تبیین گرایش به هویت مدرن در شهر اهواز و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: جوانان 18 تا 42 نسل پس از انقلاب اسلامی در شهر اهواز)

روانشناسی اجتماعی

دوره 9، شماره 62، اسفند 1400، صفحه 97-112   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرزین حاتمی کاکش¹؛ نبی اله ایدر^{* 2}؛ احمدعلی حسابی²

¹دانشجوی دکتری تخصصی جامعه شناسی سیاسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

²استادیار گروه جامعه شناسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

چکیده

هویت‌ها، صفات و خصوصیات، روابط اجتماعی، نقش‌ها و عضویت در گروه‌های اجتماعی هستند که کیستی یک فرد را تعیین می‌کنند. هویت مدرن برخاسته از تحولات نوینی است که به همراه تحولات ناشی از جهانی‌شدن و پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیک، در ابعاد مختلف زیست‌جهان کنشگران و عاملیت‌های انسانی رخ داده است و هر روز شاهد گسترش این نوع از هویت در مناطق مختلف جهان هستیم. متناظر آن تلقی افراد از هویت خود، دیگران و جامعه‌ی جهانی به‌ویژه بین جوانان در حال تغییر و دگرگونی است. این پژوهش به منظور بررسی عوامل تأثیرگذار بر افزایش گرایش به هویت مدرن بین جوانان شهر اهواز انجام شده است. از این رو 384 نفر از جوانان 42-18 سال ساکن شهر اهواز با استفاده از روش کمّی مورد مصاحبه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته بود که بین این افراد توزیع شد و داده‌ها گردآوری شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که متغیرهای سن، جنس، تحصیلات، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، سبک‌های نوین گذران اوقات فراغت و کاربری شبکه‌های اجتماعی مجازی، بر تقویت هویت مدرن تأثیرگذار است. مطابق با نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره، قوی‌ترین رابطه، ارتباط موجود میان کاربری شبکه‌های اجتماعی مجازی و هویت مدرن با مقدار بتا 0.305 است. بر این اساس، به کار بردن شبکه‌های اجتماعی مجازی بر گرایش جوانان به هویت مدرن و ابعاد آن مؤثر بوده است؛ یعنی با افزایش یا کاهش استفاده از این شبکه‌ها، گرایش جوانان به هویت مدرن و ابعاد آن تقویت و یا تضعیف خواهد شد. از بین ابعاد هویت مدرن، تنها متغیر ترقی‌خواهی با کاربری شبکه‌های اجتماعی مجازی، رابطه‌ی معنی‌داری نداشته است. در مجموع عوامل فوق در مجموع 0.517 درصد از گرایش جوانان به هویت مدرن را تبیین می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

هویت مدرن#کاربری شبکه‌های اجتماعی مجازی# سبک‌های نوین گذران اوقات فراغت# پایگاه اجتماعی؛ اقتصادی#جوانان

مراجع

افشاریان، ندا. (1396). پیش‌بینی شکل‌گیری هویت مدرن در دانشجویان دختر بر اساس میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی، 24 (89)، 121-147.##

بروجردی، مهرزاد. (1395). روشنفکران ایرانی و غرب، ترجمه جمشید شیرازی، تهران، فرزان روز. ##

تاملینسون، جان. (1387). جهانی­شدن و هویت فرهنگی، ترجمه­ الهام کریمی، پژوهشنامه­ هویت، (12) 19، 70-52. ##

ساروخانی، باقر؛ میرزایی ملکیان، محمد. (1392). رابطه بین نحوه گذران اوقات فراغت و هویت ملّی جوانان شهر تهران، مجله مطالعات جامعه­شناختی ایران، 1 (2)، 28-1. ##

ذکایی، محمدسعید؛ خطیبی، فاخره. (1385). رابطه­ حضور در فضای مجازی و هویت مدرن؛ پژوهشی در بین کاربران اینترنتی جوان ایرانی، فصلنامه­ علوم اجتماعی، (12) 33، 153- 111. ##

ریتزر، جورج. (1394). نظریه­­های جامعه­شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. ##

زلفعلی­فام، جعفر؛ ابراهیم­پور، داود. (1387). بررسی تأثیر صنعت فرهنگ بر هویت اجتماعی با تأکید بر شبکه­های اجتماعی ماهواره­ای، مجله­ رسانه، (28) 76، 202-175. ##

قادرزاده، امید؛ احمدپور، مریم. (1398). کاربری اینترنت و تأثیر آن بر هویت اجتماعی: مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه کردستان، فصلنامه مطالعات جامعه­شناختی، 18 (39) ، 68- 35. ##

کاستلز، امانوئل. (1396). عصر اطلاعات: قدرت هویت، ترجمه­ حسن چاوشیان، تهران: طرح نو. ##

کیان­پور، مسعود؛ عدلی­‌پور، صمد و ملک­احمدی، حکیمه. (1393). تعامل در فیس­بوک و تأثیر آن بر هویت مدرن جوانان شهر اصفهان، مجله­ جهانی رسانه، 9 (2)، 154-132. ##

کلانی، محمدرضا. (1399) تبارشناسی هویت مدرن در ایران، تهران: نشر فرهنگ روز. ##

گیدنز، آنتونی. (1388). جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی. ##

گیدنز، آنتونی. (1399). پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز. ##

مهدی­زاده، سیدمحمد؛ توفیقی، مظاهر. (1395). رابطه­ حضور در فضای مجازی و هویت مدرن، فصل­نامه­ رسانه، 26 (3)، 200- 179. ##

برگر، پیتر ال و لاکمن، توماس. (1398). ساخت اجتماعی واقعیت؛ رساله­ای در جامعه­شناسی شناخت، ترجمه فریبرز مجیدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. ##

کوشافر، محسن. (1398). تأثیر ارزش­های مدرن بر مشروعیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی تهران##

جنکینز، ریچارد. (1399). هویت اجتماعی، ترجمه تورج یاراحمدی، نشر شیرازه. ##

جی­دان، رابرت. (1399). نقد اجتماعی پست مدرنیته، ترجمه صالح نجفی، نشر شیرازه. ##

عاملی، سعیدرضا. (1399). جهانی­شدن­ها: مفاهیم و نظریه­ها، فصلنامه ارغنون،  24، 58-1. ##

فاضلی، نعمت­االله. ( 1398). مدرن یا امروزی شدن فرهنگ ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی##

 

 

Berglez, P. & Olausson, U. (2011). "Intentional and Unintentional Transnationalism: two Political IdentitiesRepressed by National Identity in the News Media", National Identities, vol.13, No.1, P 35 -49. ##

Chou, A., & Lim, B. (2010). A Framework for measuring happiness in online social network. Information system, 1(1), 198-203. ##

Dunn, T. & Castro, A. (2020). Postmodern society and the Individual: The structural characteristics of postmodern society and how they Shape who we Think we Are. Social Science Journal, n 5. ##

Fine, Alan & Manniny, Philip. (2020), Erving Goffman. In RitzerGoerg (eds) “The Blackwell companion to major modern social Theorists”. Oxford Black well. ##

Foucault, Michel (1972). The Archaeology of Knowledge, New York: Pantheon Books. ##

Grasmuck, S. (2018). Social Networks and Identity. Journal of ComputerMediated Communication, Vol. 15, No. 2, Pp. 158-188. ##

Kelley, F. (2019). Face-Time: The Construction of Identity on Social Networks. London: Wadsworth. ##

Long, et al. (2017) "Impact of Internet on Adolescent Self-Identity Development", China Media Research, 3(1), 45-47. ##