تببین الگوی مشاوره ای پیشگیری از انتقال آزردگی‌های روانی والدین به فرزندان نوجوان :یک نظریه ی داده بنیاد

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 تیر 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2022.1951376.3353

نویسندگان

مریم معادی اصفهان¹؛ معصومه اسمعیلی^{* 2}؛ سمیه کاظمیان³؛ ابراهیم نعیمی⁴

¹1. دانشجوی دکتری مشاوره، گروه مشاوره، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

²استاد . گروه مشاوره، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

³دانشیار گروه مشاوره، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

⁴استادیار، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین ویژگی‌های فرآیندی، فنی و محتوایی الگوی مشاوره‌ای پیشگیری از انتقال آزردگی‌های روانی والدین به فرزندان نوجوان صورت گرفت. مطالعه از نوع کیفی، با رویکرد نظریه داده بنیاد ‏ و از طریق نمونه‌گیری هدفمند و نظری انجام شد. جامعه‌ی موردپژوهش از بین والدین ۳۵ تا ۵۰ سال دارای فرزند نوجوان ساکن شهر تهران انتخاب شدند که به‌صورت داوطلبانه در مصاحبه حضور پیدا کردند. با استفاده از مصاحبه عمیق و نیمه‌ساختاریافته، داده‌ها جمع‌آوری و پس از تحقق اشباع نظری در مصاحبه‌ی هجدهم، به‌منظور تحلیل داده‌ها از روش گلیزر استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در چهار مؤلفه‌ی آزردگی‌های ناشی از فضای ارتباطی، آزردگی‌های ناشی از تعاملات، آزردگی‌های ناشی از شیوه‌ی تربیتی و آزردگی‌های ناشی از موقعیت معیشتی به همراه عوامل ادراک آن دسته‌بندی گردید. سپس براساس داده‌های به‌دست‌آمده، الگوی مشاوره‌ای پیشگیری از انتقال آزردگی‌های روانی والدین به فرزندان در قالب شش فرایند شامل اﯾﺠﺎد راﺑﻄﻪ همدلانه و توأم با اعتماد؛ سنجش و ارزیابی؛ مواجهه با مقاومت‌ها؛ آگاهی‌بخشی؛ مطرح کردن هستی‌شناسی جدید با تأکید بر اصل انتخاب آگاهانه و مسئولیت‌پذیری؛ عمل براساس دیدگاه جدید و استحکام‌بخشی طراحی گردید. با توجه به یافته‌ها، در الگوی حاصله، انتظار می‌رود فرد بتواند گستره‌ی تجارب زیسته خود را از یک منظر رشدی و بر اساس یک هستی‌شناسی متفاوت، مورد بازبینی قرار داده و ضمن برطرف کردن آزردگی‌های تجربه شده، فرزندپروری سالم‌تری را مبتنی بر اصلاح چرخه‌ی انتقال آزردگی از خانواده مبدأ ترسیم نماید

کلیدواژه‌ها

آزردگی‌های روانی؛ انتقال بین نسلی؛ نوجوان؛ مرور زندگی؛ نظریه‌ی داده‌بنیاد

مراجع