بررسی تأثیر هوش هیجانی بر تصمیم‌گیری مالی با نقش میانجی‌گری خلق‌وخو سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار

پژوهش های مالی و رفتاری در حسابداری

مقاله 1، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 4، خرداد 1401، صفحه 1-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/fbra.2022.1956111.1102

نویسندگان

عباس صمدی^{* 1}؛ روح الله سهرابی²؛ الهام رضائی³؛ نگین مقصود⁴

¹استاد یار گروه حسابداری و مدیریت دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی

²استادیار، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

³کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار دانشگاه تهران

⁴دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار دانشگاه بوعلی

چکیده

سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری مالی با مسئله‌هایی مواجه هستند. افرادی که کنترل احساسات خود را ندارند دست به تصمیمات غیرمنطقی می‌زنند از طرف دیگر خلق‌وخوهای روزانه هم تأثیر بسیاری بر تصمیم‌گیری مالی دارد. در این پژوهش به تأثیر متغیرهای روانشناختی هوش هیجانی با میانجی‌گیری خلق‌وخو بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران پرداخته شده است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری سرمایه‌گذارانی در شهر همدان است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش مبتنی بر پرسشنامه است. پرسشنامه هوش هیجانی بارآن با 90 سنجه، پرسشنامه پاناس برای سنجش متغیر خلق‌وخو با 20 سنجه و پرسشنامه تصمیم‌گیری بروس و اسکات با 25 سنجه مورد استفاده قرار گرفته است. برای تأیید اعتبار این پرسشنامه علاوه برای تأیید روایی صوری و محتوایی از روایی سازه استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز با آزمون‌های رگرسیون خطی انجام شد. نتیجه به دست آمد که رابطه بین هوش هیجانی و تصمیم‌گیری مالی وجود دارد از نتایج جزیی عدم وجود رابطه بین هوش هیجانی و تصمیم‌گیری شهودی است و رابطه منفی هوش عاطفی با تصمیم‌گیری عقلایی است اما هوش هیجانی با سه سبک وابستگی، آنی و اجتنابی رابطه مستقیم دارد. اما نتایج دیگر اینکه خلق‌وخوی مثبت مانند مشتاق، فعال، هوشیار با تصمیم‌گیری شهودی رابطه ندارد و با سبک تصمیم‌گیری عقلایی، آنی و اجتنابی رابطه مثبت و با سبک تصمیم‌گیری وابستگی رابطه منفی دارد.

کلیدواژه‌ها

هوش هیجانی؛ مالی رفتاری؛ خلق‌و‌خوی سرمایه‌گذار؛ تصمیم‌گیری مالی

مراجع

Bar-On, R. (2006). The Bar-On Model of Emotional-Social Intelligence (ESI) 1. Psicothema, (18), 13-25.

Bineshian, Z., Faghani Makrani, K., & Eslami, K. (2019). The Role of Biased Behavior Based on Economic Behavior and Financial Intelligence on The Process of Investment Decisions. International Journal of Finance & Managerial Accounting, 4(13), 121-133. (In Persian)

Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The Benefits of Being Present: Mindfulness and Its Role in Psychological Well-Being. Journal of Personality and Social Psychology, 822-848.

Clark, M. S., & Isen, A. M. (1982). Toward Understanding the Relationship Between Feeling States and Social Behavior. Cognitive Social Psychology, 73-108.

Darabi, R., Valikhani, M. J., & Chenari Boket, H. (2016). Aspects and Approaches of Behavioral Finance Theories. Accounting and Auditing Studies, 5(17), 78-95. (In Persian)

Desmet, P. M. A., Vastenburg, M. H., Van Bel, D., & Herrera, N. R. (2012). Pick-A-Mood; Development and Application of a Pictorial Mood-Reporting Instrument. In The 8th International Conference on Design and Emotion (D&E 2012), London, United Kingdom (pp. 1-12).

Dulewicz, V., & Higgs, M. (2000). Emotional Intelligence–A Review and Evaluation Study. Journal of Managerial Psychology, 15(4), 341–372.

Forgas, J. P., & Bower, G. H. (1987). Mood effects on person-perception judgments. Journal of personality and social psychology, 53(1), 53.

