vries, G. (2013). The Construction of World Input–Output Tables in the WIOD Project. Economic Systems Research. 25(1): 71-98.
• Fisher, Manfred. M. Nijkamp, Peter (2021). Handbook of regional science: Second and extended edition, Springer.
• Heimler, A. (1991). Linkages and vertical integration in the Chinese economy, Review of Economic and Statistics, 2(3): 261-267.
• Hermansson, K. (2016). Beyond intermediates: The role of consumption and commuting in the construction of local input-output tables. Spatial Economic Analysis.11 (2):1–25.
• Isard, W. (1951). Interregional and regional input-output analysis: a model of a space-economy. The Review of Economics and Statistics, 33(4): 318-328.
• Kronenberg, G.T. (2009), Construction of regional input-output table using non-survey methods: the role of cross-hauling, International Regional Science Review, 32(1):40-64.
• Stout, A. (1966). Multiregional Input-Output Analysis, Input-Output Economics, ed. Oxford University Press: 57-223.
• Milana, C. (1985). Direct and indirect requirements for gross output in input-output analysis. Metroeconomica, 37(3): 283-92.
• Miller, R. E., & Blair, P. D. (2022). Input-output analysis: foundations and extensions. Cambridge University Press (Third Edition).
• Miller, R.E. (1969). Interregional feedbacks in input-output models: some experimental results. Regional Scienceو 17(1):105-125
• Moses, L. N. (1955). The stability of interregional trading patterns and input-output analysis. The American Economic Review. 45(5):803-832.
• Oosterhaven, J. (2004). On the definition of key sectors and the stability of net versus gross multipliers, University of Groningen.
• Oosterhaven, J. (2008). A new approach to the selection of key sectors: Net Forward and Net Backward Linkages, Input - Output & Environment, Seville - July, 9-11 2008.
• Oosterhaven, J. (2019). Rethinking Input-Output Analysis. A Spatial Perspective: Springer International Publishing.
• Oosterhaven, J. and Stelder, D. (2002). Net Multipliers Avoid Exaggerating Impacts: with A Bi-Regional Illustration for the Dutch Transportation Sector, Journal of Regional Science, 42(3): 533-543.
• Oosterhaven, J., Polenske, K. R., & Hewings, G. J. (2019). Modern Regional Input–Output and Impact Analysis. In Handbook of Regional Growth and Development Theories. Edward Elgar Publishing. Edited by R.Capello and P.Nijkamp, 505-525
• Pasinetti, L. (1973). The Notion of Vertical Integration in Economic Analysis. Metroeconomica, 25(1): 1-29.
• Patunru, A. A., & Athukorala, P. C. (2021). Measuring trade in value added: how valid is the proportionality assumption? Economic Systems Research, 1-9.
• Polenske, K. R. (1970). Empirical Implementation of a Multiregional Input-Output Gravity Trade Model, in: A. P. Carter and A. Brody (eds.) Contributions to Input-Output Analysis. Amsterdam, North- Holland. 143-163.
• Seravalli, G. (2015). An Introduction to Place-based Development Economics and Policy (pp. 1-21). Springer International Publishing.
• Sraffa, P. (1960). Production of commodities by means of commodities, prelude to a critique of economic theory, Cambridge University Press.
• Temurshoev, U., and Oosterhaven, J. (2014). Analytical and empirical comparison of policy-relevant key sector measures. Spatial economic analysis, 9(3): 284-308.
• United Nations. (2018). Handbook on supply-use and input-output tables with extensions and applications. Department of economic and social affairs, statistical division.
• Word bank (2009). The world development report: reshaping economic geography, Washington, D.C.
• World Bank (2020). The world development report: trading for development in the age of global value chain, Washington, D.C.