تغییرات میزان پرولین، روابط آبی و سازگاری مورفولوژیکی دو واریته سویا (پرشینگ و DPX) تحت تنش آبی

فیزیولوژی محیطی گیاهی

دوره 2، شماره 5، خرداد 1386   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حسن مدرس زاده¹؛ محمدعلی رضایی²؛ مه لقا قربانلی²

¹باشگاه پژوهشگران جوان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

²گروه زیست‌شناسی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

چکیده

تنش آبی محدودیت اصلی در تولید بسیاری از محصولات زراعی بوده و باعث ­ایجاد بسیاری از واکنش‌های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی در گیاهان می شود.این مسأله ‌در مورد رقم‌های مختلف از یک گونه از جمله سویا نیز مشاهده شده است. هدف از این پژوهش، مطالعه اثر تنش‌ آبی بر روی روابط آبی‌، مقدار پرولین و ویژگی‌های مورفولوژیکی دو رقم سویا شامل پرشینگ و  DPX بود. بدین منظور آزمایشی در شرایط گلدانی انجام گرفت و تیمارهای آبی 80 (غرقابی)، 60، 40 و 20 درصد (خشکی) ظرفیت اشباع آب خاک بر روی آنها اعمال گردید. نتایج مطالعات اختلاف معنی‌داری را در سنجش‌های مورد بررسی در دو رقم سویا نشان داد. در هر دو رقم کاهش میزان آبیاری موجب کاهش ارتفاع گیا ه و طول ریشه گردید و در تیمار غرقابی نیز با افزایش چشمگیر ریشه‌های نابجا همراه بوده است. در رقم پرشینگ کاهش میزان آبیاری منجر به کاهش در میزان نسبی آب (RWC) گردید، اما در رقم DPX پائین‌ترین میزان RWC در تیمار 40 درصد مشاهده گردید. از دست دادن آب برگ (LWL) در همه تیمارها در رقم پرشینگ بالاتر از تیمارهای مشابه در رقم DPX بود. بیشترین میزان پرولین برگ و ریشه مربوط به تیمارهائی بود که دارای RWC پائینتری بوده که این میزان در دو رقم پرشینگ و DPX به ترتیب در تیمارهای 20 و 40 درصد مشاهده گردید. در هر دو رقم ،میزان اسید آمینه ­پرولین در برگ‌ها بیشتراز ریشه ­مشاهده گردید. نتایج مشخص نمود که در هر دو رقم، برگ بیشتر از ریشه تحت تأثیر استرس آبی قرار گرفته و رقم پرشینگ حساسیت بیشتری ­را در مقادیر پائین ‌ترآبی از خود نشان داد.

کلیدواژه‌ها

تنش آبی، LWL؛ RWC، پرولین، سازگاری مورفولوژیکی و سویا

مراجع

آلیاری، ه‍، شکاری، ف، (1379). دانه‌های روغنی ـ زراعت و فیزیولوژی انتشارات عمیدی تبریز، صفحه 147 – 170.

مظفریان، و. (1383). رده‌بندی گیاهی، کتاب دوم: دو لپه‌ای‌ها، انتشارات امیرکبیر تهران، صفحه 258.

Alexieva, V., Sergiv, I., Mapelli, S., and karanov, E. (2001). The effect of drought and ultraviolet radiation on growth and stress markers in pea and wheat. Plant cell & Environment, vol, 24, page 1337.

Bacanamwo, M., Purcell, L.C., (1999). Soybean root morphological and anatomical traits associated with acclimation to flooding. Crop­­­Science 39:143-149.

Bates, L. S., Waldern, R. P. and Teare, T. D., (1973). Rapid determination of free proline for water stress studies, Plant Soil, 39: 205-207.

 Blokhina, O., Virolainen, E., Fagerstedt, K.V., (2003). Antioxidants, Oxidative damage and oxygen deprivation stress. Ann. Bot. 91: 179-194.

Bohnert, H. J. (2002). What makes desiccation tolerable? Genome Biol. 1: 1010– 1010.

Boru, G., Vantoal, T., Alves, J., Hua, D. and Knee, M. (2003). Response of Soybean Oxygen Deficiency and Elevated Root-Zone Carbon Dioxide Concentration. Annals of Botany, 91: 447–453

Bray, A. E. (1997). Plant responses to water dificit. Trend in Plant Science, vol. 2, Issue 2, pp. 48 – 54.

Chaves, M. M., Maroco, J. P. and Perreira, J. S. (2003). Understanding plant response to drought-from gene to the whole plant. Functional plant Biology, 30, 239 – 264.

Eric J. W. V. and Laurentius A. C. J. V. (2004). Acclimation to soil flooding- sensing and signal transduction. Plant and soil. 245: 197–214.

Ford C.W. (1984) Accumulation of low molecular weight solutes in water- stressed tropical legumes. Phytochemistry 23, 1007-1015.

Fu, J., and Huang (2001). Involvement of antioxidants and lipid peroxidation in the adaptation of two coolseason grasses to localized drought stress. Environ. Exp. Bot. 45: 105-114.