Finucane, M. L., Alhakami, A., Slovic, P., & Johnson, S. M. (2000). The Affect Heuristic in Judgments of Risks And Benefits. Journal of Behavioral Decision Making, 13(1), 1-17.

Fooladi, A., Esfahani, S. T., & Abadi, H. E. M. (2022). The Impact of Behavioral Financial Characteristics On Investment Decisions By Emphasizing The Mediating Role of Individual and General Characteristics Of Investors In Tehran Stock Exchange.Gardner, H. (1983). The Theory of Multiple Intelligences. London: Heinemann, 3(3), 89-114.

Gardner, H., & Hatch, T. (1989). Educational Implications of The Theory of Multiple Intelligences. Educational Researcher, 18(8), 4-10.

Gervais, S., Heaton, J. B., & Odean, T. (2002). The Positive Role of Overconfidence and Optimism in Investment Policy, University of California, Berkeley.

Goleman, D. (1998). The Emotional Intelligence of Leaders. Leader to Leader, 1998(10), 20-26.

Ghorbani, Z., Malekzadeh, G., & Khorakian, A. (2016). Investigating the Mediating Role of Rational and Intuitive Decision-Making Styles of Managers On The Relationship Between Emotional Intelligence and Innovative Behaviors. Organizational Behaviour Studies Quarterly, 5(2), 51-84. (In Persian)

Ghalmaq, K., Yaghoubnejad, A., & Fallah Shams, M. (2019). The Effect of Financial Literacy on The Behavioral Biases of Investors in Tehran Stock Exchange, 8(30), 229-250. (In Persian)

Higgs, M., & Dulewicz, V. (2002). Making Sense of Emotional Intelligence (Vol. 2). National Foundation for Educational Research, 15(4), 341-372.

Isen, A. M., & Levin, P. F. (1972). Effect of Feeling Good on Helping: Cookies and Kindness. Journal of Personality and Social Psychology, 21(3), 384-388.

Johnson, E. J., & Tversky, A. (1983). Affect, Generalization, and The Perception of Risk. Journal of Personality and Social Psychology, 45(1), 20-31.

Jahanzeb, A. (2012). Implication of Behavioral Finance in Investment Decision-Making Process. Information Management and Business Review, 4(10), 532-536.

Jagongo, A., & Mutswenje, V. S. (2014). A Survey of The Factors Influencing Investment Decisions: The Case of Individual Inventors At NSE. International Journal of Humanities and Social Scienc 4(4),187-194.

Jalili, S., Pirayesh, R., & Ghasemzadeh, L. (2014). The Impact of Emotional Intelligence on The Decisions Of Individual Investors Active In Tehran Stock Exchange. J of Accounting Research, 4(2), 81-103. (In Persian)

Kelley, S. W., & Hoffman, K. D. (1997). An Investigation of Positive Affect, Prosocial Behaviors and Service Quality. Journal of Retailing, 73(3), 407-427.

Kahneman, D., Slovic, S. P., Slovic, P., & Tversky, A. (Eds.). (1982). Judgment Under Uncertainty: Heuristics and Biases. Cambridge University Press, 79(385):223.

Lajevardi, S. J., & Kokabi, S. (2016). Studying the Role of Emotional Intelligence in The Quality of Decision Making of Managers (Case: Institute of International Energy Studies. Human Resource Management in The Oil Industry, 8(29), 79-97. (In Persian)

Lari Semnani, B., & Dehkhoda, A. (2020). Investigating The Effect of Investors' Morale On Behavioral Assets in Tehran Stock Exchange, 1(20), 143-162. (In Persian)

Mann, L. (1992). Stress, Affect, and Risk Taking. In J. F. Yates (Ed.), Risk-Taking Behavior, 202–230.

Muttath, B. T., & Menachery, D. A. (2016). Investor Expectations On ‘Return’and ‘Trust’On IPO Grading: An Empirical Analysis. International Journal of Management, 7(3), 172-184.

