مسئله‌ی طلاق با بیان ظرائف بلاغی اسالیب شرط در قرآن کریم

زن و مطالعات خانواده

مقاله 1، دوره 15، شماره 58، اسفند 1401، صفحه 7-25   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2022.1954565.1672

نویسندگان

حمداله جعفرپور¹؛ علی رضائی^{* 2}؛ محمدعلی ربی پور³

¹دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث، واحد خوی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، خوی ، ایران

²استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد خوی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، خوی ، ایران. ( نویسنده مسئول )

³استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تبریز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز ، ایران

چکیده

طلاق و عدم توجه به حقوق زن از آسیب‌های مهم اجتماعی می‌باشد که به دنبال آن بسا خانواده فرو می‌پاشد این پدیده هم مانند هر پدیده اجتماعی علل و عواملی دارد، که باید شناسایی و بررسی گردد، تحقیق حاضر در تحلیل این مسئله تلاش کرده است با استفاده از منابع کتاب خانه‌ای و بر ‌مبنای آموزه‌های قرآن کریم در سوره طلاق، بقره و نساء با روش توصیفی - تحلیلی و تبیین آیات طلاق و حقوق زنان در زمان عده طلاق را بررسی کرده و ظرائف بلاغی اسالیب شرط در آیات طلاق را که چرا با ادات و اسلوب شرط بیان شده است تبیین کند، نتایج تحقیق حاکی از آن است که بیان آیات طلاق و بیان حقوق زنان به لحاظ زبان شناختی با اسلوب شرط از ظرائف خاصی بر خوردار است جایی که اگر مضمون جمله شک یا نادر الوقوع باشد ((اِن)) و در صورت قطعی ((اذا)) و در صورت فراگیر و عمومیت داشتن با ((مَن))  قید خورده است. در قرآن رعایت تقوا طلاق  باعث توسعه زندگی می‌گردد. همچنین عدّه، سبب حفظ حریم زوجیّت در اسلام و عدم اختلاف نفقه و نسبت فرزند به پدر را نشان می‌دهد، ازطرفی هم مهلتی برای بازگشت به زندگی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم؛ اسلوب شرط؛ بلاغت طلاق؛ عدّه؛ حقوق زن

