تبیین الگوی راهبردی مدیریت کوتوله‎‌پروری در سازمان‌های دولتی ایران

پژوهش های مدیریت راهبردی

مقاله 2، دوره 28، شماره 84، خرداد 1401، صفحه 39-72   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

مریم رزمجو¹؛ جعفر بیک زاد^{* 2}؛ فرهاد نژاد ایرانی³؛ یحیی داداش کریمی⁴

¹دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، دانشکده علوم انسانی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.

²استادیار،گروه مدیریت دولتی، دانشکده علوم انسانی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

³استادیار ، مدیریت دولتی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

⁴استادیار، مدیریت دولتی، واحد بناب،،دانشگاه آزاد اسلامی بناب، ایران

چکیده

یکی از مبانی توسعه هر جامعه‌ای، نظام اداری و مدیریت آن است. بدیهی است که نظام اداری نامطلوب و ناکارآمد، می‌تواند تسهیل‌کننده و زمینه‌ساز عدم تحقق اهداف برنامه‌های توسعه قرار گیرد. هدف اصلی این پژوهش، تبیین الگوی راهبردی مدیریت کوتوله‎‌پروری در سازمان‌های دولتی ایران بود. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی- پیمایشی بوده است. جامعه آماری این پژوهش، کلیة مدیران، معاونین و کارشناسان رده‌های عالی سازمان‌های دولتی ایران بودند که حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 356 نفر برآورد و به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود. فرضیه‌های پژوهش با استفاده از نرم‌افزارهای PLS3 و SPSS با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که شرایط علّی بر پدیده محوری تأثیر مثبت و معناداری دارد، پدیده محوری بر راهبردها تأثیر مثبت و معناداری دارد، شرایط زمینه‌ای و شرایط مداخله‌گر بر راهبردها تأثیر مثبت و معناداری دارند و همچنین راهبردها بر پیامدهای کوتوله‌پروری تأثیر مثبت و معناداری دارد. 

کلیدواژه‌ها

تبیین الگو؛ کوتوله‌پروری؛ مدیریت کوتوله‌پروری؛ سازمان‌های دولتی

مراجع

آذرنوش، اشکان، وظیفه، زهرا، سادات سعادت یار، فهیمه (1398)، رابطه خودشیفتگی مدیران با سکوت سازمانی کارکنان با توجه به نقش میانجی تعهد سازمانی در شهرداری یزد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

 ابراهیمی، سید عباس، عین علی، محسن، باقری قره‌بلاغ، هوشمند (1399)، واکاوی پیامدهای رهبری زهرآگین در هیات‌های ورزشی: با تأکید بر نقش میانجی مدنیت واحد، دو فصلنامه پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 10(19)، 181-197.

احمدی زهرانی، مریم، برات، محمدرضا (1400)، بررسی رابطه عزت‌نفس و تعهد سازمانی با توجه به نقش تعدیل‌گری حس همدلی کارکنان (موردمطالعه: سازمان فنی و حرفه‌ای استان اصفهان، دوماهنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 12(3)، 186-169.

اسدی، احمد، محمدی، نبی‌الله، درودی، هما، فرهمندیان، ارشد (1400)، مدل حرفه‌ای‌گرایی مدیریت منابع انسانی در سازمان‌های دولتی (موردمطالعه: وزارت صنعت، معدن و تجارت)، فصلنامه مدیریت سازمان‌های دولتی، 9 (4)، 12-26.

افضلی، علی‌اکبر، میریوسفی، سیدجلیل، نژادسجادی، سیداحمد (1400)، تبیین نقش میانجی مدیریت راهبردی منابع انسانی در ارتباط بین خودرهبری و سرمایة انسانی گروه‌های علوم ورزشی دانشگاه‌های دولتی، فصلنامه رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی، 9 (34)، 27-44.

بایرام‌پور، بهزاد، محمدیان ساروی، محسن، حقیقی، مسعود (1400)، طراحی الگویی برای تعیین عوامل مؤثر در بروز فساد اداری و بررسی نقش نظارت و شفافیت سازمانی در پیشگیری از آن، فصلنامه نظارت و بازرسی ناجا، 15(55)، 71-100.

بیک‌زاد، جعفر (1400)، مدل‌سازی تأثیر رهبری اصیل و مرشدیت سازمانی بر آوای سازمانی با نقش میانجی صلاحیت اخلاقی در کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی، فصلنامه تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 27 (2)، 261-292.

بیک زاد، جعفر، رزمجو، مریم، رحمتی، مریم (1400)، الگوسازی تأثیر مدیریت جهادی و رفتار سیاسی بر بهره‌وری نیروی انسانی با نقش واسطه‌ای فضیلت سازمانی، فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، 1400 (60)، 27-54.

