تأثیر فناوری بلاک چین بر نقش مصرف‌کنندگان در زنجیره تأمین برق در نظام حقوقی ایران و اتحادیه اروپا

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 11، دوره 15، شماره 57، مهر 1401، صفحه 197-220   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2022.1940972.2174

نویسندگان

محمدتقی رفیعی^{* 1}؛ وحید نظریان²

¹دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران .(نویسنده مسئول)

²دانشجوی دکتری تخصصی حقوق نفت و گاز ، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

زمینه و هدف: یکی از موضوعات مهم حقوقی در زنجیره تأمین برق این است که چگونه می‌توان مصرف کندگانی که شروع به تولید برق می‌کنند در بازار برق فعال کرد.چراکه نقش آن‌ها به‌عنوان شرکت‌کنندگان مستقل در بازار همراه با اشکال بوده یا این امر تسهیل نشده است؛ چگونه فناوری بلاک چین می‌تواند به مشتریان که در زنجیره تأمین برق در ایران در پایین‌ترین جایگاه قرار دارند، کمک کند تا به‌عنوان شرکت‌کنندگان مستقل در بازار در بخش برق حضور فعالی داشته باشند؟ به‌کارگیری فناوری بلاک چین در صنعت برق چه پیامدهای عمیق حقوقی و سیاسی در کشور به دنبال خواهد داشت؟

روش: این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به مطالعه منابع مرتبط با موضوع و گردآوری اطلاعات پرداخته است.

یافته ها و نتایج: با استفاده از فناوری‌های نوظهور همانند بلاک چین که از روش معاملات همتا به همتا استفاده می‌کند، علاوه بر فعال کردن مصرف‌کنندگان در بازار برق می‌توان ایده ایجاد بازار برق با حضور مصرف‌کنندگان را دنبال کرد. در حال حاضر معاملات توسط اشخاص ثالث، تأمین‌کنندگان و اپراتورهای سیستم که وظیفه اصلی آن‌ها گردآوری و هماهنگی متمرکز اطلاعات در مورد بارها و تولید و قرارداد خدمات تأمین و توزیع است، تسهیل می‌شود. در عوض فناوری بلاک چین راه‌های جدیدی را برای سازمان‌دهی افراد غیرمتمرکز بدون نیاز فوری به یک‌نهاد واسطه امکان‌پذیر می‌سازد. استفاده از این فناوری نیازمند سیاست‌گذاری تقنینی در جهت اعتبار سنجی این فناوری‌ها، سیاست‌گذاری تقنینی به‌منظور پیاده‌سازی فناوری‌ها نوظهور و سیاست‌گذاری اجرای در جهت نصب و به‌کارگیری این فناوری‌ها توسط دستگاه‌های اجرایی است.

کلیدواژه‌ها

برق؛ بلاک چین؛ همتا به همتا؛ مصرف‌کننده؛ شبکه هوشمند

مراجع

 - اسدی، علیرضا و آئین، سهیل. (1397). بررسی مسائل کلیدی و مشکلات مالی صنعت برق و اصلاحات موردنیاز. معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی دفتر: مطالعات انرژی، صنعت و معدن، 31 – 1.

https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1097723

- اسلامی تبار، امیر و ناصر، مهدی. (1399). کارکرد بلاک‌چین در حمایت از کپی‌رایت. پژوهش حقوق خصوصی، 8(30)، 38 – 9.

http://ensani.ir/fa/article/428064/

- افشار، کریم و ریاحی، رضا. (1388). تجدید ساختار در صنعت برق و گذری بر بازار برق ایران. چاپ اول. شرکت مدیریت شبکه برق ایران، دفتر روابط عمومی و امور بین‌الملل.

