تبیین عقلی نقش قوه خیال در تربیت دینی انسان از منظر حکمت و عرفان اسلامی

عرفان اسلامی

دوره 19، شماره 72، تیر 1401، صفحه 205-224   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد تقی یوسفی¹؛ یارعلی کرد فیروزجایی²؛ سعید احمدی^{* 3}

¹دانشیار گروه فلسفه و کلام،دانشگاه باقرالعلوم(ع)،قم،ایران.

²استاد گروه فلسفه و کلام،دانشگاه باقرالعلوم(ع)،قم،ایران.

³دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی،دانشگاه باقرالعلوم(ع)،قم،ایران.نویسنده مسئول: [e-mail]

چکیده

انسان به­عنوان موجودی چندبعدی‌ از دیرباز موردتوجه تربیت انبیاء الهی بوده­است. شناخت ابعاد وجودی و زوایای نفس او در فرایند تربیت از اهمیت ویژه­ای برخورداراست. هرجزئی از اجزای وجودی انسان چه در جسم و چه در نفس دارای کارکَردی برای  خود بوده و رسالتی برعهده­دارد  و انسان در مسیر رشد و تعالی از ظرفیت آن بهره­مند­می­شود. در این میان قوۀ خیال بیشترین ظهور را در عالم کثرات و در بین مردم دارد. این تحقیق با رویکردی ایجابی به قوه خیال و با روش تحلیلی- توصیفی درصدد تبیین عقلی نقش و جایگاه این قوه در تربیت دینی انسان از منظر حکمت و عرفان اسلامی است. بر این اساس بعد از بررسی حقیقت تربیت دینی و توجه به سطوح  مختلف ادارک تصوری وتصدیقی متربی در فرایند تربیت از یک سو و جایگاه خیال به­عنوان حدّواسط  بین حس و عقل و خصوصیات بارز آن از جمله خلاقیت و محاکات و همچنین ارزش معرفت­شناختی ادارکات خیالی به­ویژه در تطبیق با عالم خیال منفصل از سوی دیگر، با بهره­گیری از آموزه­های عرفان و حکمت اسلامی درمقام اثبات عقلی نقش خیال به عنوان نقطه آغازین تربیت دینی انسان است.
 

کلیدواژه‌ها

خیال؛ تربیت دینی؛ خلاقیت؛ محاکات؛ جودةالتخییل؛ حکمت؛ عرفان اسلامی

مراجع