تعیین نقش واسطه‌ای هویت اخلاقی در تأثیر عملکرد خانواده بر رفتار اخلاقی دانشجویان دختر دانشگاه هرمزگان

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 8، دوره 23، شماره 1 - شماره پیاپی 87، خرداد 1401، صفحه 89-99   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2020.1894995.2356

نویسندگان

الهام کوهیان افضل دهکردی¹؛ کوروش محمدی^{* 2}؛ سید عبدالوهاب سماوی³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

²استادیار گروه مشاوره و روانشناسی دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

³دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

چکیده

هدف پژوهش، بررسی نقش تعدیل‌کنندۀ هویت اخلاقی در تأثیر عملکرد خانواده بر اخلاقی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری، کلیۀ دانشجویان دختر دانشگاه هرمزگان (۲۸۲۴ نفر) در سال ۹۷-۹۸ بود که نمونه‌ای به حجم 338 نفر با استفاده از جدول مورگان انتخاب شد. شرکت‌کنندگان پژوهش پرسشنامۀ عملکرد خانواده (Epstein, 1983)، هویت اخلاقی (Aquino and Reed, 2002) و رفتار اخلاقی (Luzier, 1993) را تکمیل کردند. مؤلفه‌های عملکرد خانواده عبارت بود از: نقش‌ها، همراهی‌ عاطفی، آمیزش‌ عاطفی، عملکرد عمومی، ارتباط، حل‌ مشکل و کنترل رفتار. برای تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی pearson  و مدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده شد و با استفاده از نرم‌افزارSPSS₂₁  و Amos₂₁ مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد، ضرایب مسیر حل مشکل، عملکرد عمومی، آمیزش‌ عاطفی، نقش‌ها و همراهی ‌عاطفی به هویت اخلاقی و ضرایب نقش‌ها، همراهی ‌عاطفی و هویت اخلاقی به رفتار اخلاقی، معنا‌دار بود. همچنین نقش‌ها به رفتار اخلاقی از طریق هویت اخلاقی و همراهی ‌عاطفی به رفتار اخلاقی از طریق هویت اخلاقی، معنادار بود. براساس یافته‌ها می‌توان دریافت که هویت اخلاقی رابطۀ عملکرد خانواده و رفتار اخلاقی را (۰۱/۰p<) تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین عملکرد خانواده در حیطه‌های همراهی ‌عاطفی و نقش‌ها بر هویت اخلاقی و رفتار اخلاقی، به طور مستقیم و غیرمستقیم اثرگذار است.

کلیدواژه‌ها

عملکرد خانواده؛ هویت اخلاقی؛ رفتار اخلاقی؛ دانشجویان دختر

مراجع

Ahmadi, P., & Nabati, H. (2017). Analysis of the role of school culture in the ethical nurturing of elementary school children. International conference culture of psychopathology and education. Iranian psychological association, Al-Zahra University, 1. [Persian]

Anjam Shoae, M. R, HosseinChari, M., Latifian, M., & Khormaie, F. (2017). Relationship between general intelligence and moral reasoning: The mediating role of moral identity. Journal of Educational Psychology Studies. 14(27), 63-86. [Persian]

Aquino, K., & Reed II, A. (2002). The self-importance of moral identity. Journal of personality andsocial psychology, 83(6), 1423- 1440.

Blasi, A. (1983). Moral cognition and moral action: A theoretical perspective. Developmental Review, (3), 178-210.

Blasi, A. (2008). Moral Functioning: Moral Understanding and Personality. In D. K. Lapsley & D. Narvaez (Eds), Moral development, self, and identity, 335-348.

Boegershausen, J., Aquino, k., & Reed, A. (2015). Moral identity. current opinion in psychology.(6), 162-166.

Dunn, J. (2014). Moral Development in Early Childhood and Social Interaction in the Family. In M. R. Killen & J. R. Smetana (Eds.), Handbook of moral development, (2nded), (331-350) .New York: Psychological Press.

Eisenberg, N. (2001). Empathy related responding link with self-regulation, moral judgment and moral behavior. Herzliy a Symposium Forgirness and Self-Forgiving, 4(2), 107-26.

Erikson, E. H. (1964). Insight and responsibility. New York: Norton.

Glenn, A., Koleva, S., Iyer, R., Graham, J., & Ditto, P. H. (2010). Moral identity in psychopathy. Judgment and Decision Making, 5(7), 497–505.

Hardy, S. A. & Carlo, G. (2005). Identity as a source of moral motivation. Human Development, 48, 232–256.

