موانع ارتباط در داستان های عاشقانه هزار و یک شب

فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

دوره 18، شماره 30، تیر 1401، صفحه 40-52   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

قنبر قدوسیان¹؛ حسن بساک^{* 2}؛ رضا اشرف زاده³

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی(گرایش ادبیات غنایی)،واحد مشهد،دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد، ایران.

²دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه پیام نور،تهران،ایران

³استاد گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد مشهد،دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد، ایران.

چکیده

یکی از نشانه های داستان های عاشقانه وجود مانع است که بیشترین بخش این داستان ها را در بر می‌گیرد. دراین مقاله نخست هزار و یک شب از نظر محتوایی بررسی گردید سپس دوازده داستان عاشقانه به گونه ای انتخاب شد که بازگوکننده نشانه های غنایی سایر داستان ها نیز باشد تا بتوان نتایج پژوهش را علاوه بر داستان های هزار و یک شب، به سایر داستان های عاشقانه تعمیم داد. اهمیت این پژوهش در آن است که میزان دشواری موانع و چگونگی رفع آنها، علاوه بر آن که به جذابیت داستان می افزاید؛ ارتباط با سایر نشانه های عاشقانه از قبیل شرط، وصال، فریب، شرارت و.... را نیز آشکار می سازد. نتایج این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیل محتوا بر اساس نظریه نشانه شناسی رولان بارت صورت گرفته است؛ نشان می دهد: 1- در عشق های یک سویه نظیر حکایت دو وزیر، مانع اندک است.2- در داستان هایی نظیر حسن بصری و نورالنساء، بدر باسم و جوهری چون معشوق پری است؛ موانع از تنوع و بسامد بالاتری برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

هزار و یک شب؛ نشانه شناسی؛ داستان های عاشقانه؛ موانع ارتباط