مطالعه رابطه عوامل موثر بر مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد در دسترسی زنان به شهروندی در ایران

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 3، دوره 16، شماره 49، اسفند 1400، صفحه 61-88   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

نسیم السادات محبوبی شریعت پناهی^{* 1}؛ عبدالرضا رکن الدین افتخاری²؛ لیلا فلاحتی³

¹دانش‌آموخته دکتری مطالعات زنان، دانشگاه تربیت مدرس

²استاد برنامه‌ریزی جغرافیایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

³استادیار گروه مطالعات زنان، موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران

چکیده

امروزه سازمان‌های مردم‌نهاد به‌عنوان رکن سوم جامعه و نماینده جامعه‌ی مدنی نقشی اساسی در دسترسی گروه‌های طرد شده اجتماعی از جمله زنان به‌حقوق شهروندی خود دارند. مهمترین بعد شهروندی، شهروندی اجتماعی است که ارتباط تنگاتنگی با حوزه عمومی دارد. به‌ نظر می‌رسد این سازمان‌ها نقش مهمی در تسهیل دسترسی زنان به ‌شهروندی خود دارند، هر چند در مسیر تحقق این هدف عوامل متفاوتی می‌تواند موثر باشد. هدف از این پژوهش بررسی رابطه عوامل موثر در مشارکت سمن‌ها در دسترسی زنان به حقوق شهروندی بوده است. این پژوهش با رویکرد کمی و تکنیک پیمایش صورت گرفته و ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته بوده است. داده‌های این مطالعه از بین سه گروه شامل 30 نفر از خبرگان علمی و اجرایی، 10 نفر از مدیران سمن‌ها و 319 نفر از مخاطبان سمن‌ها جمع ‌آوری شده است. داده‌ها از طریق، آزمون‌های همسبتگی اسپیرمن و رگرسیون چند متغیره به‌وسیله نرم‌افزار (2020) SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که عوامل اجتماعی درونی و بیرونی بر مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد در دسترسی زنان به شهروندی در ایران از اهمیت بالایی برخوردارند و درآمد سمن‌ها و درآمد زنان بر مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد در دسترسی زنان به شهروندی در ایران از اهمیت بالایی برخوردارند. 

کلیدواژه‌ها

سازمان‌های مردم‌نهاد؛ زنان؛ حقوق‌ شهروندی؛ عوامل اجتماعی؛ عوامل اقتصادی

مراجع

آئین‌نامه اجرائی نحوه تأسیس و فعالیت سازمان‌های غیردولتی معاونت امور اجتماعی و شوراهای وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران، مصوب 1384.
براری، مرضیه، مطهری ‌اصل، مرضیه، رضوی‌ خراسانی، سید جمال (1391)، بررسی تأثیر عضویت زنان در سازمان‌های مردم‌نهاد بر سرمایه اجتماعی زنان سرپرست خانوار، فصلنامه زن و جامعه، سال سوم شماره اول، بهار، صص153-176.
جلالی جواران، رحمان، سلاجقه، سنجر، منظری توکلی، علیرضا، شیخی، ایوب (1397)، طراحی مدل اعتبارسنجی سازمان‌های مردم‌نهاد فرهنگی بر مبنای ابَر خط مشی فضای مجازی از دیدگاه مقام معظم رهبری، فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی، دوره 13، شماره 37، صص 123-164
گزارش بخشی وضعیت سازمان‌های مردم‌نهاد جوانان (1385)، معاونت مطالعات و تحقیقات سازمان ملی جوانان.
گزارش تحولات جامعه زنان ایران (1397)، معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری.
محسنی، رضا علی، خوش‌فر، غلام‌ رضا، بابایی، قربان ‌علی، ابراهیمی، میترا (1392)، بررسی عامل‌های موثر بر انگیزه مشارکت زنان در سازمان‌های مردم‌نهاد، فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه، سال چهارم، شماره دوم، صص167-190.
نوروزی، فیض ‌الله، گل‌ پرور، منا (1389)، بررسی میزان احساس برخورداری زنان از حقوق شهروند و عوامل موثر بر آن، فصلنامه علمی- پژوهشی راهبرد، سال بیستم، شماره 59، صص167-190.
نوریان، مهدی، آدینه، روح الله (1396)، دسترسی و مشارکت‌ِ فرهنگی، حق شهروندی در برخورداری‌های فرهنگی، فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی، دوره 12، شماره 31، صص 67-91. 

