شبیه سازی پراکندگی و تعیین منشاء آلاینده های کیفی آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت نوبندگان)

فصلنامه علمی تخصصی مهندسی آب

دوره 10، شماره 1، خرداد 1401، صفحه 74-89   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سیدامیربیژن الهامیان¹؛ غلامرضا رخشنده رو^{* 2}؛ امیرحسین جاوید³

¹دانشجوی دکترا، گروه مهندسی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

²استاد بخش مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه شیراز

³عضو هیئت علمی گروه مهندسی محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

با توجه به افزایش روزافزون جمعیت، دسترسی به آب یک بحران جدی تلقی می شود. هدف از انجام این مقاله، شبیه سازی منابع آب زیرزمینی به صورت مطالعه موردی در دشت نوبندگان فارس و بدست آوردن مسیر و شدت جریان آبخوان و تعیین پراکنش و منشا آلاینده های کیفی در آن با استفاده از نرم افزار GMS می باشد. هیدرولیک جریان آب زیرزمینی در این دشت ابتدا شبیه سازی، واسنجی و صحت سنجی گردیده است. سپس با مشخص شدن شدت و مسیر حرکت جریان آبخوان دشت و تعامل آن با آبخوانهای مجاور، پراکنش آلاینده های کیفی بررسی و شبیه سازی گردیده است. در انتها، با درون یابی اطلاعات کیفیت آب، منشا احتمالی آلاینده ها در دشت بررسی و تعیین گردیده است. بیشینه پارامترهای سختی و شوری آب دشت به ترتیب 1272 (mg/l.CaCO3) و 3178 (µ mho/cm) می باشد که نسبتا زیاد بوده و نشان دهنده کیفیت پایین آب دشت می باشد. مقادیر این آلاینده ها در نواحی مرکزی دشت که ضخامت آبخوان افزایش یافته و قدری رقیق سازی صورت گرفته، کاهش می یابد. کیفیت آبخوان از لحاظ شوری در دسته ی لب شور و از لحاظ سختی در دسته بسیار سخت قرار می گیرد. بررسی نقشه کاربری اراضی در دشت نشاندهنده آنست که منابع احتمالی آلودگی آبخوان در نواحی متراکم زمین های کشاورزی در نواحی شمالی، در اطراف شهر نوبندگان و محل روستاها در شمال دشت می باشند. بهمین ترتیب غلظت آلاینده ها در نواحی مرکزی دشت به علت نبود شهر، روستا و افزایش ضخامت آبخوان کاهش می یابد.

کلیدواژه‌ها

شبیه سازی آب زیرزمینی؛ منشا آلودگی؛ مدیریت کیفی؛ GMS؛ نوبندگان فارس

مراجع