پیامدهای فرهنگی سیاست اسکان، در زندگی ایلات و عشایر عصر پهلوی اول

فصلنامه تاریخ

دوره 16، شماره 63، اسفند 1400، صفحه 393-414   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

هدایت صیدخانی¹؛ غلامحسین زرگری نژاد^{* 2}؛ سینا فروزش³

¹دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی،واحد علوم وتحقیقات , دانشگاه آزاد اسلامی، ، تهران، ایران.

²غلامحسین زرگری نژاد، استاد گروه تاریخ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.

³دانشیارگروه تاریخ،واحد علوم وتحقیقات ،دانشگاه آزاد اسلامی، ، تهران، ایران

چکیده

یکی از سیاست های مهم دولت پهلوی اول (1304-1320ش.) در خصوص ایلات و عـشایر ایـران، سیاست اسکان عشایر یا «تخته قاپو» کردن آنان بوده است، گر چه این سیاست در نهایت به خاطر مقاومت ایلات و عشایر در مقابل اسکان اجباری و نبود زیرساختهای لازم، با سقوط حکومت پهلوی اول با شکست روبرو شد؛ اما بر وجوه مختلف زندگی ایلات و عشایر تاثیرات بسیار گذاشت. مساله تحقیق حاضر این پرسش است که سیاستهای ضد عشایری پهلوی اول در قالب اسکان اجباری، چه پیامدهای فرهنگی بر زندگی ایلات و عشایر به‌دنبال داشته است؟

روش تحقیق در این مقاله، تاریخی (استقرائی) و شیوه گردآوری اطلاعات، اسنادی و کتابخانه‌ای است که با این روش به توصیف و تحلیل مطالب پرداخته خواهد شد.

یافته‌های این پژوهش بیانگر آن است که سیاستهای ضد عشایری حکومت رضاشاه از جمله سیاست اسکان، علاوه بر اینکه باعث نابودی و فراموشی بسیاری از مولفه های فرهنگی ایلات و عشایر از جمله صنایع دستی شد، بوجودآورنده نوعی فرهنگ مقاومت در بین مردمان ایل گشت که نشانه‌های آن، در فرهنگ فولکلور مردم عشایر بخصوص اشعار محلی قابل مشاهده و پی‌گیری است. همچنین تلاشهای حکومت جهت بهبود شاخصه‌های انسانی در زندگی عشایر، ازجمله سواد آموزی و ایجاد مدارس عشایری، گرچه صورت گرفت، ناکافی بوده و در دوره خود، در تشویق عشایر به اسکان موفق نبوده است.

کلیدواژه‌ها

ایلات و عشایر؛ اسکان؛ پهلوی اول؛ رضاشاه؛ پیامد فرهنگی

مراجع