بررسی اثر حلال‌های مختلف بر استخراج ترکیبات فیتوشیمیایی گیاه دارویی Azadirachta indica A.Juss

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 37، خرداد 1401، صفحه 15-26   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/ejmp.2022.1953625.1681

نویسندگان

مریم رحیمی^{* 1}؛ جواد علی صوفیان²؛ زینب محکمی³؛ علی قربانی رنجبری⁴؛ فاطمه بیدرنامنی³

¹استادیار، گروه علوم باغبانی و فضای سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

³استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پژوهشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

⁴دانشجوی پسادکتری، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

گیاه دارویی چریش (A.Juss Azadirachta indica) متعلق به خانواده سنجد تلخ (Meliaceae) با عملکرد موثر در درمان بیماری­های پوستی، هیپوگلیسمی، فشار خون، سرطان و ایدز است. در این تحقیق به منظور بررسی بررسی اثر حلال‌های مختلف برکمیت و کیفیت خصوصیات فیتوشیمیایی چریش جمع­آوری شده از منطقه باهوکلات در شهرستان چابهار، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال 1400 اجرا گردید. عصاره­های اتانولی، متانولی، ان- هگزانی و استونی برگ و میوه چریش به روش خیساندن  سرد تهیه و محتوای فنل کل  به روش معرف فولین- سیوکالتو، فلاونوئید کل به روش رنگ‌سنجی کلرید آلومینیوم و فعالیت آنتی­اکسیدانی به روش مهار رادیکال­های آزاد دی­فنیل­پیکریل­هیدرازیل (DPPH) اندازه­گیری گردید. نتایج نشان داد که تأثیر نوع اندام، نوع حلال و اثر متقابل آن­ها بر تمام صفات اندازه­گیری­شده معنی­دار بود. در تحقیق حاضر بیشترین میزان فنل کل (22/48 میلی­گرم گالیک اسید/گرم وزن خشک) در عصاره استونی برگ و کمترین میزان (76/2 میلی­گرم گالیک اسید/گرم وزن خشک) در عصاره هگزانی میوه گزارش گردید. همچنین بیشترین میزان فلاونوئید کل در عصاره استونی میوه و برگ (به ترتیب با مقادیر 71/4 و 61/4 میلی­گرم کوئرستین/گرم وزن خشک) و کمترین میزان (22/3 میلی­گرم کوئرستین/ گرم وزن خشک) در عصاره هگزانی میوه مشاهده گردید. بیشترین فعالیت آنتی­اکسیدانی (77/94 درصد) در عصاره اتانولی برگ سنجش گردید و کمترین فعالیت آنتی­اکسیدانی (02/12 درصد) در عصاره استونی میوه ملاحظه شد. بر اساس نتایج این تحقیق برگ چریش به عنوان منبع مفیدی از ترکیبات فنلی و آنتی­اکسیدان­های طبیعی پیشنهاد می­گردد.

کلیدواژه‌ها

آنتی‌اکسیدان؛ استخراج؛ حلال؛ فنل و فلاونویید؛ چریش

مراجع

Alkadi, H. 2020. A review on free radicals and antioxidants. Infectious Disorders-Drug Targets (Formerly Current Drug Targets-Infectious Disorders), 20(1): 16-26.

2.Barros, L., Baptista, P. and Ferreira, I.C.F.R. 2007. Effect of fruiting body maturity stage on antioxidant activity measured by several biochemical assays Lactarius piperatus. Food and Chemical Toxicology, 45(9): 1731-1737.

3.Chung, I.M., Thiruvengadam, M., Rekha, K. and Rajakumar, G. 2016. Elicitation enhanced the production of phenolic compounds and biological activities in hairy root cultures of bitter melon (Momordica charantia L.). Brazilian Archives of Biology and Technology, 59(3): 1-10.

4.Deng, Y., Shi, D., Yin, Z., Guo, J., Jia, R., Xu, J., Song, X., Lv, C., Fan, Q., Lian, X., Shi, F., Ye, G. and Zhan, W. 2012. Acaricidal activity of Petroleum ether extract of neem (Azadirachta indica) oil and its four fractions separated by column chromatography against Sarcoptes scabiei var.cniculi larvae in vitro. Experimental Parasitology, 130: 475-457.

5.Elumalai, P., Gunadharini, D.N., Senthilkumar, K., Banudevi, S., Arunkumar, R., Benson, C.S., Sharmila, G. and Arunakaran, J. 2011. Ethanolic neem (Azadirachta indica A. Juss) leaf extract induces apoptosis and inhibits the IGF signaling pathway in breast cancer cell lines. Biomedicine & Preventive Nutrition, 2(1): 59-68.

6.Farjaminezhad, R. and Garoosi, Gh. 2020. Establishment of green analytical method for ultrasound-assisted extraction of azadirachtin, mevalonic acid and squalene from cell suspension culture of Azadirachta indica using response surface methodology. Industrial Crops and Products, 144: 111946.

7.Firoozkoohi, F., Esmailzadeh Bahabadi, S., Mohkami, Z. and Yousefzaei, F. 2018. The effect of different solvents on the amount of phenol and total flavonoids and antioxidant activity of different organs of Momordica charantia L. in Sistan region. Journal of Ecophytochemistry of Medicinal Plants, 20(4): 85-74.

8.Frankel, E.N. and Meyer, A.S. 2000. The problems of using one‐dimensional methods to evaluate multifunctional food and biological antioxidants. Journal of the Science of Food and Agriculture, 80(13): 1925-1941.

