ارزیابی درجه ریسک پذیری زیرساخت های شهر سمنان در برابر تهدید های نوین با رویکرد پدافند غیرعامل (با تأکید بر جنگ نظامی و حوادث امنیتی)

کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه‌ریزی

دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 46، اسفند 1400، صفحه 7-24   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

رضا باباییان آتنی^{* 1}؛ مجید ولی شریعت پناهی²؛ نصرالله فلاح تبار³؛ زهرا خدایی⁴

¹دانشجوی دکتری جغرافیای و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شمال، تهران، ایران

²گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی (ره)، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی(ره)، تهران، ایران

⁴-گروه شهرسازی، واحد یادگار امام خمینی (ره)، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

شکوه و عظمت یک جامعه بستگی به حل مشکلات و رفع معضلات محتمل و قدرت مقاومت آن در مقابل حوادث اعم از طبیعی و انسان ساخت دارد، از آنجایی که زیرساخت‌‌‌‌ها حائز نقش تعیین‌‌‌‌کننده‌‌‌‌ای‌در فرآیند امن یک جامعه می‌‌‌‌باشند و حفظ امنیت زیرساخت‌‌‌‌ها در برابر حملات و تهدیدها، جزء اولویت‌های امنیتی هر کشور است به همین دلیل جوامع مختلف پیوسته به دنبال کشف و ابداع راه حل‌هایی بوده و هستند تا بتوانند آسیب‌ها را با برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب کنترل یا به حداقل برسانند. در دهه‌‌‌‌های اخیر نیز نحوه مقابله با این تهدیدها، شکل علمی‌‌‌‌تری به خود گرفته و به‌‌‌‌طور مشخص میزان احتمال وقوع، خسارت وارده و چگونگی مقابله با آن‌ها تعیین‌شده است. در این راستا مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، پس از جمع‌‌‌‌آوری داده‌‌‌‌ها و اطلاعات موردنیاز، ابتدا میزان اهمیت و وزن هریک از زیرساخت‌‌‌‌ها با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه‌‌‌‌ای (ANP) محاسبه و سپس با آماده‌‌‌‌سازی لایه‌‌‌‌های اطلاعاتی در محیط نرم‌‌‌‌افزار Arc GIS با استفاده از توابع هم‌‌‌‌پوشانی، درجه ریسک پذیری زیرساخت‌های شهر سمنان در برابر حملات و تهدیدهای نظامی و امنیتی به تفکیک در چهار حوزه شبکه انرژی، شبکه ارتباطات، مراکز پشتیبان و سایر مراکز را مشخص نموده است. نتایج حاصله نشان می‌دهد که زیرساخت‌های حساس با 50.69 درصد، زیرساخت های مهم با 34.08 درصد و زیر ساخت های قابل حفاظت با 15.23 درصد در موقعیت مکانی با درجه ریسک پذیری بسیار بالا قرار دارند. نتایج کلی پژوهش نشان می‌‌‌‌دهد که 37.83 درصد کل زیرساخت‌‌‌‌های شهر سمنان در پهنه آسیب‌پذیری با درجه ریسک بسیار بالا پراکنده‌شده‌اند و این مسئله به‌دوراز اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل بوده و تشدیدکننده میزان آسیب‌‌‌‌پذیری زیرساخت‌های در مواقع بحرانی ناشی از حملات و تهدیدهای نظامی و امنیتی است.

کلیدواژه‌ها

ریسک پذیری؛ زیرساخت؛ شهر سمنان؛ تهدید های نوین؛ پدافند غیرعامل

مراجع