پاسخ جوانه‎زنی ارقام مختلف گندم در تاریخ‏ های کاشت زودهنگام، معمولی و تاخیری

تحقیقات بذر

دوره 11، شماره 39، شهریور 1400، صفحه 1-12   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jsr.2022.1941300.1221

نویسندگان

نجمه ضیائی قهنویه¹؛ فرود بذرافشان^{* 1}؛ داوود افیونی²؛ امید علیزاده³؛ مهدی زارع¹

¹گروه کشاورزی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران

²بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

³گروه شناسایی و مبارزه با علف‏های هرز، دانشکده کشاورزی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

چکیده

تاریخ مناسب کاشت گیاه مادری می‏تواند سبب بهبود جوانه‎زنی و رشد بذور حاصل از این گیاهان ‎شود. این آزمایش به صورت کرت‏های خرد شده با سه تکرار و در دو سال‏ 96-1395 و 97-1396 انجام گردید. عامل اصلی سه تاریخ کاشت (20 مهر، 20 آبان و 20 آذر به عنوان تاریخ کاشت‌های زودهنگام، معمولی و تاخیری) و عامل فرعی ارقام گندم (زارع و حیدری با عادت رشد زمستانه، پیشگام و الوند با عادت‏ رشد بینابین و سیروان و پیشتاز با عادت رشد بهاره) بود. نتایج آزمون استاندارد جوانه‏زنی بذرهای حاصل از این پژوهش نشان داد که در تاریخ کاشت 20 مهر بیشترین وزن هزار دانه و فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز در ارقام با عادت رشد زمستانه به دست آمد. ر تاخیر در کاشت به دلیل افزایش هدایت الکتریکی سبب کاهش معنی‏دار درصد و سرعت جوانه‏زنی به‌ویژه در ارقام با تیپ رشد زمستانه شد. به نظر می‏رسد تاخیر در کاشت در ارقام زمستانه از طریق افزایش هدایت الکتریکی توانسته فعالیت آنزیم‏های دخیل در جوانه‏زنی فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین سرمای زمستانه در تاریخ کاشت 20 مهر در ارقام با تیپ رشد بهاره موجب شده است که گیاهچه ضعیف‏تری تولید کند. اما در تاریخ کاشت 20 آذر وزن خشک گیاهچه در ارقام با تیپ رشد بینابین و بهاره نسبت به ارقام زمستانه بیشتر بود. در مجموع تاخیر در کاشت سبب کاهش معنی‏دار درصد و سرعت جوانه‏زنی ارقام با تیپ رشد زمستانه شده است. بنابراین در کشت تاخیری استفاده از ارقام بینابین و بهاره قابل توصیه می‏باشد.

کلیدواژه‌ها

تیپ رشد؛ درصد جوانه‏زنی؛ وزن هزار دانه؛ هدایت الکتریکی

مراجع

Baum, M.E., Licht, M.A., Huber, I. and Archontoulis, S.V. 2020. Impacts of climate change on the optimum planting date of different maize cultivars in the central US Corn Belt. European Journal of Agronomy, 119: 126101.

Collins, B. and Chenu, K. 2021. Improving productivity of Australian wheat by adapting sowing date and genotype phenology to future climate. Climate Risk Management, 32: 100300.

Dai, X., Wang, Y., Dong, X., Qian, T., Yin, L., Dong, S., Chu, J. and He, M. 2017. Delayed sowing can increase lodging resistance while maintaining grain yield and nitrogen use efficiency in winter wheat. The Crop Journal, 5: 541-552.

Dhillon, S. and Fischer, R. 1994. Date of sowing effects on grain yield and yield components of irrigated spring wheat cultivars and relationships with radiation and temperature in Ludhiana, India. Field crops research, 37: 169-184.

Dornbos, D.L. 2020. Production environment and seed quality. Seed quality. CRC Press, pp. 119-152.

Elouaer, M.A. and Hannachi, C. 2012. Seed priming to improve germination and seedling growth of safflower (Carthamus tinctorius) under salt stress. EurAsian Journal of BioSciences, 6: 76-84.

FAOSTAT. 2019. Food and Agriculture Data vol 2019 (Rome: Statistical Division).

Gale, M., Salter, A. and Lenton, J. 2019. The induction of germination alpha-amylase during wheat grain development in unfavourable weather conditions. Fourth International Symposium on Pre-Harvest Sprouting in Cereals. CRC Press, pp. 273-282.

Gumuscu, A., Tenekeci, M.E. and Bilgili, A.V. 2019. Estimation of wheat planting date using machine learning algorithms based on available climate data. Sustainable Computing: Informatics and Systems, 100308.

Hamidi, A., Daneshian, J. and Asgharzadeh, A. 2016. A review of drought stress on mother plant effect on soybean seed germination and vigour improvement by some beneficial soil microorganisms treatment assessment. Iranian Journal of Seed Science Research, 3(2): 109-124. [In Persian with English Summary].