افشار، ناصر؛ آجرپزی کریمی، عباس؛ پیر حق‌شناس، هادی. (1388). اصلاح زنجیره تأمین صنعت برق ایران و نقش فن‌آوری اطلاعات در بهبود آن. اجلاس شبکه‌های توزیع نیروی برق، 4.

https://civilica.com/doc/71179/

- آقایی طوق، مسلم و ناصر، مهدی. (1398). سازوکار چالش‌های پیاده‌سازی بستر بلاک‌چین در توسعه دولت الکترونیکی و آثار آن بر نظام مالیاتی. حقوق اداری، 6(19)، 33 – 9.

https://qjal.smtc.ac.ir/article-1-423-fa.html

پزشکی نجف‌آبادی، فرشته؛ ربیعه، مسعود؛ بهمنی، مهدی. (1392). طراحی مدل زنجیره تأمین برق با رویکرد مدیریت شبکه هوشمند. مدیریت زنجیره تأمین، 15(39)، 29 – 22.

https://journals.ihu.ac.ir/article_203498.html

دشت بزرگ ، محمود و علی‌آبادی، حسن. (1393). تجدید ساختار و ایجاد رقابت در صنعت برق، مطالعه موردی بازار برق ایران. کنفرانس نیروگاه‌های برق، 7.

https://civilica.com/doc/368928/

رستمی، ولی و مقیمی، لیلی. (1396). بررسی چگونگی تشکیل نهادهای تنظیم مقررات انرژی در کشور با رویکرد تطبیقی. مطالعات حقوق انرژی، 3(2)، 254 – 219.

https://jrels.ut.ac.ir/article_65816.html

فقیه عبدالهی، ام لیلا و مؤذنی، روح‌الله. (1397). بررسی نهادهای تنظیم‌کننده بازار برق در حقوق ایران و ایالات‌متحده آمریکا. پژوهش حقوق عمومی، 19(58)، 220 – 193.

https://qjpl.atu.ac.ir/article_8610.html

گزارش سالیانه دبیرخانه هیئت تنظیم بازار برق ایران، 1393.

منظور، داود و عسکری آزاد، حمید. (1388). ارزیابی الگوی اصلاحات صنعت برق در ایران. مطالعات اقتصاد انرژی، 5(16)، 79 – 35.

http://ensani.ir/fa/article/70441/

منظور، داوود و نوروزی، احمد. (1398). کاربردهای فناوری بلاک‌چین در کسب‌وکارهای صنعت انرژی:فرصت‌ها و چالش‌ها. انرژی ایران، 22(70)، 58 – 23.

http://ensani.ir/fa/article/427971/

هادی‌فر، داود. (1389). نهادهای حقوقی تنظیم مقررات ساختار و سازوکار اجرایی. چاپ اول. انتشارات عترت نو.

- Bellekom, S., Arentsen, M., van Gorkum, K. (2016). Prosumption and the distribution and supply of electricity. Energy Sustain, 6 (22), 1–17.

https://energsustainsoc.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13705-016-0087-7

- Bocek, Thomas; Stiller, Burkhard. (2018). Smart Contracts – Blockchains in the Wings. Digital Marketplaces Unleashed. Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 169-184.

https://www.zora.uzh.ch/id/eprint/136294/

- Buterin, V., (2015). On Public and Private Blockchains. Ethereum Blog.

https://blog. ethereum.org/2015/08/07/on-public-and-private-blockchains

- Choi, T.-M., Wen, X., Sun, X. & Chung, S.-H. (2019). The Mean-Variance Approach for Global Supply Chain Risk Analysis with Air Logistics in the Blockchain Technology Era. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 127, 178-191 http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1366554519302601.

- Davidson, S., De Filippi, P., Potts, J., (2016). Economics of Blockchain. SSRN Papers,  1 – 23.

https:// papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm? Abstract_id=2744751

- Frenken, K., Schor, J., (2017). Putting the sharing economy in perspective. Environ. Innov Soc Transit, 23, 3–10.

https://doi.org/10.1016/j.eist.2017.01.003

- Frenken, K., Schor, J., (2017). Putting the sharing economy in perspective. Environ. Innov Soc Transit, 23, 3–10.

https://doi.org/10.1016/j.eist.2017.01.003.