پناهی، بلال (1400)، فراتحلیل متغیرهای مؤثر بر شفافیت سازمانی و متغیرهای تأثیرپذیر از آن در پژوهش‌های انجام‌شده در ایران، فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی، 19 (4)، 683-706.

جابری، عذرا، شیری، اردشیر، تابان، محمد (1398)، فهم شکل‌گیری صمیمیت سازمانی با استفاده از روش داده‌بنیاد، فصلنامه مدیریت سازمان‌های دولتی، 7 (2)، 11-26.

حاجی آخوندی، علیرضا، توکلی، غلامرضا، اخوان، پیمان، منطقی، منوچهر (1400)، رابطه مدیریت راهبردی منابع انسانی و نوآوری در خدمات با توجه به نقش اخلاق حرفه‌ای کارکنان، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 1۶ (۱)، 69-75.

حصیرچی، امیر، تولایی، روح‌الله و عبدالهی، عبادالله (1400)، ارائه الگو مدیریت جهادی در فعالیت‌های سازندگی با رویکرد الگوسازی ساختاری تفسیری (ISM)، فصلنامه مدیریت اسلامی، 29 (2)، 43-99.

حضرتی، مهدی (1398)، بی‌کفایتی القاء شده (تحمیلی) در ادارات و سازمان های دولتی، فصلنامه پژوهش در مدیریت و علوم انسانی، 9، 45-39.

خاشعی، وحید، محمدی دیانی، مریم، دهقانان، حامد، سید نقوی، میرعلی (1398)، شناسایی معیارهای طرد و شمول در تحلیل گفتمان مدیران یک دستگاه دولتی پیرامون موضوع جانشین‌پروری، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 11 (4)، 153-185.

خاکپور، عباس (1398)، رابطه رهبری زهرآگین با فرسودگی عاطفی؛ نقش میانجی سکوت سازمانی، فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 9 (34)، 103-118.

دیهیم‌پور، مهدی (1400)، تأثیر سرمایة اجتماعی بر مدیریت جریان‌های شکافندة سازمانی با میانجی‌گری شفافیت سازمانی، فصلنامه مدیریت سرمایه اجتماعی، 8 (3)، 399-424.

رباطی، سلمان، فهیمی‌نژاد، علی، مرسل، باقر، حسینی‌نیا، سیدرضا (1400)، اثر شفافیت سازمانی بر دوسوتوانی سازمانی با میانجی مستندسازی تجربیات و هم‌افزایی سرمایه انسانی (مطالعه موردی ادارات ورزش و جوانان استان تهران)، فصلنامه مدیریت منابع انسانی در ورزش، 9(1)، 25-43.

رجایی، زهرا، مهرپرور، مریم، فیروزیان، محیا (1401)، بررسی تأثیر باورهای سقف شیشه‌‌ای بر جانشین‌‌پروری و سبک رهبری زنان در پست‌‌های مدیریتی (موردمطالعه: معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد)، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، 20(1)، 45-68.

رجب‌پور، ابراهیم، حسین‌پور، عبدالکریم، احمدی، حیدر، سهیلی نیک، مهنوش (1400)، تأثیر مدیریت دانش بر عملکرد سازمان: تأکید بر نقش میانجی مدیریت استراتژیک ‏منابع انسانی (مورد مطالعه: پژوهشگاه صنعت نفت)‏، فصلنامه مدیریت استاندارد و کیفیت، 11(2)، 32-59.

رزمجو، مریم، رزمجو، محمدرضا (1400)، اهمیت شایسته‌سالاری در ارتقاء انگیزه خدمت عمومی، کنفرانس بین‌المللی و ملی مطالعات مدیریت، حسابداری و حقوق، تهران.

رستگار، عباسعلی، فتوت، بنفشه (1399)، تأثیر سبک رهبری رابطه‌مدار بر آوای سازمانی کارکنان با در نظر گرفتن نقش میانجی جو سازمانی، فصلنامه مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 29(96)، 149-168.

زارعی، فریده، دانش‌فرد، کرم‌اله، نجف بیگی، رضا (1399)، طراحی و تبیین مدل شایسته‌سالاری مدیران در صنعت نفت، فصلنامه مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی، 12(45)، 265-290.

سپهوند، رضا، ساعدی، عبداله، مؤمنی‌مفرد، معصومه (1400)، تحلیل رابطه قابلیت‌های رهبری ناب بر حرفه‌ای سازی منابع انسانی در سازمان‌های ورزشی با استفاده از فرایند رتبه‌بندی تفسیری، فصلنامه مدیریت ورزشی، 13(3)، 871-883.

