تدوین مدل ساختاری نگرش کارآفرینی براساس ادراک حمایت خانواده و رقابت‌جویی

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 44، خرداد 1401، صفحه 111-136   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ثریا مهریزی زاده¹؛ شکوفه متقی دستنائی^{* 2}؛ محمد حسین سربی³

¹کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

²استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

³دکتری روانشناسی عمومی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی‌گری رقابت‌جویی در رابطه بین ادراک حمایت خانواده و نگرش کارآفرینی در دانش‌آموزان دبیرستانی بود.
روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی به روش مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش دربرگیرنده تمامی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر یزد بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، 415 نفر از آنان انتخاب شدند. برای جمع‌آواری داده‌ها از پرسشنامه‌های رقابت‌جویی فرانکن و همکاران (1995)، نگرش کارآفرینی دلیجه (1396)، ادراک از حمایت خانواده پروسیدانو و هلر (1983) استفاده شد و داده‌های حاصل در دو سطح آمار توصیفی (توصیف چگونگی پراکندگی داده‌ها) و استنباطی (آزمون فرضیه‌های پژوهش و برازش مدل‌ اندازه-گیری) تجزیه‌ و تحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد بین ادراک از حمایت خانواده و رقابت‌جویی و نیز بین رقابت‌جویی و نگرش‌ کارآفرینی اثر معنادار مستقیم وجود دارد (01/0>P). از سوی دیگر، ادراک از حمایت خانواده می-تواند از‌ طریق نقش واسطه‌ رقابت‌جویی بر نگرش کارآفرینی اثر معنادار غیرمستقیم داشته باشد که میزان اثر آن برابر با 20% بود.
نتیجه‌گیری: با تقویت روحیه رقابت‌جویی مثبت و افزایش حمایت خانواده، می‌توان نگرش کارآفرینی را در دانش‌آموزان بالا داد.

کلیدواژه‌ها

ادراک از حمایت خانواده؛ نگرش کارآفرینی؛ رقابت‌جویی؛ دانش‌آموزان

مراجع

آق قلعه، حسین و سلیمان پورعمران، محبوبه. (1399). بررسی رابطه بین مدیریت دانش و کارآفرینی با بهره‌وری و نوآوری سازمان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،10(3)، 205-232.

آندرواژ، لیلا؛ آلبالو نعیمی، ابراهیم؛ رضایتی، لیلی؛ عطف، زهرا و قاسمی همدانی، ایمان. (1398). "تأثیر آموزش سبز بر رفتار شهروندی سبز با نقش تعدیل‌کنندگی عملکرد مدیریت سبز، خلاقیت سبز و درگیری کارکنان سبز در یک بیمارستان. مدیریت بهداشت و درمان، 10(4)، 103-112.

آیباغی اصفهانی، سعید؛ حسنی، علی اکبر و حسینی‌نیا، سیدرضا. (1397). مدیریت منابع انسانی سبز؛ الگویی برای پایداری در سازمان‌های ورزشی(مورد مطالعه: اداره کل ورزش و جوانان استان خراسان شمالی) .مدیریت منابع انسانی در ورزش، 5(2)، 309-328.

اژدری، گلناز؛ لگزیان، محمد؛ شیرازی، علی و فیاضیف بی­بی مرجان. (1397). نوآوری و خلاقیت در اجرای اقدامات مدیریت منابع انسانی در شرکت‌های دانش‌بنیان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 7(4)، 1-32.

ایرجی راد، ارسلان و لطفی خاتون آباد، فاطمه. (1398). نقش توانمندسازی در رابطه بین رفتار نوآورانه و خلاقیت کارکنان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 9 (1)،1-22.

خوش اخلاق، علی و شفیع زاده، حمید. (1399). بررسی رابطه رهبری تحول آفرین و خلاقیت با یادگیری خودتنظیمی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،10(2)،65-90.

رجب‌پور، ابراهیم و افخمی اردکانی، مهدی. (1399). رابطه بین مدیریت منابع انسانی سبز و زنجیره تأمین سبز. مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، 11(44)، 317-342.

رسولی، محمدرضا و هدایتی، محمدرضا. (1396). نقش خلاقیت و عوامل مؤثر بر آن در کارایی روابط عمومی سازمان تامین اجتماعی، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 7(2)، 217-242.

رضایی، بابک؛ زرگر، سیدمحمد و همتیان، هادی.(1399). بررسی تأثیر ابعاد مدیریت منابع انسانی سبز بر توسعه سازمانی پایدار. آموزش علوم دریایی، 7 (20)، 93-108.

سپهوند, رضا؛ عارف نژاد, محسن؛ فتحی چگنی, فریبرز. (1400). نقش میانجی خستگی عاطفی در رابطه بین رهبری ماکیاولیستی و خلاقیت کارکنان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی11(3)، 25-54.

سیدجوادین، سید رضا؛ روشندل اربطانی، طاهر و نوبری، علی رضا.(1395). مدیریت منابع انسانی سبز یک رویکرد سرمایه گذاری و توسعه پایدار. دانش سرمایه گذاری، 5(20)، 297-327.

شاکریان، حامد. (1397). شناسایی و تعیین اولویت اقدامات مدیریت منابع انسانی سبز با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی. رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری،6 ، 143-152.

