نقش سفالینه‌ها در بازتاب عرفان حزین لاهیجی

عرفان اسلامی

دوره 19، شماره 72، تیر 1401، صفحه 363-388   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

خاطره اسماعیل زاده¹؛ رامین صادقی نژاد^{* 2}؛ مریم محمّدزاده³

¹دانشجوی دکترای گروه زبان و ادبیّات فارسی واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران. *نویسندۀ مسئول: [e-mail]

³استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران.

چکیده

عرفان، از ارکان اساسی ادبیّات فارسی و ادبیّات عرفانی از شاخه­های اصلی آن است؛ از این رو شاعران، چه آن­ها ­که به معنای واقعی، عارف بوده­اند و چه کسانی که تظاهر به تصوّف کرده­اند؛ اصطلاحات عرفانی را در شعر خود به­کاربرده­اند. ویژگی اصلی سبک هندی، تصویرسازی است. یکی از قابل­دسترس­ترین عناصر در زندگی مردم که شاعر می­تواند با آن به تصویرسازی دست بزند سفالینه­ها می­باشند. حزین لاهیجی با بهره­گیری از سفالینه­ها و گره زدن آن با اصطلاحات عرفانی، تصاویر پویا و مضامین انتقادی- اجتماعی مؤثّری را به­منظور تشویق مخاطب به روی­آوردن به عشق و حقیقت، توبیخ زاهد برای ترک ریاکاری و نفاق و درنهایت روشنگری مردم خلق­کرده که بیانگر اهمیّت بالای سُفالینه­ها در بازتاب عرفان حکیم لاهیجی است. بسامد بالای این تصاویر و مضامین در دیوان حزین به اندازه­ای زیاد است که از آن می­توان به­عنوان مشخّصۀ سبک شخصی شعر حزین یادکرد.

کلیدواژه‌ها

اصطلاحات عرفانی؛ تصویرسازی؛ حزین لاهیجی؛ سفالینه‌ها؛ مضمون‌پردازی

مراجع