سپهوند، رضا، شیخی زاده، ایوب، قهرمانی، سمانه (1399)، تأثیر فرهنگ دیوان‌سالار بر سکون شایستگی سازمانی با نقش میانجی فلات‌زدگی شغلی (مورد مطالعه: کارکنان ستاد مرکزی بانک‌های دولتی استان خوزستان)، فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، (57)، 107-83.  

سلیمی، مهتاب، محمدی، مهری، نجف سلیمانی، لیلا (1399)، خودشیفتگی مدیران و مهارت کنترل آن در موقعیت تصمیم‌گیری آموزشی، فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 4(10)، 139-148.

شاکری، حسین (1399)، بررسی تأثیر سرمایه روانشناختی بر تاب‌آوری کارکنان با نقش میانجی‌گری صمیمیت سازمانی (مطالعه موردی: شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی منطقه میاندوآب)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام‌نور واحد مراغه.

شکوه، زهرا، نیک‌پور، امین (1398)، بررسی تأثیر رهبری زهرآگین بر دلبستگی کاری کارکنان در سازمان‌های دولتی، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت عمومی، 12(44)، 133-154.

شکوهی، جواد، یعقوبی، نورمحمد، قاسمی، محمد و کریمی، حمید (1400)، طراحی الگوی جامع استعدادیابی و جانشین‌پروری در سازمان‌های دولتی با استفاده از روش فراترکیب، فصلنامه مدیریت نظامی، 21(82)، 31-74.

ضامنی، فرشیده، عراقی، فرح‌ناز، یوسفی سعیدآبادی، سیدرضا (1400)، تأثیر هوش رقابتی با مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر مدیریت استراتژیک منابع انسانی، فصلنامه مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 9(4)، 311-346.

طوطیان اصفهانی، صدیقه، مهرآرا، اسداله، کلانتری، رزیتا (1398)، بررسی موانع مؤثر بر استقرار نظام جانشین‌پروری، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 11(1)، 143-162.

عیدی‌‌پور، کامران، یوسفی، بهرام، زردشتیان، شیرین، عیدی، حسین (1399)، بررسی تأثیر سبک رهبری زهرآگین بر بدبینی سازمانی و بیگانگی شغلی کارکنان وزارت ورزش و جوانان با نقش میانجی ماکیاولیسم، فصلنامه مطالعات مدیریت ورزشی، 12(59)، 152-135.

فرخی، احسان، باقرزاده، محمدرضا، طبری، مجتبی، مهرآرا، اسدالله (1400)، چالش‌های اجرای سازوکار جانشین پروری در سازمان عمومی (مورد مطالعه- شهرداری تهران)، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 13(3)، 798-821.

فرهمند، رضا، سلاجقه، سنجر، پورکیانی، مسعود، صیادی، سعید (1400)، شناسایی و تبیین عوامل بازدارنده اجرای تحول نظام اداری در حوزه منابع انسانی (مورد مطالعه: دستگاه‌های اجرایی شهر کرمان)، فصلنامه انجمن علوم مدیریت ایران، 16(63)، 161-184.

قاسم‌پور، حامد، ویسه، سیدمهدی (1399)، تأثیر فرهنگ جهادی و اخلاق کار اسلامی بر بهره‌وری نیروی انسانی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه ایلام)، فصلنامه فرهنگ ایلام، 21(66,67)، 7-33.

قاسمی پیربلوطی، اکبر، محمدزاده مهنه، حمیدرضا (1399)، بررسی میزان شایسته‌سالاری در به‌کارگیری کادر تربیتی مراکز اجرایی آموزش ناجا (مورد مطالعه: مرکز آموزش مرزبانی محمد رسول‌الله (ص)- بیرجند)، فصلنامه آموزش در علوم انتظامی، 8(31)، 286-300.

کتبی، فرشته، فلاح، محسن، میررکنی، محمد، نامور، مجید (1400)، طراحی مدل نقش میانجی‌گری رفتار شهروندی سازمانی در رابطه علّی مدیریت جهادی و فضیلت سازمانی با رفتار سیاسی کارکنان وزارت ورزش و جوانان، فصلنامه مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 8(4)، 91-102.

- کولیوند، علیرضا (1396)، طراحی الگوی جانشین‌پروری فرماندهان و مدیران ناجا، فصلنامه نظارت و بازرسی، 1396(42)، 13-40.

- محمدظاهری، محمد، الوندی، هومن (1398)، واکاوی استراتژی‌های نخبه‌گریزی مدیران در سازمان‌های دولتی شهر همدان، فصلنامه مدیریت دولتی ایران، 2(3)، 139-161.

