رویکردی هستی شناختی به خوانش ژاک دریدا از سورۀ روم با بهره گیری از تفسیر فارسی آیت الله جوادی آملی

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

دوره 14، شماره 51، فروردین 1401، صفحه 478-503   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/dk.2021.1927563.2238

نویسندگان

مریم سلطان بیاد^{* 1}؛ روحیه نظیری پور²؛ محمد حسن برهانی فر³

¹دانشیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

²دانشجوی دکتری گروه زبان انگلیسی، دانشگاه پردیس تهران، تهران، ایران.

³استادیار گروه فلسفه، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

چکیده

دریدا در تلاش برای ارائۀ یک خوانش دموکراتیک از قرآن آن را کتاب مهمان‌نوازی و بخشودن بی‌قید و شرط نسبت به همۀ دیگری‌ها معرفی می‌نماید، اما پیامبر(ص) را از این قاعده مهمان‌نوازی و بخشودن بی‌قید و شرط مستثنی می‌داند. این خوانش دریدا تاکنون مورد بررسی تحلیل‌گران قرار‌نگرفته است. هدف این تحقیق بررسی چرایی این خوانش دریدا از قرآن و مستثنی دانستن پیامبر (ص) از آن است. در این روش توصیفی-تحلیلی- تطبیقی، مفاهیم مد نظر دریدا در متن قرآن مورد بررسی قرار‌گرفته و جایگاه شناخت‌شناسانه پیامبر بر مبنای خود متن تحلیل شده است. در این راستا از خوانش «هستی­ شناختی» به متن قرآن استفاده شده که متن را مستقل از خواننده و نویسنده در نظر می‌گیرد. این خوانش قابل مقایسه با خوانش «شالوده‌شکنانه» دریدا است زیرا شالوده‌شکنی از دل این رویکرد هستی‌شناسانه به متن بیرون آمده است. در عین حال این روش خوانش بسیار با رویکرد «قرآن به قرآن» علامه طباطبایی شباهت دارد و مناسب قرآن‌پژوهی است. برای اطمینان از صحت علمی یافته­ های این تحلیل از تفسیر عالمانه آیت ­الله جوادی آملی بهره گرفته شده تا از تقلیل متن قران به متن ادبی صرف و همین طور تفسیر به رای جلوگیری شود. یافته‌های این مطالعه نشان‌دهنده این امر بوده است که دریدا از شواهد بسیاری در متن که ناقض خوانش او است چشم‌پوشی نموده و در نتیجه عملکرد پیامبر‌(ص) را متضاد با قرآن یافته است.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ پیامبر؛ آیت الله جوادی آملی؛ دریدا؛ خوانش هستی شناختی؛ شالوده‌شکنی

مراجع

کتاب‌ها

قرآن کریم (1386) ترجمه و شرح واژگان از ابوالفضل بهرام پور، هجرت: قم.

جوادی آملی، عبدالله (1386) تسنیم: تفسیر قرآن کریم، جلد 1، قم: اسراء.

جوادی آملی، عبدالله (1379 ) تفسیر موضوعی قرآن کریم: صورت و سیرت انسان در قرآن، قم: اسراء.

جوادی آملی، عبدالله (1382) تفسیر موضوعی قرآن کریم: معاد در قرآن، قم: اسراء.

سبحانی، جعفر (1390) فروغ ابدیت تجزیه و تحلیل کاملی از زندگی پیامبر اکرم، قم: بوستان کتاب.

شیمل، آنه ماری (1385) محمد رسول خدا، ترجمۀ حسن لاهوتی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

ریگی، محمد بندر (1361) فرهنگ جدید عربی_فارسی ترجمه مُنجد الطُلّاب، تهران: انتشارات اسلامی.

حجتی، محمد باقر (1387) پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

رادمنش، سید محمد (1370) آشنایی با علوم قرآن، بی‌جا: دیبا.

صالح، صبحی (1393) مباحثی در علوم قرآن، ترجمۀ محمد علی لسانی فشارکی، تهران: نشر احسان.

طباطبائی، سید محمد حسین (1389) تفسیر المیزان، جلد 1، ترجمۀ موسوی همدانی، قم: انتشارات اسلامی.

وب سایت‌ها

قرآن کریم http://tanzil.net.

تقسیمات قرآن – دانشنامۀ اسلامی .ahlolbait.com

جوادی آملی، عبدالله (تفسیر سوره روم(http://www.portal.esra.ir).

جوادی آملی، عبدالله (07/12/1395 http://eshia.ir/feqh/).

جوادی آملی، عبدالله (http://javadi.esra.ir/master).

جوادی آملی، عبدالله (عبدالله جوادی آملی – دانشنامۀ اسلامی) .(ahlolbait.com )

منابع لاتین

Abrams, M. H. (1997). The Deconstructive Angel In Critical Inquiry. The Chicago University Press, 3(3), 425-438.