Abu Ramadan, J. L 2013,Assessing The Evaluation of Women Projects Implemented by NGOs in Gaza Strip: Projects Coordinators Perspective. Thease in Islamic University- Gaza Dean of Postgraduates Studies Faculty of Commerce Business Administration Department.
Akpabio, I. A., & Aboh, C.C.2007. Factors affecting Women NGOS Success with Local women groups in Akwa Ibom State, Nigeria. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal Of International Social Research Volume 1/1. 
Dibie, J., & Dibie, R. (2012). Non-governmental organizations (NGOs) and the empowerment of women in Africa. African and Asian Studies, 11(1-2), 95-122.
Gol, S.2015. Role of NGOS in the Women Empowerment through Provision of Rural EntrepreneurshipOpportunitie, publication at: https://www.researchgate.net/publication/34462461
Goldman, M. J., & Little, J. S. (2015). Innovative grassroots NGOS and the complex processes of women’s empowerment: An empirical investigation from Northern Tanzania. World Development, 66, 762-777.
Gupta, M. (2021). Role of NGOs in women empowerment: case studies from Uttarakhand, India. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy.
Handy, F., & Kassam, M. (2006). Practice what you preach? The role of rural NGOs in women's empowerment. Journal of community practice, 14(3), 69-91.
Islam, M. R. (2014). Non‐governmental organizations' role for social capital and community empowerment in community development: experience from Bangladesh. Asian Social Work and Policy Review, 8(3), 261-274.
Kilby,P.2011,NGOs in India. The Challenges of Women’s Empowerment and Accountability. Routledge contemporary South Asia series.
Kumari, R. Rai, C. R. Kumari, A.2018.Constraints Faced by NGOs in Empowering Rural Women. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences.
Mahamud. M,. Hossan, E ., Awal, Abdul Al Mahafuz,H.2021.The Role of NGOs in Empowerment of Women at Grassroots Levels in Bangladesh: A Study. Research Article. Volume11 Issue No:03  
Marshall,T.H.,1964.Class, citizenship and Social Development. In B.S.
Marshall, T.H.,1992.Citizenship and Social Class. 1950, in T.H. Marshall and Tom Bottomore, Citizenship and Social Class, Pluto Press, London, pp. 3-51.
Nikkhah, H. A., & Redzuan, M. R. B. (2010). The role of NGOs in promoting empowerment for sustainable community development. Journal of Human Ecology, 30(2), 85-92.
Parrish, B.D.2010. Sustainability-Driven Entrepreneurship: Principles of Organization Design. Journal of Business Venturing, 25(5). pp: 510-523.
Rao, S,M,. Jain, G. K.2011. ROLE OF NON-GOVERNMENTAL ORGANIZATIONS IN INDIA. International Journal of Transformations in Business Management,1(4).
Shepherd,D., Patzelt, H.2010. The New Field of Sustainable Entrepreneurship: Studying Entrepreneurial Action Linking “What is to be sustained” with “What is to be developed”. Entrepreneurship Theory and Practice, 35. Pp:137-163.
Tilley, F. Youn, W.2009. Sustainability entrepreneurs: could they be the true wealth generators of the future? greener management international 55, pp: 79-92.
Tola, Megersa., Hailu.2020.A Role of Non-Governmental Organization for Women  
Empowerment through Decision Making in Ethiopia a  Review. publication at: https://www.researchgate.net/publication/341156658.
UNESCO.2014. Global Citizenship Education Preparing learners for the challenges of the twenty-first century
UNHABITAT,2016. Urban Citizenship in a Nomadic World interdependency.
Wales, T.,2013.Organizational Sustainability: What Is It, And Why Does It Matter?. Review of Enterprise and Management Studies. Vol. 1, No.1.
Women’s Resource Centre,2008. The State of the Women’s NGO Sector. Shadow Report submitted to the United Nations Committee on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW) in response to the United Kingdom’s 6th Periodic Report, April.