مقایسه، تحلیل و رتبه‌بندی شاخص‌های ظرفیت سازگاری اثرگذار بر خشکسالی در اکوسیستم مرتعی شهرستان ملارد

اکوسیستم های طبیعی ایران

دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 46، اسفند 1400، صفحه 25-42   

نوع مقاله: پژوهشی

چکیده

مراتع یکی از ثروت‌های حائز اهمیت برای نسل‌های کنونی و آینده است که نقش بسیار مهمی در تعادل بوم‌شناختی، درآمدزایی و توسعه روستایی دارد. امروزه به دلایل مختلف سرعت تخریب و بهره‌برداری از این مراتع، بسیار بیشتر از روند تجدید و احیاء آن می‌باشد و همین پدیده باعث نابودی سطوح گسترده‌ ای از خاک و پوشش گیاهی مراتع شده است. اجرای طرح­های مدیریت مشارکتی منابع طبیعی با افزایش سرمایه­های اجتماعی و مالی باعث افزایش ظرفیت سازگاری بهره­برداران مرتع در مواجه با بحران­های زیست محیطی می­گردد. هدف از تحقیق حاضر، مقایسه و بررسی شاخص‌های اجتماعی-اقتصادی عملیات حفاظت آب و خاک در شهرستان ملارد است. در این پژوهش، شاخص‌های ظرفیت سازگاری بر اساس آزمون‌های آماری و پرسشنامه ظرفیت سازگاری در دو گروه سامان­های عرفی تحت پوشش طرح مدیریت مشارکتی منابع طبیعی (طرح تعمیم ترسیب کربن) و خارج از محدوده این طرح مقایسه شدند. نتایج آزمون تی تک نمونه­ای برای مقایسه شاخص­های ظرفیت سازگاری در بین دو گروه سامان­­عرفی نشان داد که از میان پنج مؤلفه (منابع مالی، اطلاعات، مهارت‌ها و مدیریت، زیرساخت‌ها، مؤسسات و شبکه‌ها و تساوی حقوق)، به جز مولفه تساوی حقوق، باقی مؤلفه­ها در درون و بیرون محدوده طرح دارای اختلاف معنی­دار هستند و سامان­های عرفی درون طرح مدیریت مشارکتی دارای میانگین بالاتری نسبت به سامان­های عرفی خارج از محدوده طرح هستند. در سامان­های عرفی درون محدوده طرح مؤلفه مالی و در سامان­های عرفی خارج از محدوده طرح نیز مؤلفه زیرساختی دارای اثرگذاری بیشتری در افزایش ظرفیت سازگاری است.

کلیدواژه‌ها

مدیریت مشارکتی مرتع؛ بهره‌برداران مرتع؛ سامان عرفی؛ خشکسالی؛ حفاظت آب و خاک؛ ملارد

مراجع