مطالعه جامعه‌شناختی رویکرد جوانان به همباشی و همزیستی‌های نوپدید (مورد مطالعه: شهر تهران)

تغییرات اجتماعی - فرهنگی

دوره 18، شماره 4 - شماره پیاپی 71، اسفند 1400، صفحه 22-41   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jscc.2022.692197

نویسندگان

ناهید حسینی¹؛ سیدمحمد سیدمیرزایی^{* 2}؛ باقر ساروخانی³

¹دانشجوی دکتری جامعه شناسی گروه های اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات. دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استاد گروه جمعیت شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³استاد گروه جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

همزیستی‌های نوپدید یا همباشی، شیوه‌ای از زندگی مشترک بدون عقد و پیوند رسمی ازدواج است و در سال‌های اخیر در ایران مطرح شده و پژوهش‌های پراکنده‌ای در مورد آن صورت گرفته است. این تحقیق با هدف واکاوی رویکرد معنایی جوانان نسبت به همباشی و با روش کیفی از نوع تحلیل تماتیک انجام شده است. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه نیمه ساختاریافته به صورت فردی و گروه‌های کانونی است. نمونه‌گیری هدفمند با حداکثر تنوع تا اشباع داده به تعداد 28 نفر دختر و پسر ساکن در مناطق مختلف شهر تهران بوده است. تجزیه و تحلیل داده‌های متنی با تکنیک کدگذاری‌ روش‌های کیفی انجام و اعتبار تحقیق با مثلث توافق کدگذاران و بر پایه رویه تحقیق برلکات مورد دقت قرار گرفت. دو رویکرد اصلی خوش بینانه و منفی نگر حاصل این واکاوی است که هر دو مبتنی بر نوعی از عقلانیت وبری است. به این معنا که افراد با رویکرد منفی نگر این پدیده را به دلیل مغایرت مذهبی، فرهنگی، قانونی، هنجاری و در نهایت غیرعقلانی بودن آن، بر اساس عقلانیت معطوف به ارزش، رد و کنش ناظر به ارزش‌ها را برمی‌گزینند. دسته دوم اگرچه بر اساس دلایلی همچون بازی نقش و گریز از مواجهه با مشکلات ازدواج و احتمالاً تجربه تلخ طلاق آن را انتخابی عقلانی می‌دانند. منتهی عقلانیتی صوری  و ناظر به جنسیت است. اما استراتژی این گروه هوشمندانه و کنش موکول به بازتولید فرهنگی پدیده و فرهنگ‌سازی آن در جامعه است.

کلیدواژه‌ها

همباشی؛ عقلانیت؛ همزیستی؛ جوانان؛ ازدواج

مراجع