فناوری اطلاعات و ارتباطات و رشد بهره وری در بلندمدت: شواهدی از صنایع تولیدی ایران

مدلسازی اقتصادی

دوره 15، شماره 56، اسفند 1400، صفحه 31-47   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/eco.2022.1953248.2632

نویسندگان

محمود رضائی سراجی¹؛ محمود محمودزاده^{* 2}؛ پروانه سلاطین³؛ مهدی فتح آبادی³

¹دانشجوی دکتری اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران

²دانشیار گروه اقتصاد ، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران

³استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران

چکیده

هدف این مقاله اندازه­گیری میانگین سهم فناوری اطلاعات و ارتباطات از رشد بهره­وری در
بلند­مدت و شاخص فاوابری در صنایع تولیدی ایران در سطح کدهای دو رقمی (ISIC) است. بدین منظور از الگوی حسابداری رشد گسترش‌یافته در دوره زمانی 1397-1384 بهره‌برداری شد. یافته­ها نشان داد اثرات فاوا بر میانگین رشد بهره‌وری در بلندمدت در صنایع تولیدی ایران مثبت است. سهم فاوا از رشد بهره‌وری در بلندمدت در صنایع تولیدی کک و فراورده­های وابسته، تجهیزات برقی و مواد شیمیایی و فراورده­های وابسته بیش از سایر صنایع تولیدی ایران است و با گذشت زمان، این مقدار بهبود یافته است. کم‌ترین سهم فاوا از رشد بهره‌وری در بلندمدت نیز مربوط به مبلمان، پوشاک و ماشین­آلات و تجهیزات طبقه­بندی نشده در جای دیگر است. هم‌چنین، شواهد نشان داد که مقدار میانگین شاخص فاوابری ناچیز و با افزایش شدت کاربری فاوا (فاوابری) آثار آن بر رشدهای بهره‌وری افزایش می­یابد.

کلیدواژه‌ها

طبقه‌بندی JEL: O33؛ O47؛ I60. واژگان کلیدی: فناوری اطلاعات و ارتباطات/فاوا (ICT)؛ بهره‌وری؛ حسابداری رشد؛ صنایع تولیدی ایران

مراجع

• آسایش، فاطمه، شکیبایی، علیرضا (1393). تاثیر فاوا بر بهره­وری نیروی کار در صنایع ایران با استفاده از کدهایISIC چهاررقمی. فصلنامه سیاست­های مالی و اقتصادی، ۳(۹): ۴۹-۹۶.
• جعفری صمیمی، احمد، دقیقی اصلی، علیرضا، مه­شاد، عرب (1388). بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بهره­وری کل عوامل تولید در کشورهای منتخب جهان. فصلنامه علوم اقتصادی، ۳(۹): ۱-۲۷.
• جلالی و همکاران (۱۳۸۸). مبانی نظری رشد اقتصادی، مدل­سازی و ارائه مدل، بخش مطالعات تجربی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادی. پژوهشکده مطالعات راهبردی و اقتصادی - پژوهشگاه ارتباطات و فناوری (مرکز تحقیقات مخابرات): ۱-۴۴.
• حسین‌زاده، محمد، فراهانی‌فرد، سعید (1395). بررسی تاثیر فاوا بر بهره­وری کل عوامل تولید اقتصادی. دومین کنفرانس بین­المللی انسانی با رویکرد بومی – اسلامی.
• خوش کلام خسروشاهی، موسی، صیادی، محمد (1397). تاثیر مصرف انرژی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و هزینه­های تحقیق و توسعه در تولید صنایع کارخانه­ای در ایران. فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، ۱۳(۴): ۸۵ – ۱۰۸.
• عیسی‌زاده، سعید، صوفی مجیدپور، مسعود (۱۳۹۶). رشد بهره­وری کل عوامل تولید، پیشرفت تکنولوژی، تغییرات کارایی: شواهد تجربی از صنایع تولیدی ایران. فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، ۱۱(۴۰): ۲۹-۴۸.
• محمودزاده، محمود (۱۳۸۸). اثر فناوری اطلاعات بر بهره­وری نیروی کار در صنایع کارخانه­ای ایران (1386-1381). فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، 5(17و 18): 22-1.
• محمودزاده، محمود، موسوی، میرحسین، پاک نهاد، فرزاد (۱۳۹۴). حسابداری رشد ارزش افزوده در صنایع تولیدی ایران با تاکید بر فناوری اطلاعات، فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی،۹ (۴): ۴۱-۶۴.
• مشیری، سعید (۱۳۹۶). برآورد آثار مستقیم و سرریز سرمایه­گذاری در فاوا بر تولید صنایع ایران با تاکید بر نقش سرمایه انسانی و ظرفیت جذب. مجله تحقیقات اقتصادی، 52(2): ۳۹۵- ۴۲۶
• مشیری، سعید، مستقل پارسا، مریم، داروگر، لیلا (1397). بررسی آثار فاوا بر زنجیره تولید کالاها و خدمات ایران با استفاده از جدول داده – ستانده. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، ۱۸(۶۸): 1-44.
• مزینی، امیرحسین، مرادحاصل نیلوفر (1399). ارزیابی اثر بهره­گیری از فضای مجازی بر بهره­وری و کارایی تولید ملی در ایران، مجله توسعه و سرمایه، 5(1)24-49.
• منتظر، غلامعلی، بیات، ابوالقاسم (1395). تخمین سهم فاوا از GDP در ایران با روش‌های برازش منحنی، آریما و شبکه عصبی مصنوعی، فصلنامه سیاست علم و فناوری، 9(1): 1-13.
• امامی، کریم (1397). آیا افزایش سهم فاوا از GDP در کشور ایران ضروری است؟ پژوهشنامه اقتصادی، (68): 45-74.

