بررسی جایگاه اشعار حافظ در ساختار زیباشناسی هگل

مطالعات نقد ادبی

دوره 16، شماره 50، شهریور 1400، صفحه 9-21   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نوش آفرین شاهسون¹؛ محمد جواد صافیان اصفهانی^{* 2}؛ غلامعلی حاتم³

¹دانشجوی دکتری فلسفه هنر، فلسفه هنر،واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران

²دانشیار گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³استاد گروه هنر،دانشکده هنر،دانشگاه تهران،تهران،ایرن

چکیده

از نظر هگل شعر اصیل ، هنری است که همه شئون زندگی یک قوم را در بر می گیرد و روح را به آگاهی و آزادی میرساند. اما هنر امروز دیگر چنین نقشی را ایفا نمی کند. دیوان حافظ نیز همواره هنری بزرگ تلقی میشده و شامل  اشعاری است با محتوای آزادی الهی و انسانی. هدف از این پژوهش، پرداختن به جایگاه اشعار حافظ در تفکر هگل است، سوال مطرح شده این است که طبق دریافت هگل از هنر، آیا می توان بر خلاف مدعای وی، اشعار حافظ را، در دوران مدرن همچنان هنری بزرگ دانست؟ در این پژوهش کیفی که به روش توصیفی-تحلیلی انجام یافته، مشخص گردید، از آنجا که در اشعار حافظ با یک مکتب و جهان بینی کلی مواجهیم که مفاهیم عمیق و همگانی روح انسانی در آن مطرح می شود ازین رو دیوان حافظ محدود به هیچ زمان و مکانی نیست و محتوای آن قابل تعمیم به هر دوره ای می باشد. بنابراین برخلاف نظر هگل اشعار حافظ در دوران مدرن نیز هنری بزرگ محسوب می شود.

کلیدواژه‌ها

هگل؛ حافظ؛ شعر؛ هنر بزرگ؛ زیباشناسی

مراجع

آشوری، داریوش.(1384). عرفان و رندی در شعر حافظ، بازنگریسته هستی شناسی حافظ، چاپ پنجم، تهران،نشر مرکز

استیس، والتر ترنس.(1393). فلسفه هگل. ترجمه حمید عنایت، جلد دوم، چاپ یازدهم، تهران، موسسه انتشارات امیرکبیر

اسلامی ندوشن، محمدعلی.(1370). ماجرای پایان ناپذیر حافظ. درباره حافظ، برگزیده مقاله های نشر دانش، چاپ دوم، تهران، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی

بیزر، فردریک.(1391). هگل. ترجمه سید مسعود حسینی، تهران، نشر ققنوس

شفر، ژان-ماری.(1390). هنر دوران مدرن، ترجمه ایرج قانونی،تهران، آگه

عبادیان، محمود.(1390). گزیده زیباشناسی هگل، چاپ سوم، تهران، انتشارات فرهنگستان هنر

غلامحسین زاده، غریب رضا.(1387)."حضور دو دنیای تک صدا و چند صدا در اشعار حافظ: خوانشی در پرتو منطق مکالمه میخاییل باختین"، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 57،صص235-256

کانت، ایمانوئل.(1377). نقد قوه کانت. ترجمه عبدالکریم رشیدیان، چاپ هشتم، تهران، نشر نی

هولگیت، استیون.(1393). زیباشناسی هگل. ترجمه گلنار نریمانی، تهران، نشر ققنوس

Desmond, William .(2000)." Art and The Absolute Revisited". Edited By William Maker, in Hegel and Aesthetics, Albany: sunny Press,p.p1-13

Etter, Brian K .(2000)." Hegel's Aesthetic and the Possibility of Art Criticism". Edited By William Maker, in Hegel and Aesthetics. Albany, sunny Press,p.p31-45

James, David .(2009) ART, myth, and society in Hegel's aesthetics. New York, British Library Press

Hegel, G. W. F .(1975). Aesthetic: Lectures on Fine Arts. V.1-2, Translated

T .M, Knox, New York: Oxford University Press                                             By  

Pipin,Robert .(2002)." Whats The Abstract Art?" (from the point of Hegel),Evanston, In Critical Inquiry, Northwestern University Press.No3,p.p244-70

Wick,R .(2013)." Hegel on the Modern Art". The British Journal of A es the tics ,No 53 ,p .p250-256