فرسایش واژگان زبان مادری در میان مهاجران کُردزبان سردشتی ساکن تهران

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 15، دوره 14، شماره 50، فروردین 1401، صفحه 314-337   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/farsij.2022.1932590.1504

نویسندگان

اقبال قاسمیانی¹؛ ابراهبم بدخشان^{* 2}؛ مسعود دهقان³؛ زانیار نقشبندی³

¹گروه زبان انگلیسی-دانشگده علوم انسانی واحد سنندجٍ

²دانشیار گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی، دانشگاه کردستان، ایران

³استادیار گروه زبان انگلیسی و ادبیات کردی، دانشگاه کردستان،ایران

چکیده

چکیده
در موقعیت‌های تماس زبانی به‌ویژه دریک جامعه‌ی دوزبانه‌ی ناپایدار، هنگامی‌که حوزه‌های کاربردی زبان مادری از بین می‌رود، الگوی واژگانی گویشوران در آن زبان تغییر می‌نماید. گروه‌های قومی- زبانی مهاجردر کشورما، برای دست یافتن به جایگاه اجتماعی و اقتصادی مناسب و نیز فراهم نمودن امکانات آموزشی بهتر برای فرزندان خود، ناگزیر به یادگیری زبان فارسی هستند و این امر زمینه را برای تماس هر چه بیشتر با زبان فارسی فراهم نموده است پژوهش حاضر به بررسی فرسایش و تغییرات واژگانی زبان کودکان سردشتی مقیم تهران پرداخته است. 66 نفر گویشور کُردزبان سردشتی در این مطالعه شرکت کردند. آن‌ها از دو جامعه‌ی زبانی مختلف (تهران/ سردشت) انتخاب ‌شدند. برای تعیین میزان فرسایش واژگانی افراد شرکت‌کننده از یک آزمون نامیدن واژگان تصویری مربوط به زبان اول استفاده‌ گردید. در این مطالعه همچنین رابطه‌ی بین نگرش زبانی و میزان فرسایش واژگانی بررسی گردید. برای تعیین نگرش مثبت افراد نسبت به زبان مادری از یک پرسش‌نامه‌ی سنجش نگرش استفاده شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده نشان می‌دهد که کودکان سردشتی ساکن تهران از فرسایش واژگانی معناداری برخوردار بودند. درواقع آن‌ها به لحاظ کُنش واژگانی در زبان کُردی در مقایسه با هم‌زبانان خود در شهر سردشت، ضعیف‌تر بودند. تجزیه ‌و تحلیل داده‌های پژوهش همچنین نشان داد که رابطه‌ی معناداری بین نگرش گویشوران نسبت به زبان کُردی و میزان فرسایش واژگان در زبان اول وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

"تماس زبانی؛ "فرسایش زبانی؛ "نگرش زبانی؛ "زبان کُردی"

مراجع

آمره، محمد (١٣٩٦ . (مرگ زبانهای محلی و لزوم حفظ آن، فصلنامه سیمرغ، ٤) ٧ ،(صص:٣١- ٣٠
بشیر نژاد، حسن (١٣٩٢ .(زبانهای محلی ایران و خطر انقراض، فرهنگ مردم ایران شماره ٥ و ٦
جعفرزاده، محسن (١٣٨٧ .(گویش قائم شهری: موقعیت، کاربرد و نگرش گویشوران. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد
اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس.
ذوالفقاری، سیما (١٣٧٦ .(گویش بختیاری بقا یا زوال؟ پایاننامه کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی
دانشگاه علامه طباطبایی.
عیلانی،روزیتا (١٣٩١ .(از هویت زبانی تا پایداری فرهنگی، ارایه شده درهمایش زبان مادری، مجالها و چالشها، دانشگاه آزاد اسلامی
واحد گرگان.
قاسمی، علی و کرد زنگنه، جعفر (١٩٩٦ .(تحلیلجریانهای مهاجرت به مناطق ٢٢ گانهی شهرتهران. بررسیهای
آمار رسمی ایران، ٢٨) ٢ ،(صص: ٢٤٧-٢٧١
مد ّرسی، یحیی (١٣٩٣.(درآمدی بر جامعهشناسی زبان. تهران: پژوهشگاه علومانسانیو مطالعات فرهنگی.ص١٠٧ .
مد ّرسی، یحیی (١٣٨٤ .(پلورالیسم قومی، نشریه نامه انسانشناسی، ٤)٧ ،(
محمودی،علی. (١٣٨٧ .( بررسی فرسایش و تغییرات زبانی در زبان کردهای سردشتی مقیم تهران، پایاننامه کارشناسی
ارشد، سنندج، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.