مقایسه اثربخشی درمان برنامه زمانی پارادوکسی و درمان شناختی-رفتاری بر کاهش علائم زنان دچار اختلال اضطراب فراگیر

زن و مطالعات خانواده

مقاله 3، دوره 16، شماره 59، خرداد 1402، صفحه 47-63   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2022.1952517.1656

نویسندگان

فایزه پیمان پاک^{* 1}؛ مه سیما پورشهریاری²؛ عباس عبداللهی³

¹دانشجوی دکتری گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران (نویسنده مسئول) [e-mail]

²دانشیار گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

³استادیار گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

هدف: اختلال اضطراب فراگیر یکی از اختلالات اضطرابی شایع است که از منظر تشخیص و درمان از چالش­برانگیزترین و مقاوم­ترین اختلال­های اضطرابی محسوب می­شود. از جمله درمان­های رایج برای این اختلال می­توان به درمان شناختی-رفتاری اشاره نمود. هدف از این مطالعه، مقایسه اثربخشی درمان برنامه زمانی پارادوکسی و درمان شناختی-رفتاری بر کاهش علائم زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر بود.
روش: در این پژوهش از طرح مطالعه تجربی تک­موردی استفاده شد. جامعه پژوهش را زنان با تشخیص اختلال اضطراب فراگیر مراجعه­ کننده به مرکز مشاوره صدرا تشکیل دادند که دارای پرونده فعال در تابستان و پاییز 1400 بودند. از این افراد، 3 بیمار درمان برنامه زمانی پارادوکسی و 3 بیمار برنامه درمان شناختی-رفتاری دریافت کردند. نمونه این پژوهش به روش نمونه­ گیری دردسترس انتخاب شد. به­ منظور جمع­ آوری داده­ها، مقیاس اختلال اضطراب فراگیر اسپیتزر و همکاران (GAD-7) (2006) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش­های تحلیل نمودار، شاخص تغییر پایا، معناداری بالینی استفاده شد و داده­ها با استفاده از نرم­افزار SPSS، نسخه 26 تحلیل شد.
یافته­ ها: نتایج نشان داد که هر دو درمان برنامه زمانی پارادوکسی و درمان شناختی-رفتاری در کاهش علائم اختلال اضطراب فراگیر اثربخش بوده‌اند. در مقایسه دو روش درمان مورداستفاده، با توجه به نتایج به‌دست‌آمده و مقایسه درصد آزمودنی‌های درمان PTC، میزان بهبودی برای سه آزمودنی در این روش 71%، 79% و 71% است و درصد بهبودی آزمودنی­های درمان CBT، برای سه آزمودنی موردمطالعه برابر با 44%، 52% و 48% است، همچنین درصد بهبودی کل درروش درمانی برنامه زمانی پارادوکسی در سه بیمار به­طور متوسط 74 درصد و درصد بهبودی کل درروش درمانی شناختی-رفتاری در سه بیمار موردمطالعه 48 درصد است. بر اساس یافته­ های این پژوهش درمان برنامه زمانی پارادوکسی، روش مناسب و زودبازدهی برای کاهش علائم اضطراب فراگیر است و می­تواند  به­ عنوان درمان پیشنهادی، استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

برنامه زمانی پارادوکسی؛ درمان شناختی-رفتاری؛ اضطراب فراگیر

مراجع

باچر، جیمز؛ مینکا، سوزان و هولی، جیل (2014). آسیب‌شناسی روانی (جلد: 1). ترجمه: سیدمحمدی، یحیی (1392). تهران: ارسباران.

بشارت، محمدعلی (1399). پارادوکس + برنامه زمانی = درمان (مدل کامل درمان اختلال‌های روان‌شناختی). تهران: انتشارات رشد.

بهشتی، نگار؛ زمستانی، مهدی و رضاعی، فرزین (1397). مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری معطوف بر عدم تحمل ابهام و درمان دارویی بر مؤلفه‌های نگرانی، عدم تحمل ابهام و اجتناب شناختی در مبتلایان به اختلال اضطراب فراگیر. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران. ۲۴ (۳)، 240-255.

شهریاری، حسنیه؛ زارع، حسین؛ علی‌اکبری دهکردی، مهناز و صرامی فروشانی، علیرضا (1397). اثربخشی مداخلات شناختی-رفتاری در درمان اختلال اضطراب فراگیر: یک مطالعه مروری با رویکرد فرا تحلیل. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، ۱۷ (۵)، 461-478.

گال، مردیت؛ گال، والتر و گال، جویس (2005). روش­های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان­شناسی (جلد دوم). ترجمه: نصر، احمدرضا؛ عریضی، حمیدرضا؛ ابوالقاسمی، محمود؛ باقری، خسرو؛ علامت­ساز، محمدحسین؛ پاک­سرشت، محمد جعفر؛ دلاور، علی؛ کیامنش، علیرضا و خوی­نژاد، غلامرضا (1393). تهران: سمت.

لک، زهرا؛ معاضدیان، آمنه؛ حسینی‌المدنی، سید علی؛ صداقت، معصومه و عامری، سمیرا (1391). اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری بر کاهش اضطراب معتادان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. فصلنامه علمی اعتیاد پژوهی، ۶ (۲۴)، 69-84.

