شعر در عصر تکنیک (نسبت میان شعر و تکنولوژی از منظر هَیدگر)

مطالعات نقد ادبی

دوره 16، شماره 50، شهریور 1400، صفحه 111-133   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ژاله شهبازی^{* 1}؛ محمدجواد صافیان²؛ حسین اردلانی³

¹دانشجوی دکتری فلسفه هنر، دانشکده هنر و معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

²دانشیار گروه فلسفه دانشگاه اصفهان، ایران

³استادیار گروه فلسفه هنر، دانشکده هنر و معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

چکیده

هَیدگر از نخستین متفکرانی است که به بررسی شأن وجودی تکنولوژی، روح حاکم بر آن و نسبت آن با هنر و شعر پرداخته است. امروزه خصوصیات عصر تکنیک، سایه بر تمام جوانب زندگی بشر انداخته است و ماهیت تکنولوژی جدید (گشتل)، به همه چیز به مثابه منبع ثابت انضباط‌پذیر و در انتظار بهره‌برداری می‌نگرد. سؤال این است که در جامعة تحت استیلای تکنولوژی مدرن، چه نسبتی می‌تواند میان تکنولوژی و شعر برقرار شود که از چشم‌انداز هَیدگر به بررسی آن خواهیم پرداخت. شعر را باید نوعی ارمغان آرامش‌بخش به حساب آورد و یا جایگاه والاتری و شأن دیگری باید برای آن در نظر گرفت؟
در این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی اشاره به ماهیت تکنولوژی از منظر هَیدگر سعی خواهد شد به طور مشخص‌تری ارتباط و نسبت تکنولوژی با شعر تفسیر شود تا نهایتاً پژوهش، ما را به این نکته برساند که اگر از قلمرو هنر اصیل (شعر) به تکنولوژی بنگریم، انکشاف حاصل از آن می‌تواند همانند شاعرانگی، به قلمرو پوئسیس تعلق یابد و در انکشاف حقیقت یاری‌رسان شود. شاعر با گفت اصیل قادر خواهد بود بر گشتل غلبه کند.

کلیدواژه‌ها

تکنولوژی؛ گشتل؛ انکشاف؛ شعر؛ پوئسیس

مراجع

بیمل، والتر.(1387). بررسی روشنگرانه اندیشه‌های مارتین هَیدگر، ترجمه: بیژن عبدالکریمی، تهران: سروش انتشارات صداد سیمای جمهوری اسلامی ایران.

دُن آیدی.(1371). فنومنولوژی و تکنولوژی در  فلسفه تکنولوژی هَیدگر، فرهنگ (ویژه فلسفه)، ترجمه شاپور اعتماد، صص. 91-136

کوکلمانس، یوزف‌ی.(1395). هیدگر و هنر، ترجمه محمدجواد صافیان، نشر پرسش آبادان.

کهون، لارنس.(1390). از مدرنیسم تا پست مدرنیسم، نامه‌ای درباره‌ی انسان‌گرایی، ترجمه، عبدالکریم رشیدیان، نشر نی، صص. 281-318، (1977، نیویورک هارپر و روم)

هایدگر، مارتین.(1383). پرسش از تکنولوژی (مجموعه مقالات فرهنگ تکنولوژی)، انتشارات: تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

همو.(1385). متافیزیک چیست، ترجمه سیاوش جماری، تهران: نشر ققنوس.

همو. (1394). سرآغاز کار هنری، ترجمه پرویز ضیاءشهابی، نشر هرمس، صص 1-68.

همو. (1396). درآمد به متافیزیک، ترجمه و تحقیق: دکتر انشاءاله رحمتی، تهران: نشر سوفیا.

Gilland, Rex (2002). The Desting of technology. Modern Sciene and Human freedom in the latter Heidegger. Heidegger, Stmdies, Vol 18, available at http :// www .dartmorth .edu /nryillia/jobs/destiny/ofthecnology.htm

Heidegger, Martin (1971). Poetically man dwells, trans. Albert Hofstadter in poetry, Language and thought, p.209.

Heidegger, Martin, (1971). The origin of the work of art, trans. Albert Hofstadter in poetry, Language and thought, p.15-87.

Heidegger, Martin, (1971). The thinker as a poet, trans. Albert Hofstadter in poetry, Language and thought, p.1-15.

Heidegger, Martin, (1971). What are poets for?, trans. Albert Hofstadter in poetry, Language and thought, p.87-141.

Heidegger, Martin, (2000). Holderlin and the Essence of poetry, trans. Keith Holder in Elucidations of Holderlin’s poetry, p.51-67.

Richardson, William (2003). From BEING to THERE, in Heidegger through phenomenology to thought, p. 410-417.