تحلیل مؤلّفه‌های مکتب رمانتیسم در منظومه‌های غنایی «زهره و منوچهر» ایرج‌میرزا و «ایرج و هوبره» قاسم لاربن

فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

دوره 18، شماره 29، فروردین 1401، صفحه 42-54   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عارف کمرپشتی^{* 1}؛ مریم سلیمان پور²

¹گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

²کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی،آموزگار

چکیده

ایران عصر مشروطه هم‌سو با تحوّلات اجتماعی‌ ـ اقتصادی و گذار از سنّت به تجدّد از نظر ادبی در کنار دیگر گرایش‌ها، متأثّر از مکتب رمانتیسم است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی منظومه‌های «زهره و منوچهر» ایرج‌میرزا و «ایرج و هوبره» قاسم لاربن  آخرین منظومه‌های غنایی ادبیات کلاسیک فارسی را از منظر رمانتیسم بررسی نموده و به این سؤال پاسخ می‌دهد که کدام منظومه و با چه مؤلّفه‌هایی به رمانتیسم گرایش دارد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد مؤلّفه‌های رمانتیسم با وجود هم‌زمانی پیدایش آن در عصر مشروطه و این تصوّر که در زهره و منوچهر برجسته خواهد بود؛ در «ایرج و هوبره» نمود بیشتری دارد. رمانتیسم احساسی «ایرج و هوبره» با بیان آزادانة خواسته‌ها در قلمرو اخلاق، نمود یافته و هیجان و احساسات منظومه با فراز و فرود داستان روایتی از عشق، شادی، غم، آرزو، تقاضا، بی‌تابی و تعجّب و شگفتی است. رمانتیسم اجتماعی با جنبة حماسی منظومه و اندیشه‌های ناسیونالیستی مرتبط است. شخصیّت‌های اساطیری، سفرهای خیالی و بسامد استعاره نیز از مؤلّفه‌های رمانتیسم منظومة لاربن است

کلیدواژه‌ها

رمانتیسم؛ ادبیّات غنایی؛ زهره و منوچهر؛ ایرج‌میرزا؛ ایرج و هوبره؛ قاسم لاربن