بررسی تطبیقی جلوه‌های میهن‌دوستی در سروده‌های خیرالدّین زرکلی و احمد شوقی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 16، شماره 61، خرداد 1401، صفحه 89-105   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2022.691939

نویسندگان

فاطمه قجری¹؛ عنایت الله فاتحی نژاد^{* 2}

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عرب، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات عرب، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران

چکیده

در این مقاله به بررسی تطبیقی جلوه‌های میهن‌دوستی در سروده‌های خیرالدین زرکلی و احمد شوقی پرداخته‌ایم. روش تحقیق، کتابخانه‌ای بوده و نوع آن، تحلیلی-توصیفی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اگرچه این دو شاعر همواره در اشعار خویش به موضوع میهن‌دوستی توجه ویژه نشان داده‌اند، اما بسامد مضامین مرتبط با میهن-دوستی در اشعار زرکلی بیشتر از اشعار شوقی است. علاوه بر این، شوقی به موضوع فلسطین واکنشی نشان نداده است. البته در کنار این تفاوت‌ها، اشتراکات زیادی در زمینه‌ی توجه دو شاعر به موضوع میهن‌دوستی وجود دارد. زرکلی در کل دوران زندگی خویش به موضوع میهن‌دوستی توجه نشان داده اما شوقی تا زمانی که در دربار بود، به موضوعات سیاسی چندان حسّاس نبود و در مراحل بعدی زندگی خویش به طور فزاینده به موضوع میهن‌دوستی و مضامین مرتبط با آن توجه و علاقه نشان داده است. زرکلی بیش از شوقی به وطن خویش عشق می‌ورزد و این موضوع با توجه به بازتاب چشمگیر موضوع غم غربت در اشعار زرکلی، قابل استناد و استنباط است. هر دو شاعر تنها راه رستگاری ملّت‌ها را اتحّاد ملی و منطقه‌ای می‌دانند. البته زرکلی به موضوع فلسطین توجه ویژه نشان داده اما شوقی به این موضوع چندذان نپرداخته است.

کلیدواژه‌ها

میهن‌دوستی؛ خیرالدین زرکلی؛ احمد شوقی؛ استعمارستیزی؛ غربت

مراجع

آل جندی، ادهم، (1954م). اعلام الادب والفن، دمشق: التکیه السلیمانیه.

اسلامی, اسماعیل, کرد, صفی الله. (1398). بررسی تطبیقی بیداری اسلامی در اشعار اقبال لاهوری و عبدالله البردونی. فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی, 13(52), 261-274.

الحمصی، نعیم (1979). الرائد فی الأدب العربی، دمشق: دار المأمون للتراث.