تأثیر خودشیفتگی و اختلال شخصیت ضد اجتماعی بر نگرش دانش‌آموزان حسابداری نسبت به اقدامات غیر‌اخلاقی حرفه‌ای (جامعه آماری مورد مطالعه: کلانشهر تبریز)

مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

مقاله 3، دوره 1، شماره 2، دی 1400، صفحه 53-76   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه حق هشترودی¹؛ یونس بادآور نهندی^{* 2}؛ پریا فاروقی³

¹کارشناسی ارشد حسابداری، موسسه آموزش عالی نبی اکرم(ص)، تبریز، ایران

²دانشیار، گروه حسابداری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

³استادیار، گروه روانشناسی، موسسه آموزش عالی نبی اکرم(ص)، تبریز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه‌ بین خودشیفتگی، اختلال شخصیت ضد اجتماعی و نگرش دانش‌آموزان نسبت به اقدامات غیر‌اخلاقی حرفه‌ای می‌باشد. این تحقیق از نوع کاربردی بوده و جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان حسابداری در مقاطع دهم، یازدهم و دوازدهم در کلانشهر تبریز به تعداد 1125 نفر می‌باشد. نمونه آماری پژوهش شامل 289 نفر است که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده و دوره زمانی سال تحصیلی 1399-1400 است. برای سنجش نگرش نسبت به اقدامات غیر‌اخلاقی و ویژگی اختلال شخصیت ضد اجتماعی، از پرسشنامه استاندارد رجب دُری و همکاران (1397) و برای سنجش ویژگی اختلال شخصیت خودشیفته، از پرسشنامه استاندارد محمدزاده (1388) استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق نیز همبستگی و رگرسیون مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد، بین اختلال شخصیت ضد اجتماعی و نگرش دانش‌آموزان حسابداری، نسبت به اقدامات غیر‌اخلاقی، ارتباط معنادار و مثبتی وجود دارد. همچنین بین خودشیفتگی و نگرش دانش‌آموزان حسابداری، نسبت به اقدامات غیر‌اخلاقی، ارتباط معنادار و منفی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

اخلاق حرفه‌ای؛ اختلال شخصیت ضد اجتماعی؛ خودشیفتگی؛ دانش‌آموزان؛ حسابداری؛ تبریز

مراجع

آهی، قاسم؛ منصوری، احمد؛ رسایی کوشک، زهره (1397). نقش سه‌گانه‌های تاریک شخصیت در ریسک‌پذیری رفتاری و بی‌تفاوتی اخلاقی دانش‌آموزان پسر. روانشناسی بالینی و شخصیت، 16(30)، ص83-91.

احمدلو، اشرف؛ محمدی هزار، لیلی؛ رفیعی، مهدی (1398). بررسی اخلاق و رفتار حرفه‌ای در حسابداری و حسابرسی. در: هفتمین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در مدیریت اقتصاد و حسابداری.

بنی‌مهد، بهمن؛ صادقیان، مسعود؛ جهانگیرنیا، حسین؛ غلامی جمکرانی، رضا (1398). ماکیاولیسم، جهت‌گیری اخلاقی و گزارشگری مالی متقلبانه. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 26(3)، ص413 -434.

بیرجندی، حمید؛ خدامی‌پور، احمد؛ پورحیدری، امیر (1398). بررسی تأثیر اخلاق حرفه‌ای بر تردید حرفه‌ای حسابرس. حسابداری مدیریت، 12(42).

پورحیدری، امید؛ نظامی، احمد؛ پاکدامن، مجید (1399). بررسی اثر ویژگی‌های شخصیتی (وجدان و توافق‌پذیری)، احساسات- تفکر و ریسک‌پذیری بر قضاوت حسابرس با توجه به نقش میانجی خودکارآمدی. دانش حسابداری مالی، 7(24)، ص1-24 .

تقی‌پوریان، یوسف؛ جعفرنژاد، حمیده (1394). اثر اخلاق فردی و شرکتی بر تصمیم‌گیری اخلاقی حسابداران با استفاده از معادلات ساختاری.در: اولین همایش بین‌المللی حسابداری، حسابرسی مدیریت و اقتصاد.

خیراللهی، فرشید؛ احمدزاده، طه؛ شاه ویسی، فرهاد؛ طاهرآبادی، علی اصغر (1396). بررسی رابطه بین ابعاد شخصیتی و نوع جنسیت با رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی. حسابداری سلامت، 6(18)، ص1-2.

رجب دُری، حسین؛ بزرگ اصل، موسی؛ خانی ذلان، امیررضا (1397). رابطه اختلال شخصیت ضداجتماعی و تمایل به رفتارهای غیراخلاقی در دانشجویان حسابداری. حسابداری سلامت، 7(20).