مراجع

1. قرآن کریم
2. ابن تیمه، احمد، (1432 هـ)، تفسیر شیخ‌الاسلام ابن تیمه، به تحقیق اقبال احمد الاعظمی ، ج اول ناشر: داراابن الجزری
3. ابن تیمه، سعدی ، عبدالرحمن بن ناصر (1422)، تفسیر الکریم الرحمن فی تفسیر کلام المنان، ج دوم دارالسلام، ریاض.
4. ابن جزی، محمد بن احمد، التسهیل لعلوم التنزیل، 1995 م، ناشر، خانه کتاب‌های علمی.
5. ابن حبان، (1414)، صحیح ابن حبان به ترتیب ابن بلبان، چ 2، تحقیق شعیب الأرنؤوط، ج 1 بیروت، مؤسسة الرسالة.
6. ابن عاشور، محمد، (1984 م)، التحریر و التنویر فی تفسیر القرآن، ج 14، تونس ، نشر الدار التونسیه
7. ابن فارس، ابوالحسن احمد بن زکریا الرازی (2008 م)، مقایس اللغه، ج 3، بیروت: دارالکتب العلمیة.
8. ابن کثیر، اسماعیل بن عمرو (1419) تفسیر القرآن العظیم، ج 2، بیروت، دارالکتب العلمیه.
9. ابن منظور، محمد بن مکرم (1988 م)، لسان العرب، بیروت، ج 12، دار احیاء التراث العربی.
10. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1376)، روض الجنان، ج 12ناشر: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مشهد.
11. ابوموسی، محمدبن ابی بکر ، المجموع المغیث فی غریبی القرآن و الحدیث به تحقیق عبدالکریم العزباوی ، 1986، ج 4 ، چ اول
12. تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر ، شرح التلویح علی التوضیح، ج 2، ناشر. دارالکتب علمیه ، لبنان و بیروت 1991
13. جوهری، اسماعیل بل حماد (1407 ق)، الصحاح تاج اللغة، ، بیروت؛ دارالعلم العربی ج اول ، 2008 م
14. خان آبادی ، مهدی ، ازدواج و خانواده ، انتشارات آوای نور تهران . 1394
15. زمخشری، محمود بن عمر ، کشاف، ج 2، چ 3، بیروت، دارالکتاب العربی،
16. سعدی ، عبدالرحمن ، (1388) تفسیر تیسیر الکریم الرحمن ، ترجمه محمدگل گمشاد زهی ، ج 3 ، نشر ، احسان ، چ 1
17. شمس مستوفی ، آریا ، کودکان فراموش شده ، (1376) تهران ، انتشارات همشری
18. شوکانی، محمد بن علی (متوفای: 1250 هـ) فتح القدیر، ج 2، چ اول، 1414 هـ، درالکلم الطیب، بیروت.
19. صابونی، محمدعلی، (1400 ق)، روائع البیان تفسیر آیات الأحکام، ج 2، چ سوم، ناشر: مؤسسه مناهل العرفان، بیروت.
20. صافی، محمود، ، الجدول فی اِعراب القرآن، ج 4 ، چ 1 ، ایران ، نشر احسان
21. صفائی امامی، اسدالله (1391)، چ 12، حقوق خانواده، ناشر: مؤسسه چاپ و نشر دانشگاه تهران.
22. طباطبایی، محمدحسین، (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سیدمحمد باقر همدانی، ج 5 ، نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ، دفترنشر اسلامی ، قم ، ایران ، 1378چاپ پنجم، بنیاد علمی فرهنگی، علامه طباطبائی.
23. طبرسی، فضل بن حسن، (1377)، مجمع البیان، ج 5 ، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، مدیریت حوزه علمیه قم.
24. طبرسی ، فضل بن حسین ، الوجیز فی تفسیرالکتاب العزیز، چ2، 2002م ، بیروت ، لبنان
25. طبری، محمدبن جریر، (1412)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 7 ، چ 3، تهران، انتشارات ناصرخسرو.
26. طنطاوی، سید محمد ، التفسیر الوسیط، ج 14 ، چ اول، ناشر، دار نهضت مصر، قاهره، مصر. چ 1973 م
27. فخررازی، محمدبن عمر، (1420)، التفسیر الکبیر، ج 16، چ 3، بیروت، دار احیاء التراث العلمی.
28. رازی ، ابوالفتح ، (1371) روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القران ، ج 11، چ 1، مشهد ، ایران
29. قدیری ، فاطمه ، اثرات و عوامل موثر بر طلاق ، چ 1 ، ایران ، نیشابور ، 1382
30. قرائتی، محسن (1374)، تفسیر نور، ج 7 ، چ 11، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
31. مخزومی، مهدی، فی‌النحو العربی، 1986 م، چ 2 ، دارالرائد العربی، بیروت، لبنان.
32. المراغی، احمد مصطفی، تفسیر المراغی، ج 15 ، چ اول، ناشر: دار احیاء التراث العربی.
33. مقدسی، ابومحمد ، روضة الناظر و جنه المناظر فی اصول الفقه، ج 5، چ 2، 1423ه. ق . ناشر: مکتبه الرشد، ریاض
34. مکارم شیرازی ، ناصر و همکاران ، تفسیرنمونه : 1380 ش ، ج 24 ، چ 33، تهران ، ایران .
35. نسفی، عبدالله ابن احمد 1433، مدارک التنزیل و حقائق التأویل،ج 4 ، چ اول، ناشر، دارالنقائس، بیروت، لبنان.
36. هاشمی، احمد، جواهر البلاغه، چ 6، سال چاپ 1392، ناشر الهام، تهران.