برآورد رواناب شهری و پهنه بندی آن با استفاده از تحلیل های فضایی در شهر بندرعباس

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 2، دوره 13، شماره 50، اسفند 1400، صفحه 54-27   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

کامیار آذریان^*

دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا،دانشکده علوم انسانی،دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

چکیده

برنامه ریزی و هدفمندسازی زیر ساخت های شهری جهت کنترل بحران هایی که محیط شهری را به واسطه گسترش آن تهدید می کنند، قابل توجه است. تغییرات گسترده در شهرنشینی و شکل فیزیکی شهرها، تأثیرات زیادی بر روی خصوصیات رواناب سطحی دارد و خطر سیلاب را در مناطق شهری افزایش می دهد. هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر گسترش فیزیکی شهر بندرعباس بر ضریب رواناب و پهنه‌بندی خطر سیلاب شهری است. نقشه کاربری اراضی و شاخص نفوذناپذیری به ترتیب با استفاده از روش طبقه‌بندی حداکثر احتمال و آنالیز ترکیب طیفی در دامنه طیف(SP-SSMA)، استخراج شدند. درنهایت با استفاده از نقشه‌های کاربری اراضی، بافت خاک و شیب، نقشه‌های دوره‌ای ضریب رواناب با استفاده از مدل Wetspa محاسبه گردید. به‌منظور پهنه‌بندی سیلاب، با استفاده از نقشه‌های ضریب رواناب، سطح نفوذناپذیری، شیب و جهت شیب، فاصله تا کانال‌های جمع‌آوری آب سطحی و فاصله از خیابان‌ها، نقشه پهنه‌بندی خطر سیلاب شهری بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ایجاد شد. نتایج نشان داد به دلیل افزایش سطوح نفوذناپذیر، ضریب رواناب از مقدار میانگین 56/0 به 70/0، افزایش  داشته است.  همچنین نتایج حاصل از پهنه بندی نشان داد که 81/1درصد از محدوده مورد مطالعه دارای ریسک بسیار بالای آبگرفتگی و 16/7 درصد دارای ریسک زیاد و17/14 درصد دارای ریسک نسبتا زیاد و23/10 درصد دارای ریسک متوسط و77/66 درصد دارای ریسک کم می باشد.

کلیدواژه‌ها

روانآب شهری؛ سنجش ازدور؛ GIS؛ پهنه بندی سیلاب؛ سطوح نفوذناپذیر؛ بندرعباس