اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران و همسایگانش در قرن بیستم در آثار سرریدر بولارد

سیاست‌پژوهیِ اسلامی‌ایرانی

مقاله 3، دوره 1، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 47-79   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم شیپری^{* 1}؛ حسین میرزایی²

¹استادیار گروه تاریخ ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه سیستان و بلوچستان ، زاهدان ، ایران

²کارشناسی ارشد تاریخ ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه سیستان و بلوچستان ، زاهدان ، ایران

چکیده

سر ریدر بولارد سیاست مدار مشهور انگلیسی به دلیل مناصب متعددی که در میان کشورهای مسلمان خاورمیانه در سالهای نیمه اول قرن بیستم داشت یکی از مهم ترین شخصیت های سیاسی است که برای شناخت جوامع اسلامی در آن برهه زمانی از آثار و خاطرات او می توان بهره برد. او مشاغل و ماموریت‌های مختلفی در کشورهای عثمانی(پیش از فروپاشی) عراق ، عربستان و ایران داشت و علاوه بر گزارش های سیاسی نگاهی نیز به مسائل اجتماعی کشورهای اسلامی داشته است.
آثار بولارد که جنبه های تاریخ سیاسی و اجتماعی را می توان در آنها یافت، تصویری نو از کشورهای اسلامی در آستانه قرن بیستم را نمایان می سازد. بنابراین هدف این پژوهش باز شناسایی ایران و همسایگانش از دید بولارد به عنوان یک سفیر و در مواردی یک شرق شناس است. روش پژوهش کتابخانه ای است و بر اساس منابع دست اول و اصلی که آثار و نوشته های بولارد است تهیه شده است و یافته های پژوهش نشان می دهد که از جنبه‌ی سیاسی مساله آلمان و گرایش کشورهای منطقه به سیاست های آلمان به عنوان نیروی سوم غیر از روس و انگلیس بر سرنوشت این کشورها تاثیر فراوانی داشته است. از نظر اجتماعی این جوامع از دو پارگی فرهنگی و اجتماعی رنج می برده‌اند، به نوعی سنت و مدرنیته در مقابل یکدیگر قرار گرفته و این تقابل محصول برخورد با اندیشه های غرب و نوسازی هایی بود که همه ی گروههای اجتماعی را در این مناطق در گیر خود نموده بود.

کلیدواژه‌ها

قرن بیستم؛ خاورمیانه؛ کشورهای اسلامی؛ سر ریدر ویلیام بولارد

مراجع