Mousavi Shahroudi, S. M., & Sanei, M. (2012). The Relationship Between Emotional Intelligence and Behavioral Tendencies In The Decisions of Investors In The Tehran Stock Exchange, 33(1), 43-51. (In Persian)

1               Moradi, A., Ahmadi, F., Kordloui, H., & Asadnia, J. (2021). Studying the Moderating Role of Financial Biases on Relationship between Financial Managers Individual Properties and Companies Circumstances on Financial Performance of Accepted Companies in Tehran Stock Exchange, 1(2), 123-137. (In Persian)

Miladian, H., & Ziaeipour, A. (2014). The Effect of Emotional Intelligence and Financial Literacy On The Financial Behavior of Investors in The Tehran Stock Exchange, The Second National Conference On Key Topics in Management and Accounting. Gorgan, (6), 290-295. (In Persian)

Ngoc, L. T. B. (2014). Behavior Pattern of Individual Investors in stock Market. International Journal of Business and Management, 9(1), 1-16.

Nofsinger, J. R. (2005). Social mood and financial economics. The Journal of Behavioral Finance, 6(3), 144-160.

Nygren, T. E., Isen, A. M., Taylor, P. J., & Dulin, J. (1996). The Influence of Positive Affect on The Decision Rule in Risk Situations: Focus On Outcome (and Especially Avoidance of Loss) Rather Than Probability. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 66(1), 59-72.

Pompian, M. M. (2009). Advising Ultra-Affluent Clients and Family Offices. John Wiley and Sons.

Ricciardi, V., & Simon, H. K. (2000). What Is Behavioral Finance?. Business, Education & Technology Journal, 2(2), 1-9.

Sashikala, V., & Chitramani, P. (2017). A Review on Emotional Intelligence and Investment Behavior. International Journal of Management (IJM), 8(3), 32–41.

Salimi, M., Shaghaghi, M. E., & Fard, S. M. (2020). Investigating the Effect of Personality Traits and Individual Motivation on The Tendency of Investors' Herd Behavior With The Moderating Role of Experience and Financial Knowledge in Tehran Stock Exchange, 1(2), 1-20. (In Persian)

Schwarz, N. (1990). Feelings as Information: Informational and Motivational Functions of Affective States. The Guilford Press, 2, 527–561.

Shu, H. C. (2010). Investor Mood and Financial Markets. Journal of Economic Behavior & Organization, 76(2), 267-282.

Schwarz, N., & Strack, F. (1999). Reports of Subjective Well-Being: Judgmental Processes and Their Methodological Implications. Well-Being: The Foundations of Hedonic Psychology, 7, 61-84.

Scott, S. G., & Bruce, R. A. (1995). Decision-Making Style: The Development and Assessment of A New Measure. Educational and Psychological Measurement, 55(5), 818-831.

Steiner, C., & Perry, P. (1997). Achieving emotional literacy. Simon & Schuster Audio, (30), 19-37.

Tanvir, M., Sufyan, M., & Ahsan, A. (2016). Investor’s Emotional Intelligence and Impact on Investment Decision. International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 5(3), 12-28.

Tapia, W., & Yermo, J. (2007). Implications of Behavioural Economics For Mandatory Individual Account Pension Systems, 1-29, www.ssrn.com.

Thunholm, P. (2004). Decision-Making Style: Habit, Style or Both?, Personality and Individual Differences, 36(4), 931-944.

Thorndike, E. L. (1920). Intelligence and Its Uses. Harper's Magazine, 140, 227–235.

Tabari,. M., & Ghorbani, M. (2009). The Role of Emotional Intelligence in Managers' Decisions, 5(16), 30-46. (In Persian)

Watson, D., & Clark, L. A. (1984). The PANAS-X: Manual for the positive and negative affect schedule-expanded form, Psychological Bulletin, 96, 465-490.

Watson, D., Clark, L. A., & Tellegen, A. (1988). Development and Validation of Brief Measures of Positive and Negative Affect: The PANAS Scales. Journal of Personality and Social Psychology, 54(6), 1063-1070.

Watson, D., & Tellegen, A. (1985). Toward a Consensual Structure of Mood. Psychological Bulletin, 98(2), 219-235.

Zankb, U. S. H. (2001). Cumulative Prospect Theory for Parametric and Maldistributed Utilities, Mathematics of Operations Research 26(1), 67-81.