محمدنژاد شورکایی، مجتبی؛ سیدجوادین، سیدرضا؛ شاه حسینی، محمدعلی و حاج کریمی، عباسعلی.(1395). ارائۀ چارچوبی برای مدیریت منابع انسانی سبز. مدیریت دولتی، 8(4)، 691-710.

یعقوبی، نورمحمد؛ دهقانی، مسعود و امیدوار، ملیحه.(۱۳۹۷). استقرار مدیریت منابع انسانی سبز در اکوسیستم کارآفرینی. پژوهش­های مدیریت منابع سازمانی. ۸ (۴)،۱31-149.

 

Al‐Ghazali, B. M., & Afsar, B. (2021). Retracted: Green human resource management and employees' green creativity: The roles of green behavioral intention and individual green values. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 28(1), 536-536.

Andersson, L., Shivarajan, S., & Blau, G. (2005). Enacting ecological sustainability in the MNC: A test of an adapted value-belief-norm framework. Journal of business ethics, 59(3), 295-305.

Ansari, N. Y., Farrukh, M., & Raza, A. (2021). Green human resource management and employees pro‐environmental behaviours: Examining the underlying mechanism. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 28(1), 229-238.

Chaudhary, R. (2020). Green human resource management and employee green behavior: An empirical analysis. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 27(2), 630-641.

Cheema, S., Afsar, B., & Javed, F. (2020). Employees' corporate social responsibility perceptions and organizational citizenship behaviors for the environment: The mediating roles of organizational identification and environmental orientation fit. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 27(1), 9-21.

Dumont, J., Shen, J., & Deng, X. (2017). Effects of green HRM practices on employee workplace green behavior: The role of psychological green climate and employee green values. Human resource management, 56(4), 613-627.

Gilal, F. G., Ashraf, Z., Gilal, N. G., Gilal, R. G., & Channa, N. A. (2019). Promoting environmental performance through green human resource management practices in higher education institutions: A moderated mediation model. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26(6), 1579-1590.

Gill, A., Ahmad, B., & Kazmi, S. (2021). The effect of green human resource management on environmental performance: The mediating role of employee eco-friendly behavior. Management Science Letters, 11(6), 1725-1736.

Huo, W., Li, X., Zheng, M., Liu, Y., & Yan, J. (2020). Commitment to human resource management of the top management team for green creativity. Sustainability, 12(3), 1008.

Jia, J., Liu, H., Chin, T., & Hu, D. (2018). The continuous mediating effects of GHRM on employees’ green passion via transformational leadership and green creativity. Sustainability, 10(9), 3237.

Kim, Y. J., Kim, W. G., Choi, H. M., & Phetvaroon, K. (2019). The effect of green human resource management on hotel employees’ eco-friendly behavior and environmental performance. International Journal of Hospitality Management, 76, 83-93.

Mousa, S. K., & Othman, M. (2020). The impact of green human resource management practices on sustainable performance in healthcare organisations: A conceptual framework. Journal of Cleaner Production, 243, 118595.

Nisar, Q. A., Haider, S., Ali, F., Jamshed, S., Ryu, K., & Gill, S. S. (2021). Green human resource management practices and environmental performance in Malaysian green hotels: The role of green intellectual capital and pro-environmental behavior. Journal of Cleaner Production, 311, 127504.

Ogbeibu, S., Emelifeonwu, J., Senadjki, A., Gaskin, J., & Kaivo-oja, J. (2020). Technological turbulence and greening of team creativity, product innovation, and human resource management: Implications for sustainability. Journal of Cleaner Production, 244, 118703.

Renwick, D. W., Redman, T., & Maguire, S. (2013). Green human resource management: A review and research agenda. International journal of management reviews, 15(1), 1-14.

Saeed, B. B., Afsar, B., Hafeez, S., Khan, I., Tahir, M., & Afridi, M. A. (2019). Promoting employee's proenvironmental behavior through green human resource management practices. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26(2), 424-438.

Singh, S. K., Del Giudice, M., Chierici, R., & Graziano, D. (2020). Green innovation and environmental performance: The role of green transformational leadership and green human resource management. Technological Forecasting and Social Change, 150, 119762.

Song, W., & Yu, H. (2018). Green innovation strategy and green innovation: The roles of green creativity and green organizational identity. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 25(2), 135-150.

Stern, P. C., Dietz, T., Abel, T., Guagnano, G. A., & Kalof, L. (1999). A value-belief-norm theory of support for social movements: The case of environmentalism. Human ecology review, 81-97.

Tang, G., Chen, Y., Jiang, Y., Paille, P., & Jia, J. (2018). Green human resource management practices: scale development and validity. Asia Pacific Journal of Human Resources, 56(1), 31-55.

Unsworth, K. L., Davis, M. C., Russell, S. V., & Bretter, C. (2021). Employee green behavior: HOW organizations can help the environment. Current Opinion in Psychology, 46, 1-6.

Yong, J. Y., Yusliza, M. Y., Ramayah, T., & Fawehinmi, O. (2019). Nexus between green intellectual capital and green human resource management. Journal of cleaner production, 215, 364-374.

Zaid, A. A., Jaaron, A. A., & Bon, A. T. (2018). The impact of green human resource management and green supply chain management practices on sustainable performance: An empirical study. Journal of cleaner production, 204, 965-979.