تأثیر سیستم کنترل مدیریت در رفتارهای غیراخلاقی

مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

مقاله 4، دوره 1، شماره 2، دی 1400، صفحه 77-96   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید حسین احمدی لنگری^{* 1}؛ منصور گرکز²

¹دانشجوی دکتری حسابداری، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

²دانشیار، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر سیستم کنترل مدیریت در رفتارهای غیراخلاقی بود. مطالعه حاضر به دنبال اعتبارسنجی مدل نظری مطالعه لنگوین و مندوزا (2012) و آزمایش تئوری فرضیه‌های تهیه شده توسط نویسندگان، که آن‌ها را به صورت تجربی آزمایش نکردند، می‌باشد. بنابراین، سوالی که در این مطالعه بررسی شد، این بود که کدام ابعاد MCS نشان داده شده توسط لنگوین و مندوزا (2012)، درک عدالت سازمانی را افزایش داده و رفتار غیراخلاقی مدیران را کاهش می‌دهد؟ در این راستا، پرسشنامه‌ای بین مدیران ارشد و میانی شرکت‌های فعال در بازار بورس اوراق بهادار در بازه زمانی اردیبهشت ماه سال 1400 لغایت خردادماه سال 1400، توزیع گردید و براساس طرح پژوهشی پیمایشی، شامل پرسشنامه‌ای از لوسینا کلین و همکاران (2018) که 114 پاسخ‌دهنده تکمیل نمودند، روابط بین متغیرهای پژوهش با فرضیه ارائه شده توسط لنگوین و مندوزا (2002) بررسی شد و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار PLS Smart نسخه 3 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان می‌دهد که مشارکت در تعیین اهداف، درک عدالت رویه‌ای را افزایش می‌دهد؛ یعنی روند مشارکت در تعیین اهداف منصفانه در نظر گرفته می‌شود، اما این امر با پاداش مدیران ارتباط نزدیکی ندارد. به همین ترتیب، نادیده گرفتن جنبه‌های کنترل نشده توسط مدیران در ارزیابی عملکرد، منجر به درک عدالت رویه‌ای و توزیعی نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

سیستم کنترل مدیریت؛ رفتارهای غیراخلاقی؛ عدالت سازمانی؛ مدیران؛ عدالت رویه‌ای؛ عدالت توزیعی

مراجع

الفت، لعیا؛ اعرابی، سید محمد؛ امیری، مقصود؛ قاضی نوری، سید سروش (1390). بررسی تجربی ارتباط استراتژی فناوری با استراتژی و عملکرد کسب و کار در صنایع الکترونیک ایران. سیاست علم و فناوری، 3(3)، ص1-18.

امیران، حیدر؛ غفاری، میثم؛ شیخ، علیرضا (1392). مدیریت و اندازه‌گیری عملکرد سازمان از ایده تا اجرا. تهران: انتشارات امیران.

حسینی، زهرا؛ مرتضوی، سعید؛ رحیم‌نیا، فریبرز؛ ناظم، شمس‌الدین (1397). شناسایی دلایل وقوع رفتارهای غیراخلاقی سازمان‌یار در سازمان‌های دولتی. مدیریت سازمان‌های دولتی، 6(4)، ص57-70.

سلیمانی امیری، غلامرضا؛ معصومی بیلندی، زهرا (1398). پیش‌نیازهای رفتارهای غیر اخلاقی در شرکت‌ها: ویژگی‌های پیروان همدست. مطالعات حسابداری و حسابرسی، 30، ص21-38.

عباس‌پور و همکاران (1398). تدوین مدل تبیین رفتار غیراخلاقی سازمان‌یار در شرکت‌های دولتی. مطالعات رفتار سازمانی، 9(34).

گودرزی، لیلا؛ ریاحی، لیلا؛ نظری منش، لیلا (1397). رابطه سیستم کنترل مدیریت با مدیریت عملکرد بیمارستان منتخب تأمین اجتماعی تهران. مدیریت بهداشت و درمان، 9(2).

مرادی، مرتضی؛ زندی پاک، رابعه؛ قزوینیه، سمیرا ( 1399). تأثیر سبک رهبری تحول‌گرا و سیستم کنترل مدیریت در عملکرد مدیریتی شرکت‌های تعاونی و خصوصی فعال در شهرستان ملایر. تعاون و کشاورزی، 9(33).

نعامی، عبدالزهرا؛ شکرکن، حسین (1385). بررسی رابطه ساده و چندگانه عدالت سازمانی با رفتار مدنی در کارکنان یک سازمان صنعتی در شهر اهواز. علوم تربیتی و روانشناسی، 1(13)، ص92-79.

Ackroyd, S. & Thompson, P. (1999). Organizational Misbehaviour. London: Sage.

Auzair (2011). The effect of business strategy and external environment on management control system: A study of Malaysian hotels. International Journal of Business and Social Science, 2(13).

Bastain, E. & Muchlish, M. (2012). Perceived Environment Uncertainty, Business Strategy, Performance Measurement Systems and Organizational Performance. Social and Behavioral Sciences, 65, P.787-792.

Beuren, I.M., Klein, L., Lara, F.L. & Almeida, L.B. (2016b). Percepção de justiça nos sistemas de controle gerencial aumenta comprometimento e confiança dos gestores? Revista de Administração Contemporânea, 20(2), P.216-237.

Burkert, M., Fischer, F.M. & Schäffer, U. (2011). Application of the controllability principle and managerial performance: the role of role perceptions. Management Accounting Research, 22(3), P.143-159.

Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences, (2^nd ed.). New York, NY.: Psychology Press.