Gao, X–P., Warvg, X–F., Lu, Y-F., Zhang, I-J, Shen, Y-Y., Liang, Z., and Zhang, D_P. (2002). Jasmonic acid is involved in the water – stress–induced betaine accumulation in pear leaves. Plant, Cell & Environment, Vol. 27, Issue 4, page 497.

Geigenberger P. (2003). Response of plant metabolism to too little oxygen. curr. opin plant Biol. 6, 247-256.

Hokstra, F. A., Golovina, E. A., Buitink, J. (2001). Mechanisms of plant desiccation tolerance. Trends Plant Sci. 6:431-438.

Jiang, Y. and Huang, B. (2002). Protein alteration in tall fescue in response to drought stress and abscisic acid, Crop Science, 42, 202–207.

Kishor, K.P.B., Sangam, S., Amrutha, R.N., Laxim, P. S., Naidu, K. R., Rao, K. R. S. S., Rao, S., Reddy, K.J., Theriappan, P. and Sreenivasula, N. (2005). Regulation of Proline biosynthesis, degradation, Uptake and transport in higher plants: Its implications in plant growth and abiotic stress tolerance. Current Science. vol. 88, No. 3, pp. 424 – 438.

Lawlor, W.D., (2002). Limitation to photosynthesis in water-stressed  leaves: stomata metabolism and the role of ATP. Annals of Botany, 89: 861-870

Meyer, R. F. and Boyer, J-S., (1981). Osmoregulation, solute distribution and growth in soybean seedlings having low water potential, Panta, 151, 482-489.

Mohd, R. I., Mohd, K. Y. and Marzian, M., (2004). Growth, water relation, stomatal conductance and proline concentration in water stressd Banana (Musa SPP.) plants. Asion Journal of plant sciences, 3(6): 709- 713.

1. Naidu, B.P., Cameron, D.F., and Konduri, S.V., (2006). Improving drought tolerance of cotton by glycine betaine application and selection. The Australian agronomy conference.

Niki, T., and Gladish, D.K. (2001). Changes in growth and structure of pea primary (Pisum sativum L. CV. Alaska) as a result of sudden flooding. Plant cell physio. 42:694-702.

Onwugbuta–Enyi, J., (2004). Water balance and procimate composition in cowpea (Vigna unguiculata (L). Walps) Seedlings exposed to drought and flooding stress. Journal of Applied Sciences & Environmental management, Vol. 8, No. 2, PP.55-57.

Pattanagul, W. and Madore, M. A. (1999). Water dificit Effects on Raffinose family oligosaccharide metabolism in Coleus. Plant Physiology, vol 121, PP. 987– 993.

 Pennypacker, B.W., Leats, K.L., Stout, W.L. and Hill, R.R., (1990). Techniques for stimulating field drought stress in green house. Agron, J., 82, 951-957.

Prado, F.E., Boero, C., Gallarodo, M. and Gonzalez, J.A., (2002). Effect of NaCl on germination, growth and soluble sugar content in Chenopodium quinoa willd seeds. Bot. Bull. Acal. Sin. 42, 27-34.

Quan, R., Shang, M., Zhang, H., Zhao,Y., and Zhang, J. (2004). Engineering of enhanced glycine betaine synthesis improves drought tolerance in maize. Plant Biotechnology journal, 2, pp. 477 – 489.

Rizhsky, L., Liang, H., Shman, J., Shulaev, V., Davletova, S. and Mittler, R. (2004). When defense pathways collide. The Response of Arabidopsis to a combination of drought and Heat stress. plant physiology, 134: 1683– 1696.

Rontein, D., Basset, G., Hanson, A. D. (2002). Metabolic engineering of osmoprotectants accumulation in plants. Metabolic Engineering, 4:49-56.

Sairam, R.K. and Srivastava, G. C. (2002). Changes in antioxidant activity in sub- cellular fraction of tolerant and suceptible wheat genotypes to long term salt stress. Plant Sci. 162: 897-904

Scott H.D., De Angulo J., Daniels M.B. and Wood L.S. (1989). Flood duration effect on soybean growth and yield Agronomy Journal 81,631-636.

 

 

Unyayar, S., keles, Y. and Unal, E. (2004). proline and ABA levels in two sunflower Genotypes subjected to water stress. Bulg. J. Plant Physiol. 30(3-4), 34-47.

Valentovic, P., Luxova, M., Kolarovic, L., Gasparikova, O., (2006). Effects of osmotic stress on compatible solutes content membrane stability and water relations in two maize cultivars. Plant soil Environ. 52, (4): 186-191.

Xing, H., Tan, L., An, L., Zhao, Z., Wang, S., Zhang, C., (2004) Evidence for the involvement of nitric oxide and reactive oxygen species in osmotic stress tolerance of wheat seedlings: Inverse correlation between leaf abscisic acid accumulation and leaf water loss. Plant Growth Regul., 42: 61-68

Yordanov, I., Velikova, V., Tsoner, T. (2003). Plant responses to drought and stress tolerance Bulg. J. Plant Physiol., Special Issue 2003, 187-206.