-   هژیر کیانی، کامبیز، سرلک، احمد (۱۳۹۶). بررسی تاثیر فاوا بر بهره­وری سرمایه و کل عوامل تولید در ایران (مطالعه موردی: کارگاه‌های بزرگ صنعتی استان یزد). فصلنامه اقتصاد مالی، ۱۱(۳۹): ۸۳-100.

• Camilla, M., & Angelo, Z. (2012). On modelling the determinants of TFP growth, Structural Change and Economic Dynamics: 373-382.
• , Chi- Yuan, Hejheng, R. (2020). An international comparison on TFP changes in ICT industry among Japan, Korea, Taiwan, China and the United States, measuring economic growth and productivity, Foundations, KLEMS production Models, and Extensions: 117-136.
• Pieri, F., Vechi M., & Venturini, F. (2018). Modelling the joint impact of R&D and ICT on productivity: A frontier analysis approach. Research Policy, 47(9): 1842-1852.

   -Venturini, F. (2015). The modern drivers of productivity. Research Policy, 44(2): 357-369.

   - Edquist H., & Henrekson, M. (2017). Do R&D and ICT affect total factor productivity growth differently. Telecommunications Policy, 41(2): 106-119.

-‌   Chung, H. (2018). ICT investment-specific technological change and productivity growth in Korea: Comparison of 1996-2005 and 2006-2015, Telecommunications policy: 78-90,.

  - Huang, J., Xiaochen, c., Huang, sh., Tian, S. Hongyan l. (2019).  Technological factors and total factor productivity in china: Evidence based an a panel threshold model, China Economic Review: 271-285.

    -Hyun-Joon, J. & Kyoung-Youn, N.,  & Yoon, Chang-Ho (2013). The role of ICT in Korea’s economic growth: Productivity changes across industries since the 1990s, Telecommunications Policy, 37(4): 292-310.

    -M.Cardona, T. Kretschmer, T. Strobel (2013), ICT and productivity: conclusions from the empiri calliterature, information Economics and policy, 25(3), 109-125.

  - Piatkowski, Marcin (2004). The impact of ICT on growth in transition economies, TIGER Working Paper Series, No. 59 Transformation, Integration and Globalization Economic Research (TIGER), Warsaw.

    -Rincon A.Vecchi & Venturini, M. (2015). ICT as a General purpose technology: Spillovers, absorptive capacity and productivity performance (Discussion paper No 416) London: National Institute of Economic and Social Research.

    -Sichel, D. E & Oliner, S. D. (2002). Information technology and productivity: Where are we now and where are we going.

-  Shahnazi, R. (2021). Do information and communications technology spilovers affect labor productivity? Structural change and economic dynamic: 342-359.

  - Yen-Chun Chou, Benjamin B.M. Shao (2014). Total factor productivity growth in information technology services industries: A multi-theoretical perspective, Decision Support Systems: 106-118,.

-  Wengrong, p., tao xie, zh., & wang, l., (2022). Digital economy: An innovation driver for total factor productivity, Journal of Business Research: 303- 311.

    -www.amar.org.ir         

    -www.cbi.ir