Allen, Barry. (1993). Truth in Philosophy. London: Harvard University Press.

Anidjar, Gil. (2002). A Note On Hostipitality. Acts of Religion. New York: Rutledge.

Bellour, Leila. (2020). Jacques Derrida Islam and the West. Retrieved from https://www.academia.edu.

Borradori, Giovanna. & Derrida, J. & and Habermas, J. (2009). Philosophy in a Time of Terror: Dialogues with Jürgen Habermas and Jacques Derrida. Chicago: Chicago University Press.

Bressler, Charles. (2007). Literary Criticism: An Introduction to Theory and Practice. New Jersey: Pearson.

Cherif, Muṣṭafá Al. & Derrida, Jacques. (2008). Islam and the West: A Conversation with Jacques Derrida. Chicago: Chicago University Press.

Chomsky, Avram Noam. (2007). Retrieved from http://cscs.Umich.edu /~crshalizi/chomsky-on-postmodernism.html (university of Michigan).

Collini, Stefan. (1992). Interpretation Terminable and Interminable. In Interpretation and Over interpretation. (S. Collini, Ed.). Cambridge: Cambridge University Press.

Derrida, Jacques. (1972). The Ends of Man. In Margins of Philosophy. Chicago: Chicago University Press.

Derrida, Jacques. (1973). Speech and Phenomena. Evanston: North Western University Press.

Derrida, Jacques. (1976). Of Grammatology. Baltimore: Johns Hopkins University Press.

Derrida, Jacques. (1978). Writing and Difference. London: Rutledge.

Derrida, Jacques. (1981). Dissemination. Trans. Jonson, Barbara. London: Athlon Press.

Derrida, Jacques. (1984). An Apocalyptic Tone Recently Adopted in Philosophy. Oxford Literary Review Edinburgh University Press, 6(2), No page.

Derrida, Jacques. (1991). Interpretations at War: Kant, the Jew, the German. New York: Rutledge.

Derrida, Jacques. (1993). Aporias. California: Stanford University Press.

Derrida, Jacques. (1995). Taking a Stand for Algeria. New York: Rutledge.

Derrida, Jacques. (1996). differance. In The Continental Philosophy Reader, London: Rutledge.

Derrida, Jacques. (1997). Hostipitality, Rutledge, New York.

Derrida, Jacques. (2002). Acts of Religion. New York: Rutledge.

Derrida, Jacques. (2002). Faith and Knowledge. New York: Rutledge.

Derrida, Jacques. (2005). Rogues: Two Essays on Reason. Stanford: Stanford University Press.

Derrida, Jacques. (2008). The Animal That Therefore I Am. New York: Fordham University Press.

Eagleton, Terry. (1996). The Illusions of Postmodernism. Oxford: Blackwell.

Empson, William. (1949). Seven Types of Ambiguity. London: Chatto and Windus.

Guerin, W. & Labor, E. (2011). A Handbook of Critical Approaches to Literature. Oxford: Oxford University Press.

Habermas, Jürgen. (1987). The Philosophical Discourse of Modernity: Twelve Lectures. Trans. Lawrence, Fredrick. Cambridge: Polity press.

Habib, M.A.R. (2008). A History of Literary Criticism and Theory: From Plato to the Present. Victoria: Blackwell.

Lawlor, Leonard.(2019). Jacques Derrida (Stanford Encyclopedia of Philosophy) https://plato.stanford.edu/entries/derrida/

Leitch, Vincent. (2010). Gorgias of Leontini. In The Norton Anthology of Theory and Criticism, New York: Norton.

Leitch, Vincent. (2010). John Crew Ransom. In The Norton Anthology of Theory and Criticism, New York: Norton.

McCarthy, Thomas. (1987). Introduction In The Philosophical Discourse of Modernity: Twelve Lectures. Trans. Lawrence, Fredrick. Cambridge: Polity press.

Peeters, Benoît. (2012). Derrida: A Biography Hardcover. Cambridge: Publisher Polity.

Peters, Ted. (2018). Playing God with Frankenstein. In Technology and Science, 16(2), 145–150.doi:10.1080/14746700.2018.1455264 .

Rivkin, J. & Ryan, Michael. (2004). Introduction: Formalism. In Literary Theory: An Anthology. Victoria: Blackwell.

Salmon, Peter. (2020). An Event, Perhaps: A Biography of Jacques Derrida. London: Verso Books.

Saussure, Ferdinand, (1959). Course in General Linguistics. Peter Owen, London.

Searle, John R. (1984). An Exchange on Deconstruction: Louis H. Mackey, reply by John R. Searle. In New York Review of Books.

Searle, John R.(2000). Reality Principles: An Interview with John R. Searle by Steven Postrel and Edward Feser from February 2000 issue. Retrieved from https://reason.com/