بررسی نتایج تاثیر احداث سد سلولی مارد بر شرایط بالادست سد در رودخانه کارون با استفاده از مدل HEC-RAS

فصلنامه علمی تخصصی مهندسی آب

دوره 10، شماره 1، خرداد 1401، صفحه 20-37   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

محمدامین گندمی^{* 1}؛ سارا امیرزاده²؛ نورالدین بازگیر²

¹معاونت حفاظت و بهره برداری منابع آب

²کارشناس معاونت حفاظت و بهره برداری، منابع آب ایران، اهواز، ایران

چکیده

رودخانه‎های تحت تأثیر جزر و مد باعث بروز شرایط هیدرولیکی پیچیده ای رودخانه‎ می‎شوند. این پژهش تأثیر احداث سد سلولی بالادست بهمنشیر بر رودخانه کارون از ایستگاه هیدرومتری اهواز بعنوان مرز بالادست تا سه راهی حفار بعنوان مرز پایین‌دست مدل می‎باشد. از مدل HEC-RAS جهت مدل‎سازی شرایط رودخانه در این پژوهش استفاده شده است. نتایج خروجی نرم افزار نشان داد که پس از احداث سد روند تغییرات در ایستگاه بالادست جریان بشدت تغییر یافته، بطوری که مقادیر سطح آب در ایستگاه‎های اهواز، دارخوین، بالادست سد سلولی به ترتیب 5/4 ، 8 ، 12 متر اندازه‎گیری شد. سرعت متوسط جریان در مقاطع اهواز، دارخوین، بالادست و پایین دست سد سلولی به ترتیب 24/1 ، 87/0 ، 53/1 ، 24/1 متر برثانیه، و سرعت جریان پس از احداث و جانمایی سد به ترتیب برابر 6/0 ، 36/0 ، 4/0 و 54/0 محاسبه شد. این سرعت پس از جانمایی سد سلولی حدود 59 درصد کاهش داشت. همچنین پروفیل طولی رودخانه کارون از ابتدا تا انتهای مسیر در شرایط قبل و بعد از احداث سد مورد مطالعه قرار گرفت و نتایج نشان داد که سطح آب با احداث سد بطور متوسط حدود 175 سانتیمتر کاهش پیدا کرده است. نتایج حاصله از اشل‎های محاسباتی نیز نشان می‌دهد که احداث سد سلولی در پایین دست رودخانه عامل مهمی جهت تسکین جریان سیلابی با دبی بسیار بالا و کاهش تراز سطح آب بوده است که این امر طبیعتاً عامل کنترل کننده سیلاب در رودخانه کارون می‎باشد.

کلیدواژه‌ها

جزر و مد؛ شرایط هیدرولیکی؛ سد سلولی؛ مدل HEC-RAS

مراجع