مصطفی‌پور، محمدعلی، سمیعی، روح‌اله، مستقیمی، محمودرضا، چراغعلی، محمودرضا (1400)، مدل سلامت نظام اداری با تأکید بر شایسته‌سالاری در سازمان‌های دولتی: رویکرد ترکیبی، فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، 61(1400)، 159-182.

معالی تفتی، امینه، عرفانیان خانزاده، حمید و رأفتی، محمد (1400)، ارائه الگوی مفهومی غوغاسازی (موبینگ) سازمانی در پژوهشی آمیخته، فصلنامه مدیریت سازمان‌های دولتی، 9(3)، 61-78.

موسی‌زاده، مهدی، باقرزاده، محمدرضا، طبری، مجتبی و بالوئی جامخانه، عزت‌الله (1400)، تدوین مدل مدیریت جهادی در شرکت‌های تابعه وزارت نیرو، فصلنامه مدیریت اسلامی، 29(3)، 41-74.

نادری قمی، محمدمهدی (1398)، بررسی شایسته‌سالاری در نظام سیاست‌گذاری جمهوری اسلامی ایران در تئوری و عمل (با تأکید بر قوّة مقننه و مجریه)، فصلنامه حکومت اسلامی، 24(4)، 158-184.

نصر، علی و قاسمی‌زاد، علیرضا (1398)، شناسایی و ارزیابی موانع مدیریت جانشین‌پروری در شرکت پتروشیمی شیراز با رویکرد ترکیبی، فصلنامه مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت،10(40)، 148-166.

 نظرزاده، مریم، نیک‌پی، ایرج، معدن‌دار آرانی، عباس (1400)، بررسی تأثیر مدیریت کوانتومی بر بهره‌وری منابع انسانی با میانجی‌گری همدلی سازمانی، دوماهنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 12(2)، 40-53.

 نیلی احمدآبادی، مجید، پسته، مریم (1395)، کوتوله‌پروری، دلایل و پیامدها، دومین کنفرانس بین المللی حسابداری، اقتصاد و مدیریت مالی، تهران.

 نجاتی، محمدرضا (1395)، مدیران کوتوله و کوتوله‌پروری مدیران، ایران سیویل هاوس.

 وحدتی، حجت، ساعدی، عبدالله، مؤمنی، مریم (1399)، تحلیل و بررسی اثر رهبری زهرآگین بر خروج از خدمت منابع انسانی با میانجی‌گری انسداد سازمانی، فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی، 18(4)، 661-682.

 هاشمی، سیداحمد، قهرمان تبریزی، کوروش، شریفیان، اسماعیل (1400)، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر جانشین‌پروری در وزارت ورزش و جوانان با رویکرد مبتنی بر شایستگی، فصلنامه پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 9(4)، 107-116.

 یزدان‌پناه، احمدعلی، احسانی، امیر و خاقانی، عین‌الله (1400)، طراحی مدل آوای سازمانی در سازمان‌های دولتی، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 12(46)،71-85.

Balasundaram, I (2020), Toxic Leadership over the Years-A Review. Discover the world's research, 1(1), 106-110.

Benson, A. Li, D. Shue, K (2019), Promotions and the Peter Principle. Quarterly Journal of Economics, 134(4), 2085-2134.

Brundha, S. Chaturvedi, S (2021), Present Challenges And Future Opportunities of Strategic Human Resource Management In COVID 19 Times: a Commentary (No. 5529). EasyChai, 1-12.

Ghinea, V. Cantaraglu, R. Ghinea, M (2019), The Peter Principle and the Limits of our Current Understanding of Organizational Incompetence. Quality-Access to Success, 20 (172), 74-77.

Jeong, Y. Kim, M (2021), Effects of perceived organizational support and perceived organizational politics on organizational performance: Mediating role of differential treatment. Asia Pacific Management Review, 2021, 1-10.

Kwon, B. Farndale, E (2020), Employee voice viewed through a cross-cultural lens. Human Resource Management Review, 30(1), 1-11.

Niamul Karim, D. Halim Abdul Majid, A. Omar, Kh. Jaber Aburumman, O (2021), The mediating effect of interpersonal distrust on the relationship between perceived organizational politics and workplace ostracism in higher education institutions. Heliyon, 7(6), 1-8.

Ortega-Rodríguez, C. Licerán-Gutiérrez, A. Moreno-Albarracín, A. L (2020), Transparency as a key element in accountability in non-profit organizations: A systematic literature review. Sustainability, 12 (14), 1-21.