بررسی فقهی و حقوقی اثر احیاءدر اراضی ملی

مطالعات فقهی و فلسفی

دوره 12، شماره 48، دی 1400، صفحه 1-17   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عباس فدایی مقدم¹؛ محمد عالم زاده^{* 2}؛ جواد نیک نژاد³

¹دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران

²استادیار گروه حقوق، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی ، قائم شهر، ایران.

³استادیار، گروه حقوق، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی فقهی و حقوقی اثر احیاء در اراضی ملی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. نتایج حاکی از آن است که علی‌رغم وجود نظرات متفاوت فقهی و قواعد حقوقی، احیاء اراضی و اثر آن بر مصادیق مذکور، امری انکارناپذیر می­باشد. مشخص نبودن زمان دقیق احیاء و اثر آن بر منابع مذکور و استنباط برخی از حقوق­دانان مبنی بر تعیین تاریخ 16/12/1365 در ماده واحده قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع ماده 56 قانون حفاظت و بهره‌­برداری و تبصره 6 الحاقی به قانون ابطال اسناد فروش رقبات، آب و اراضی موقوفه به عنوان زمان احیاء، نه تنها ابهام موصوف را مرتفع نکرده، بلکه دو چندان نموده است. با بررسی احکام مختلف این نتیجه بدست می‌آید که اصولاً زمان احیاء و اثر آن، به تاریخ تصویب قانون ملی شدن جنگل­ها و مراتع برمی­گردد.

کلیدواژه‌ها

احیاء؛ اراضی ملی؛ قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع؛ منابع طبیعی

مراجع

ابن ادریس، محمد بن منصور (1410ق). السرائر الحاوی التحریر الفتاوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ج2.

اسدی، حسن (1389). دعاوی راجع‌به جنگل‌ها و مراتع و رسیدگی به آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور تهران.

اصغری، عبدالرضا (1391). بررسی فقهی –حقوقی مراتع و جنگل‌ها واقع در موقوفات. آموزه‌های فقه مدنی، شماره 5.

تارا، جواد (1345). فلسفه حقوق و احکام در اسلام از نظر تجزیه و تحلیل علمی. تهران: انتشارات دانشگاه، چاپ دوم.

جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380). حقوق اموال. تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ پنجم.

جوهری، اسمعیل بن عماد (1410ق). الصحّاح. بیروت: دارالعلم الملایین، ج3.

خدابخشی، عبدالله (1392). حقوق دعاوی قواعد عمومی دعاوی. تهران: شرکت سهامی انتشار.

خزائلی، محمد (1385). احکام قرآن. تهران: انتشارات جاویدان، چاپ سوم.

خمینی، سید روح‌الله (1379). تحریر الوسیله. قم: دفتر انتشارات اسلامی، ج3.

شامخی، تقی (1388). قوانین و مدیریت منابع ­طبیعی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

شیروی، عبدالحسین (1393). حقوق نفت و گاز. تهران: نشر میزان.

طاهری، حبیب‌الله (1418ق). حقوق مدنی. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم.

طوسی، ابی جعفر (1390). الاستبصار. تهران: نشر دار الکتب الاسلامیه، ج3.

عموزاده مهدیرجی، قدرت (1396). مجموعه حقوق منابع طبیعی. تهران: نشر دادگستر.

فراهانی‌فرد، سعید (1394). سیاست‌های مالی و ثروت‌های طبیعی. اقتصاد اسلامی، شماره 2.

فیض، علیرضا (1384). مبادی فقه و اصول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هفدهم.

کاتوزیان، امیرناصر (1388). اموال و مالکیت. تهران: نشر میزان، چاپ نهم.

کردوانی، پرویز (1377). منابع ­طبیعی و ثروت­های ­طبیعی. جنگل و مرتع، شماره7.

 محقق داماد، سید مصطفی (1406ق). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ دوم.

مداحی نسب، مصطفی؛ یوسف، مسلمی (1394). بررسی تطبیقی حیازت و احیای اراضی موات با قاعده تصرف در نظام حقوقی عرفی ایالات متحده امریکا. مطالعات حقوق انرژی، 1(1).

مصطفوی، سید محمدکاظم (1412ق). مائه قاعده فقهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ چهارم.

منتظری، حسینعلی (1367). کتاب الخمس و الانفال. تهران: انتشارات اسلامی.

 نجفی، محمدحسین (بی­تا). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. بیروت: دار احیاء التراث، چاپ هفتم.

نظری، حسن (1385). قاعده حیازت با رویکرد اقتصادی. قم: نشر موسسه بوستان کتاب.

یزدی، ابوالقاسم (1374). ترجمه شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. تهران: دانشگاه تهران، چاپ ششم.