نریمانی، محمد؛ درویش حقجو، حسین؛ توکلی پله شاه، مهتاب و ابوالقاسمی، عباس (1391). میزان شیوع اختلال اضطراب فراگیر و بررسی تفاوت جنسیتی درمیزان شیوع اختلال اضطراب فراگیر، چهارمین کنگره بین­المللی سایکوسوماتیک، اصفهان، https://civilica.com/doc/188445

نیکان، عبدالصمد؛ لطفی کاشانی، فرح؛ وزیری، شهرام و مجتبایی، مینا (1400). مقایسه برنامه زمانی پارادوکسی و درمان شناختی رفتاری بر نگرانی و نشخوار فکری افراد دچار اضطراب اجتماعی. رویش روان‌شناسی، ۱۰ (۱)، 1-14.

Bandelow, B., Michaelis, S., & Wedekind, D. (2017). Treatment of anxiety disorders. Dialogues in clinical neuroscience, 19(2), 93-107. doi:10.31887/DCNS.2017.19.2/bbandelow

Besharat, M. A. & Naghipoor, M. (2019). The Application of a New Model of Paradox Therapy for the Treatment of Illness Anxiety Disorder: A Case Report. Journal of Systems and Integrative Neuroscience, 6: 1-5. doi:10.15761/JSIN.1000213

Carpenter, J. K., Andrews, L. A., Witcraft, S. M., Powers, M. B., Smits, J. A., & Hofmann, S. G. (2018). Cognitive behavioral therapy for anxiety and related disorders: A meta‐analysis of randomized placebo‐controlled trials. Depression and anxiety, 35(6), 502-514.

Cuijpers, P., Cristea, I. A., Weitz, E., Gentili, C., & Berking, M. (2016). The effects of cognitive and behavioural therapies for anxiety disorders on depression: A meta-analysis. Psychological Medicine, 46(16), 3451-3462. doi:10.1017/S0033291716002348

Daitch, C. (2018). Cognitive Behavioral Therapy, Mindfulness, and Hypnosis as Treatment Methods for Generalized Anxiety Disorder. Am J Clin Hypn, 61(1), 57-69. doi:10.1080/00029157.2018.1458594

DeMartini, J., Patel, G., & Fancher, T. L. (2019). Generalized Anxiety Disorder. Ann Intern Med, 170(7), Itc49-itc64. doi:10.7326/aitc201904020

Hall, J., Kellett, S., Berrios, R., Bains, M. K., & Scott, S. (2016). Efficacy of Cognitive Behavioral Therapy for Generalized Anxiety Disorder in Older Adults: Systematic Review, Meta-Analysis, and Meta-Regression. Am J Geriatr Psychiatry, 24(11), 1063-1073. doi:10.1016/j.jagp.2016.06.006

Huang, J., Nigatu, Y. T., Smail-Crevier, R., Zhang, X., & Wang, J. (2018). Interventions for common mental health problems among university and college students: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. J Psychiatr Res, 107, 1-10. doi:10.1016/j.jpsychires.2018.09.018

Johnson, S. U., Ulvenes, P. G., Øktedalen, T., & Hoffart, A. (2019). Psychometric Properties of the General Anxiety Disorder 7-Item (GAD-7) Scale in a Heterogeneous Psychiatric Sample. Front Psychol, 10, 1713. doi:10.3389/fpsyg.2019.01713

Jones, S. L., Hadjistavropoulos, H. D., & Soucy, J. N. (2016). A randomized controlled trial of guided internet-delivered cognitive behaviour therapy for older adults with generalized anxiety. Journal of Anxiety Disorders, 37, 1-9. doi:10.1016/j.janxdis.2015.10.006

LeBlanc, N. J., Bartuska, A., Blanchard, L., Baker, A., & Bui, E. (2021). Cognitive-Behavioral Treatment for Generalized Anxiety Disorder: Theoretical Foundations and Empirically Supported Strategies. Psychiatric Annals, 51(5), 210-215.

Lorimer, B., Kellett, S., Nye, A., & Delgadillo, J. (2021). Predictors of relapse and recurrence following cognitive behavioural therapy for anxiety-related disorders: a systematic review. Cogn Behav Ther, 50(1), 1-18. doi:10.1080/16506073.2020.1812709

Newman, M. G., Zainal, N. H., & Hoyer, J. (2020). Cognitive‐Behavioral Therapy (CBT) for Generalized Anxiety Disorder (GAD). Generalized Anxiety Disorder and Worrying: A Comprehensive Handbook for Clinicians and Researchers, 203-230.

Orvati Aziz, M., Mehrinejad, S. A., Hashemian, K., & Paivastegar, M. (2020). Integrative therapy (short-term psychodynamic psychotherapy & cognitive-behavioral therapy) and cognitive-behavioral therapy in the treatment of generalized anxiety disorder: A randomized controlled trial. Complement Ther Clin Pract, 39, 101122. doi:10.1016/j.ctcp.2020.101122

Schad, J., Lewis, M. W., Raisch, S., & Smith, W. K. (2016). Paradox Research in Management Science: Looking Back to Move Forward. The Academy of Management Annals, 10(1), 5-64. doi:10.1080/19416520.2016.1162422

Stefan, S., Cristea, I. A., Szentagotai Tatar, A., & David, D. (2019). Cognitive-behavioral therapy (CBT) for generalized anxiety disorder: Contrasting various CBT approaches in a randomized clinical trial. Journal of Clinical Psychology, 75(7), 1188-1202. doi:10.1002/jclp.22779

Van Dis, E. A. M., van Veen, S. C., Hagenaars, M. A., Batelaan, N. M., Bockting, C. L. H., van den Heuvel, R. M., . . . Engelhard, I. M. (2020). Long-term Outcomes of Cognitive Behavioral Therapy for Anxiety-Related Disorders: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA psychiatry, 77(3), 265-273. doi:10.1001/jamapsychiatry.2019.3986