Hatfield, J.L. and Dold, C. 2018. Agroclimatology and wheat production: coping with climate change. Frontiers in plant science 9: 224.

Hunt, J.R. 2017. Winter wheat cultivars in Australian farming systems: a review. Crop and Pasture Science, 68: 501-515.

Hussain, M., Farooq, M., Shabir, G., Khan, M.B., Zia, A.B. and Lee, D.J. 2012. Delay in Planting Decreases Wheat Productivity. International Journal of Agriculture and Biology 14.

ISTA. 2003. Handbook for seedling evaluation (3^rd.ed). International Seed Testing Association. Zurich, Switzerland, 223 pp.

Jahan, M., Sen, R., Ishtiaque, S., Choudhury, A.K., Akhter, S., Ahmed, F., Biswas, J.C., Manirruzaman, M., Miah, M.M. and Rahman, M. 2018. Optimizing sowing window for wheat cultivation in Bangladesh using CERES-wheat crop simulation model. Agriculture, Ecosystems and Environment, 258: 23-29.

Kamali, N., Pour, M.K. and Soleymani, A. 2020. Light absorption and light extinction in barley (Hordeum vulgare L.) as affected by planting dates and plant genotypes. Theoretical and Applied Climatology, 142: 589-597.

Kanellou, E., Papafotiou, M., Economou, G. and Ntoulas, N. 2016. Testing soil solarization as an alternative method for weed, suppression at archaeological sites.  In VI International Conference on Landscape and Urban Horticulture, 1189: 69-72.

Karapinar, B. and Özertan, G. 2020. Yield implications of date and cultivar adaptation to wheat phenological shifts: a survey of farmers in Turkey. Climatic Change, 158: 453-472.

Kheybari, M., Shirani Rad, A.H., Seyfzadeh, S., Hahidi, I. and Zakerin, H.R. 2019. Investigation of sowing date of mother plant effect on germination indices of autumn rapeseed cultivars and lines. Iranian Journal of Seed Science and Technology, 7: 237-246. [In Persian with English Summary].

Khichar, M. L. and Niwas, I. 2006. Microclimatic profiles under different sowing environment in wheat. Journal of Agrometeorology, 8: 201-209.

Morales-Cedillo, F., Gonzalez-Solis, A., Gutiérrez-Angoa, L., Cano-Ramírez, D. L. and Gavilanes-Ruiz, M. 2015. Plant lipid environment and membrane enzymes: the case of the plasma membrane H⁺-ATP_ase. Plant cell reports, 34: 617-629.

Nikobin, M., Soltani, A., Faraji, A. and Mirdavar, D.F. 2009. Effect of sowing date at seed filling period on canola (Brassica Napus) seed vigor. Journal of Plant Production. 16 (1): 87-100.

Rajjou, L., Duval, M., Gallardo, K., Catusse, J., Bally, J., Job, C. and Job, D. 2012. Seed germination and vigor. Annual review of plant biology 63, 507-533.

Ramadas, S., Kumar, T. and Singh, G.P. 2020. Wheat production in India: Trends and prospects. Recent Adv. Grain Crop. Res.

Sadeghi, H., Sharifabad, H.H., Hamidi, A., Nourmohammadi, G. and Madani, H. 2017. Evaluation the effects of mother plant planting date and density on germination and vigor of soybean seed. Seed Science and Technology 6 (1): 219-233. [In Persian with English Summary].

Shah, F. and Wu, W. 2019. Soil and crop management strategies to ensure higher crop productivity within sustainable environments. Sustainability 11, 1485.

Siddique, A. and Wright, D. 2004. Effects of date of sowing on seed yield, seed germination and vigour of peas and flax. Seed Science and Technology 32, 455-472.

Singh, N.B., Singh, A., Khare, S., Yadav, V., Bano, C. and Yadav, R.K. 2021. Mitigating strategies of gibberellins in various environmental cues and their crosstalk with other hormonal pathways in plants: a review. Plant Molecular Biology Reporter 39, 34-49.

Venkatesh, B., Gowda, B., Vasudevan, S., Konda, C., Sunkad, G., Doddagoudar, S. and Lokesh, K. 2019. Impact of offseason climate with different planting dates on seed quality parameters of soybean (Glycine max L. Merrill) cultivars. 8(5): 67-73

Wu, L., Feng, L., Zhang, Y., Gao, J. and Wang, J. 2017. Comparison of five wheat models simulating phenology under different sowing dates and varieties. Agronomy Journal 109, 1280-1293.

Xiao, Z., Storms, R. and Tsang, A. 2006. A quantitative starch-iodine method for measuring alpha amylase and glucoamylase activities. Analytical Biochemistry, 351: 146-148.