- Galera Rodrigo, S., (2016). Changing the energy model: step back on the Europe 2050 strategy? Eur. Energy Environ. Law Rev, 65–72.

https://www.academia.edu/18216838/Changing_the_Energy_Model_Step_Back_on_the_Europe_2050_Strategy

- Galera Rodrigo, S., (2016). Changing the energy model: step back on the Europe 2050 strategy?. Eur Energy Environ Law Rev, 65–72.

https://www.academia.edu/18216838/Changing_the_Energy_Model_Step_Back_on_the_Europe_2050_Strategy

- Gangale, F., Mengolini, A., Onyeji, I., (2013). Consumer engagement: an insight from smart grid projects in Europe. Energy Policy, 60, 621–628.

https://econpapers.repec.org/article/eeeenepol/v_3a60_3ay_3a2013_3ai_3ac_3ap_3a621-628.htm

- Gifford, J., (2016). Power Ledger Expands Trials of Blockchain Electricity Trading. RenewEconomy.

https://reneweconomy.com.au/power-ledger-expands-trials-blockchain-electricity-trading-38771/

- Huhta, K. (2017). Prioritising energy efficiency and demand side measures over capacity mechanisms under EU energy law. J. Energy Nat. Law, 35 (1), 7–24. https://doi.org/10.1080/02646811.2016.1250414.

- Irannezhad, Elnaz. (2019). Is blockchain a solution for logistics and freight transportation problems?.  World Conference on Transport Research, (48), 290 – 306.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352146520304397

-  Kondziella, H., Bruckner, T., (2016). Flexibility requirements of renewable energy based electricity systems – a review of research results and methodologies. Renew. Sustain Energy Rev, 53, 10–22. https://doi.org/10.1016/j.rser.2015.07.199

- Kolokathis, Christos; Hogan, Michael. (2018). New Research: Europe’s Electricity Networks are underused and can cope with Electric Cars. Energy Post, 36, 1 – 19.

https://energypost.eu/new-research-europes-electricity-networks-are-underused-and-have-ample-capacity-to-cope-with-electrification-of-cars/

- Lavrijssen, S., (2017). Power to the energy consumers. Eur. Energy Environ. Law Rev, 172–186.

https://research.tilburguniversity.edu/en/publications/power-to-the-energy-consumers-2

- Lammers, I., Diestelmeier, L. (2017). Experimenting with law and governance for decentralized electricity systems: adjusting regulation to reality? Sustainability, 9 (2), 212.

https://www.mdpi.com/2071-1050/9/2/212

- Li, X., Wang, F. & Zou, X. (2019). Current Situation and Trend of Research on Application of Blockchain Technology in Logistics Field. 5th International Conference on Economics, Business, Finance, and Management.

https://www.semanticscholar.org/paper/Current-Situation-and-Trend-of-Research-on-of-in-Li-Wang/8d46a5ae8089f6b20db11a8f4e6e06c9e9bd95c4

- Luca Lena Jansen, Nikoleta Andreadou,Ioulia Papaioannou,Antonios Marinopoulos. (2017). Smart Grids Projects Outlook. EU Commission Joint Research Centre, Institute for Energy and Transport.

https://ec.europa.eu/info/news_en?department=880

- Pankaj Dutta, Tsan-Ming Choi, Surabhi Somani, Richa Butala. (2020). Blockchain technology in supply chain operations: Applications, challenges and research opportunities. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 142, 1 – 5.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7522652/

- Powerledger. (2018). Whitepaper. https://tge.powerledger.io/media/Power-Ledger- Whitepaper-v8.pdf

- Santoro, G., Vrontis, D., Thrassou, A., & Dezi, L. (2018). The Internet of Things: Building a knowledge management system for open innovation and knowledge management capacity. TechnologicalForecasting and Social Change, 136, 347-354.

https://fardapaper.ir/mohavaha/uploads/2017/09/The-Internet-of-Things.pdf

- Seebacher, S., & Schüritz, R. (2017). Blockchain technology as an enabler of service systems: A structured literature review. The International Conference on Exploring Services Science, 12 – 23.

https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-56925-3_2

- Tenne, T. (2017 b). Europe’s first blockchain project to stabilize the power grid launches. saur energy.

https://www.saurenergy.com/solar-energy-news/europes-first-blockchain-project-stabilize-power-grid-launches

- Tenne, T. (2017 a). TenneT unlocks Distributed Flexibility via Blockchain. saur energy.

https://www. tennet.eu/news/detail/tennet-unlocks-distributed-flexibility-via-blockchain/