Cohen-Charash, Y. & Spector, P.E. (2001). The role of justice in organizations: a meta-analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86(2), P.278-321.

Colquitt, J.A. & Jackson, C.L. (2006). Justice in teams: the context sensitivity of justice rules across individual and team contexts. Journal of Applied Social Psychology, 36(4), P. 868-899.

Colquitt, J.A. (2001). On the dimensionality of organizational justice: a construct validation of a measure. Journal of Applied Psychology, 86(3), P.386-400.

Colquitt, J.A., Conlon, D.E., Wesson, M.J., Porter, C.O.L.H. & NG, K.Y. (2001). Justice at the millennium: a meta-analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psychology, 86(3), P.425-445.

Dunk, A.S. (1993). The effect of budget emphasis and information asymmetry on the relation between budgetary participation and slack. The Accounting Review, 68(2), P. 400-410.

Folger, R.G. & Konovsky, M.A. (1989). Referent cognitions and task decision autonomy: beyond equity theory. Journal of Applied Psychology, 74(2), P.293-299.

Fortin, M. (2008). Perspectives on organizational justice: concept clarification, social context integration time and links with morality. International Journal of Management Reviews, 10(2), P.93-126.

Hair, J.F., Anderson, R.E., Tatham, R.L. & Black, W.C. (2005). Análise Multivariada de Dados. Bookman, Porto Alegre.

Hartmann, F. & Slapnicar, S. (2009). How formal performance evaluation affects trust between superior and subordinate managers. Accounting, Organization and Society, 34(6-7), P. 722-737.

Henri, J.F. (2006). Management control systems and strategy: a resource-based perspective. Accounting, Organizations and Society, 31(6), P. 529-558. Leventhal, G.S. (1980). What should be done with equity theory? New approaches to the study of fairness in social relationships. In: Gergen, K., Greenberg, M. & Willis, R. (Eds), Social Exchange: New Advances in Theory and Research. New York, NY.: Plenum Press, pp. 27-55.

Kalshoven, K. & H. & Dijk & H.V. Boon, C. (2016). Why and when does ethical leadership evoke unethical follower behavior? Journal of Managerial Psychology, 31(2), P.1-31.

Klein, L., Beuren, I.M. & Vesco, D.D. (2018). Effects of the management control system in unethical behaviors. RAUSP Management Journal, 54(1), P. 54-76.

L_opez, M.A.L., Stammerjohan, W.W. & Mcnair, F.M. (2007). Differences in the role of job-relevant information in the budget participation-performance relationship among US and Mexican managers: a question of culture or communication. Journal of Management Accounting Research, 19(1), P.105-136.

Langevin, P. & Mendoza, C. (2012). How can management control system fairness reduce managers’ unethical behaviours? European Management Journal, 31(3), P.209-222.

Lee, A., Schwarz, G., Newman, A. & Legood, A. (2017). Investigating When and Why Psychological Entitlement Predicts Unethical Pro Organizational Behavior. Journal Business Ethics,        
DOI: 10.1007/s10551-017-3456-z.

Little, H.T., Magner, N.R. & Welker, R.B. (2002). The fairness of formal budgetary procedures and their enactment relationships with managers’ behavior. Group and Organization Management, 27(2), P.209-225.

Merchant, K.A. & Rockness, J. (1994). The ethics of managing earnings: an empirical investigation. Journal of Accounting and Public Policy, 13(1), P.79-94.

Merchant, K.A. & Van Der Stede, W.A. (2000). Ethical issues related to ‘results-oriented’ management control systems. Research on Accounting Ethics, 6, P.153-169.

Merchant, K.A. & Van Der Stede, W.A. (2007). Management Control Systems: Performance Measurement, Evaluation and Incentives. Harlow, Essex.

Mikula, G. (1980). Justice and Social Interaction: experimental and Theorical Contributions from Psychological Research. Springer-Verlag, New York.

Omar, A. (2006). Justicia organizacional, individualismo-colectivismo y estrés laboral. Psicologia y Salud, 16(2), P.207-217.

Pasquali, L. (2003). Psicometria: teoria Dos Testes na Psicologia e na Educação. Vozes, Petr_opolis

Rego, A. (2002). Comprometimento afectivo dos membros organizacionais: o papel das percepções de justiça. Revista de Administração Contemporânea, 6(2), P.209-241.

Silva, S.D. & Costa, F.J. (2014). Mensuração e escalas de verificação: uma análise comparative das escalas de likert e phrase completion. PMKT. Revista Brasileira de Pesquisas de Marketing, Opinião e Mídia, 15, P.1-16.

Simons, R. (1995). Levers of Control. Boston: Harvard Business School Publishing.

Sotomayor, A.M.S.B. (2007). Avaliação de desempenho e compromisso organizacional: a perspectiva da justiça organizacional. Revista Universo Contábil, 3(3), P. 87-100.

Staley, A.B. & Magner, N.R. (2007). Budgetary fairness, supervisory trust, and the propensity to create budgetary slack: testing a social exchange model in a government budgeting context. Advances in Accounting Behavioral Research, 10(1), P.159-182.

Wentzel, K. (2004). Do perceptions of fairness mitigate managers use of budgetary slack during asymmetric information conditions? Advances in Management Accounting, 13(1), P. 223-244.

Widener, S.K. (2006). Human Capital, pay structure, and the use of performance measures in bonus compensation. Management Accounting Research, 17(2), P. 198-221.

Winter, R. & Sarros, J. (2002). The Academic Work Environment in Australian Universities: A Motivationg Place to Work? Higher Education Research & Development, 21(3), P.241-243.