رحیمی کاکلی، مینا؛ بنی‌طالبی دهکردی، بهاره؛ پیک فلک، جمشید (1395). عوامل موثر بر رعایت اخلاق حرفه‌ای حسابداران. اخلاق در علوم و فناوری، 12(1).

صدیقیان، محمدجواد؛ زارع، مهدی؛ عابدینی، محسن؛ هیربد، سهراب (1398). نگاهی بر اخلاق در حسابداری. در: اولین کنفرانس بین‌المللی چالش‌ها و راهکارهای نوین در مهندسی صنایع و مدیریت و حسابداری.

صنایعی، علی؛ شافعی، رضا (1391). ارائه مدلی برای تحلیل و پیش‌بینی رفتار خرید مشتری‌ها براساس تئوری کارکردی نگرش. پژوهشنامه بازرگانی، 62، ص192ـ153.

عندلیب، داوود؛ زارع، حبیب؛ رکن‌الدینی، سید علیرضا (1397). شناسایی مهم‌ترین عوامل فردی موثر بر نهادینه کردن اخلاق حرفه‌ای در سازمان. در: پنجمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت و حسابداری.

فرهودیان، علی (1381). تفاوت‌های فردی در ساختار نگرش. تازه‌های علوم شناختی، 4(45).

مجتهدزاده، ویدا؛ اثنی عشری، حمیده؛ رباط‌ میلی، مژگان (1393). نقش اخلاق در حسابداری و چالش‌های پیش‌روی آموزش دانشگاهی. پژوهش حسابداری، شماره 13.

محمدزاده، علی (1388). اعتبارسنجی پرسش‌نامه شخصیت خودشیفته  .(NPI) اصول بهداشت روانی، 4(11)، ص۲۸۱-۲۷۶.

Andreas, Z.A. (2018). The Influence of Ethics, Experience and Competency toward the Quality of Auditing with Professional Auditor Sceptisism as a Moderating Variable. Social and Behavioral Sciences, 219, P.828-832.

Aprillia, W. & Maharani, S.N. (2021). The Dark Triad and Ethical Behavior. Advances in Economics, Business and Management Research, Vol.173, Proceedings of the 7^th Regional Accounting Conference (KRA 2020).

Bailey, C.D. (2017). Psychopathy and accounting students’ attitudes towards unethical professional practices. Journal of Accounting Education, 41, P.15-32.

Bailey, C.D. (2019). The joint effects of narcissism and psychopathy on accounting students’ attitudes towards unethical professional practices. Journal of Accounting Education, 49.

Cooper, M.J. & Pullig, C. (2013). I’m number one! Does narcissism impair ethical judgment even for the highly religious? Journal of Business Ethics, 112(1), P.167-176.

Ham, C. E., Seybert, N. & Wang, S. (). Narcissism is a bad sign: CEO signature size, investment, and performance. Review of Accounting Studies, 23(1), P.234-264.

Jones, D.N. & Paulhus, D.L. (2017). Duplicity among the Dark Triad: Three faces of deceit. Journal of Personality and Social Psychology, 113(2), P.329-342.

Low, M.H. & Davey, K. (2008). Hooper “accounting scandals ethical dilemmas and educational challenges. Ciritical perspective on accounting, 19, P.222-254.

Maggalatta, A. & Adhariani, D. (2020). For love or money: investigating the love of money, Machiavellianism and accounting students’ ethical perception. Journal of International Education in Business, 13(2), P.203-220.

Oraka, A.O. & Okegbe, T.O. (2015). The Impact of Professional Accounting Ethics in Quality Assurance in Audit. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 5(8).

Paulhus, D.L. (2014). Toward a taxonomy of dark personalities. Current Directions in Psychological Science, 23(6), P.421-426.

Pennino, C.M. (2004). Managers and professional ethics. Journal of Business Ethics, 41, P.337-47.

Ruiz-Palomino, P. & Ban~on-Gomis, A. (2017). The negative impact of chameleon-inducing personalities on employees' ethical work intentions” The mediating role of Machiavellianism. European Management Journal, 35(1), P.102-115.

Stevens, G.W., Deuling, J.K. & Armenakis, A. (2012). Successful Psychopaths: Are they Unethical Decision-Makers and Why? Journal of Business Ethics, 105(2), P. 139-149.

Triki, A., Cook, G.L. & Bay, D. (2017). Machiavellianism, Moral Orientation, Social Desirability Response Bias, and Anti-intellectualism: A Profile of Canadian Accountants. Journal of Business Ethics, 144(3), P.623-635.