پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 10,005 |
| تعداد مقالات | 83,624 |
| تعداد مشاهده مقاله | 78,435,461 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 55,456,054 |
تحلیل نشانهشناسی «مار» در شعر «من آن روز می‌گفتم ...» سیمین بهبهانی با تأکید بر نظریۀ مایکل ریفاتر | ||
| فصلنامه زبان و ادب فارسی | ||
| مقاله 3، دوره 14، شماره 51، تیر 1401، صفحه 23-50 اصل مقاله (743.7 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/farsij.2022.692895 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم ارجمندی1؛ مهدی ظرافتکار* 2 | ||
| 1دانشگاه آزاد شیراز | ||
| 2استادیار گروه ادبیات تطبیقی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد شیراز | ||
| چکیده | ||
| هر شعر فاخری یک ایدۀ مسلّط دارد .شاعر این ایدۀ مسلّط را در لابه‌لای ساختار شعر یا یک جمله و گاهی حتّی یک واژه در درون شعر پنهان میکند. بعد با هنرمندی برخی واژهها را نشاندار میکند تا مخاطب از طریق آنها ایدۀ مسلّط شعر را شناسایی کند. آیا سیمین بهبهانی در سرایشِ شعرِ «من آن روز ...» از این کارکردِ هنری بهره برده است؟ برای رسیدن به پاسخ به نظر میرسد؛ بهرهمندی از نظریۀ نشانهشناسی مایکل ریفاتر بیش از هر نظریۀ دیگری مناسبتر باشد. مقالۀ حاضر بر مبنای نظریۀ نشانهشناسی این اندیشمند و با روش توصیفی- تحلیلی، شعر سیمین را بررسی کرده است. پس از بررسیِ عناصر غیردستوریِ شعر مذکور، نتایجِ تحقیق بیانگر آن است که انباشتهایی با معنابنِ «مار»، «ضحّاک» و «ترس» در شعرِ «من آن روز...» بسامد بالایی دارد. با بررسی منظومههای توصیفیِ شعر، خوشههای استعاری با هستههای «جامعۀ سنتی»، «خوی اهریمنی» و جامعۀ شبهمدرن» به دست آمد و به کمک همین خوشههای استعاری، هیپوگرامهای شعر نیز مشخص گردید که مهمترین آنها عبارتند از: مار نماد خوی اهریمنی انسانهاست که در نظامهای مردسالار بیشتر در وجودِ جنس مذکّر تجلّی مییابد. همچنین مقایسۀ انباشتها، منظومههای توصیفی و هیپوگرامها با رویکرد بینامتنیّت، ماتریس ساختاری زیر را در ذهن نویسندگان این مقاله ایجاد کرد: خوی اهریمنیِ نظامِ مردسالار در جوامع سنتی از طریق بازیهای فولکلوریک، ستمپذیری را به دخترانِ جامعه القا میکند. در جامعۀ شبهمدرن آموزشِ ستمپذیری با روشهای مدرنتری مانند نمایش، طناب بازی و ... ادامه مییابد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نشانهشناسی؛ ریفاتر؛ سیمین بهبهانی؛ مار؛ ضحاک؛ زن | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ
ابومحبوب، احمد (1337)، زندگی و شعرسیمین، تهران: نشرثالث.
احمدی، بابک (1390)، ساختار و تاویل متن، تهران: انتشارات مرکز.
ایگلتون، تری (1395)، پیش درآمدی بر نظریۀ ادبی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
برکت، بهروز و افتخاری، طیبه (1389)، «نشانه شناسی شعر، کاربست نظریة مایکل ریفاتر برای شعر ای مرز پرگهر». فصل نامة پژوهش های زبان و ادبیّات تطبیقی . دورة 1. شمارة 4 . صص 130 - 109 .
حقشناس، علی محمد (1383)، «آزادی و رهایی در زبان و ادبیات». فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات ادبی دانشگاه تربیت معلم. ش3و4، پاییز و زمستان 1383. صص58-39.
حقشناس، علیمحمد. (1390)، مقالات ادبی و زبانشناختی، چاپ دوم، تهران: انتشارات نیلوفر.
صفوی، کوروش (1390)، از زبان شناسی به ادبیات، تهران: انتشارات سورۀ مهر.
صفوی،کوروش (1391)، نوشتههای پراکنده، دفتر دوم، تهران: انشارات علمی.
بهبهانی، سیمین ( 1335)، مجموعه اشعار، تهران: موسسه انتشارات نگاه.
نبیلو، علیرضا (1392) «خوانش نشانه شناختی زمستان اخوان و پیامی در راه سپهری». فصلنامة ادب پارسی معاصر. سال 3 . شمارة 4 . صص 136 – 1.
نبیلو، علیرضا (1390)، «کاربرد نظریۀ نشانه شناسی مایکل ریفاتر در تحلیل شعر ققنوس نیما». فصلنامۀ پژوهشهای زبان شناختی و زبانهای خارجی. دورۀ 1. شمارۀ 2. صص 94-81.
پاینده، حسین (1387)، « نقد شعر آی آدم ها سروده نیما یوشیج از منظر نشان هشناسی». نامه فرهنگستان. سال چهارم. ش 10 . 113-95. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 139 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 98 |
||