9.Ghasemzadeh, A., Jaafar, H.Z. and Rahmat, A. 2011. Effects of solvent type on phenolics and flavonoids content and antioxidant activities in two varieties of young ginger (Zingiber officinale Roscoe) extracts. Journal of Medicinal Plants Research, 5(7): 1147-1154.

10.Ghorbani Ghozhdi, H., Mohkami, Z. and Estaji, A. 2021. Medicinal plants in Iranian traditional medicine (Matching the name of native name with the scientific name). Marz danesh publisher. 629 p. (In Persian).

11.Hossain, M.A., Al-Toubi, W.A.S., Weli, A.M., Al-Rahimi, Q. and Al-Sabani, J.N. 2013. Identification and characterization of chemical compounds in different crude extracts from leaves of Omani neem. Journal of Taibah University for Science, 7(4): 181-188.

12.Islas, J.F., Acosta, E., G-Buentello, Z., Delgado-Gallegos, J.L., Moreno-Treviño, M.J., Escalante, B.E. and Moreno-Cuevas, J. 2020. An overview of Neem (Azadirachta indica) and its potential impact on health. Journal of Functional Foods, 74: 104171.

13.Jonathan, S.G., Olawuyi, O.J., Aina, D.A., Odeniyi, S.O., Adediji, I.O. and Ikhedia, A. 2012. Comparative studies on antifungal, anti-oxidant and phytochemical potential of Momordica charantia and Moringa oleifera. New York Science Journal, 5(12): 17-28.

14.Khanavi, M., Hasanloo, T. and Haji Mahdipour, H. 2019. Quantitative determination of Azadirachtin in Melia indica and M. azedarach. 2019. Medicinal plants journal, 69: 185-193. (In Persian)

15.Li, F.J., Liu, X.Y., Xu, G.J. and Guo, H.Y. 2015. Effects of extraction solvents on antioxidant activity of Bitter Gourd (Momordica charantia L.) fruits in vitro. Innovations in Food Research, 1: 1-3.

16.López, C.J., Caleja, C., Prieto, M.A., Filomena Barreiro M., Barros, L. and C.F.R. Ferreira, I. 2018. Optimization and comparison of heat and ultrasound assisted extraction techniques to obtain anthocyanin compounds from Arbutus unedo L. Fruits, Food Chemistry, 264:81-91.

17.Omidbeigi, R. 2015. Production and processing of medicinal plants, Vol. 4. Quds Razavi Province Publications. 428 p. (In Persian)

18.Parsons, B.J. 2017. Antioxidants in food, the significance of characterization identification, chemical and biological assays in determining the role of antioxidants in food. Foods, 6(8): 68-72.

19.Patel, S., Patel, T., Parmar, K., Patel, B. and Patel, P. 2011. Evaluation of antioxidant activity, phenol and flavonoid contents of Momordica charantia Linn fruit. Advance Research in Pharmaceuticals and Biologicals, 1: 120- 129.

20.Pham, H.N.T., Nguyen, V.T., Vuong, Q.V., Bowyer, M.C. and Scarlett, C.J. 2015. Effect of extraction solvents and drying methods on the physicochemical and antioxidant properties of Helicteres hirsuta Lour. leaves. Technologies, 3(4): 285-301.

21.Sabura, A., Ahmadi, A., Zinali, A. and Parsa, M. 2014. Comparison of phenolic, flavonoid content and antioxidant activity of shoots of two populations of Scutellaria pinnaifida in northern Iran. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences, 13: 266-249. (In persian)

22.Sadeghi, Z., Valizadeh, J. and Aziziyan Shermeh, A. 2016. Investigation of phenol content, total flavonoids and antioxidant activity of Pistacia atlantica gum from Saravan region (Sistan and Baluchestan province). Journal of Hypophytochemistry of Medicinal Plants, 10(2): 18-27. (In persian)

23.Sahrawat, A., Sharma, J., Siddarth, N., Tiwari, S., Datt Joshi, M., Pundhir, A., Kumar, R., Radhika, A., Shivani, B., Nilesh, Sh. and Akash, G. 2018. Phytochemical analysis and antibacterial properties of Azadirachta indica (Neem) leaves extract against E. coli. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 7(4): 1368-1371.

24.Sanchez-Moreno, C., Larrauri, J.A. and Saura- Calixto, F. 1999. Free radical scavenging capacity and inhibition of lipid oxidation of wines, grape juices and related polyphenolic constituents. Food Research International, 32: 407-412.

25.Subapriya, R. and Nagini, S. 2005. Medicinal properties of neem leave a review. Curr Med Chem Anticancer Agents, 5(2):149-156.

26.Sultana, B., Anwar, F. and Przybylski, R. 2007. Antioxidant activity of phenolic components present in barks of Azadirachta indica, Terminalia arjuna, Acacia nilotica, and Eugenia jambolana Lam. trees. Food Chemistry, 104(3): 1106-1114.

27.Wen, L.J. and Liu, W.F. 2007. Study on extracting and antioxidant activity of flavonoids from Momordica charantia L. Food Science, 9: 042.

28.Zhu, Zh., Guan, Q., Koubaa, M.J., Barba, F., Roohinejad, Sh., Cravotto, G., Yang, X., Sh., Li, and He, J. 2017. HPLC-DAD-ESI-MS2 analytical profile of extracts obtained from purple sweet potato after green ultrasound-assisted extraction, Food Chemistry, 215: 391-400.