Hardy, S. A., Bhattacharjee, A., Reed II, A., & Aquino, K. (2010). Moral identity and psychological distance: The case of adolescent parental socialization. Journal of Adolescence, 33(1), 111-123.

Hardy, S., & Carlo, G. (2010). Moral identity and psychological distance: The case of adolescent parental socialization, Journal of adolescenc, 33، 111-123.

Hart, D., Carlo, G. (2005). Moral Development in Adolescence. Journal of Research on Adolescence, 15(3), 223-233.

Hashemi, T., Arianpour, E., & Mashinchi abbasi, N. (2014). Role of social orientation on moral behavior regarding the mediating role of spirituality. Quarterly journal of social cognition, 3(5), 30-44. [Persian]

Hawley, P. H., & Geldhof, G. J. (2012). Preschoolers’ social dominance, moral cognition, and moral  behavior: An evolutionary perspective. Journal of experimental child psychology, 112(1), 18-35.

Hyech, J. (2002). Morality and Low, Journal of Global Moral Behavior, 19, 173-189.

Jahangirzade, M. R. (2011). Transformational cognitive perspectives on moral development. Moral knoledge, 2(4), 101-122. [Persian]

Lapsly, D. K. (1996). Moral psychology, p: Westview press, Adivision of harper collins publisher, Inc.

Leonard, G. R. (2010). Moral identity in adolescence: A literature review. University of Asuza, California.

Lotf abadi, H. (2019). Criticizing Piaget, Kohlberg, and Banduras moral development theories and presenting a new model for research on Iranian school students moral development. Quarterly Journal of educational innovations, 4(1), 46-104. [Persian]

Marcia, J. E. (1980). Identity in adolescence in J. Adelson (Ed). Hand book of adolescent Psychology. New York: Wiley.

McAdams, D. P. (2001). The psychology of life stories. Review of General Psychology,  5(2), 100–122.

 

McAdams, D. P. (2001). The psychology of life stories. Review of General Psychology, (5), 100–122.

Reynolds, S. J., & Ceranic, T. L. (2007). The effects of moral judgment and moral identity on moral behavior: An empirical examination of the moral individual. Journal of Applied Psychology, 92(6), 1610- 1624.

Sadeghi, Z. (2006). Parenting skills and cognitive-behavior intervention. Psychotherapical noveltise, 11(41, 43),  43-56. [Persian]

Sharifi, F. (2017). Strategies for developing adolescent moral identity in the Islamic family life style. Islamic studies of women and family, 4(6), 97-118. [Persian]

Sharifi, F., Amiri, S. H., & Ghasemi, V. (2018). Predicting adolescents’ moral identity from family function. Journal of psychological achievements, 25(1), 45-58. [Persian]

Silburn, S., Zubrick, S., De Maio, J., Shepherd, C., Griffin, J., & Mitrou, F. (2006). The Western Australian Aboriginal Child Health Survey: Strengthening the capacity of Aboriginal children, families and communities. Perth: Curtin University of Technology and Telethon Institute for Child Health Research New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.

Tavakoli, M. (2009). The relationship between different dimensions of religion and ethical Identity in Students of Isfahan University. Biquarterly journal of studiy in Islam and Psychology, 3(5), 65-77. [Persian]

Teimori, M. M., Alborzi, S. H., Hemati, G. H., & Khoshbakht, F. (2014). Moral judgment in students with and without intellectual disability. Psychology of exceptioal individuals, 4(16), 117-137. [Persian]

Thompson, R. A. , Meyer, s., & McGinley, M. (2014). Understanding valuses in relationships: the development of conscience, in MR. Killen & JR. Smetana (Eds.). Handbook of Moral Development, (2 ed) , (pp. 267-298). New York : Psychological Press.

Vahedi, S. h. (2016). Prediction of female college students’ self-esteem based on their moral identity and attachment styles. Fundamentals of mental health, 18(4), 33-227. [Persian]

White, F. A., & Matawie, K. M. (2004). Parental morality and family processes as predictors of adolesce morality. Journal of Child and Family studies, 13(2), 219-233.

Xing, X. Z., & Keung, M. H. (2014). Moral Identity in Chinese Context: Construction and Validation of an Objective Measure. Research on Humanities & Social Sciences, 4(2), 34-45.

Zaremoghadam, A., & Mohammadimoghadam, S. (2017). The Relationship between Family Functioning and Aggression among Students of Birjand Farhangian University. Journal of Khorasan cultural-social studies, 12(2), 7-24. [Persian]