واکاوی سه مقام عرفانی «توکّل»، «صبر» و «توبه» با تکیه بر تفسیر «مخزن‌العرفان» از بانو امین و «فتوحات‌‌مکیه» ابن‌عربی

عرفان اسلامی

دوره 19، شماره 72، تیر 1401، صفحه 127-142   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

نانسی ساکی^*

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. *نویسنده مسئول: [e-mail]

چکیده

عرفان در لغت به معنای شناختن و دانستن بعد از نادانی و شناسایی و آگاهی و درایت است و دراصطلاح به مفهوم معرفت خدا و عبادت عاشقانه­ وی و دریافت شیوه­های آن است. در میان تفاسیر قرآن کریم، به آثاری برمی­خوریم که مفسّر در آن­ها رویکرد عرفانی داشته و آیات قران کریم را از منظر عرفانی تفسیر نموده­است. یکی از این مفسّران سیده نصرت‌بیگم امین است که در تفسیر قرآن کریم به جنبه­های عرفانی توجّه­داشت. در مقاله حاضر تلاش­شده­است تا با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه­ای به­ویژه آثاری که در زمینه­ عرفان و تفسیر قرآن کریم هستند، به بررسی دیدگاه­های عرفانی بانو امین و ابن­عربی پیرامون سه مقام عرفانی توکّل، صبر و توبه در قرآن کریم بپردازیم تا جنبه­ عرفانی غالب بر شخصیت ایشان بیش­ازپیش آشکارگردد. از بررسی دیدگاه­های ایشان چنین استنتاج­گردید که بانو امین به توکّل عملی، صبر بر سختی­ها و توبه­ای که در راستای ایمان باشد بسیار اهتمام دارد و تفسیری که بر آیات مربوط به این مفاهیم ارائه­کرده حاکی از صبغه­ عرفانی شخصیت و اثر وی می­باشد.ابن­عربی به­عنوان مؤسس عرفان نظری بیشتر بر مسائل سلبی و ایجابی توکل، صبر و توبه تأکیددارد.

کلیدواژه‌ها

ابن‌عربی؛ بانو امین؛ توکّل؛ صبر؛ توبه

مراجع