تحلیل شاخص های کیفیت زندگی مبتنی بر اصول شهر زیست پذیر (مطالعه موردی: شهر لامرد)

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

دوره 14، شماره 51، فروردین 1401، صفحه 76-49   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

اکبر کیانی^{* 1}؛ فرضعلی سالاری سردری²

¹دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زابل، زابل، ایران

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

کیفیت زندگی یکی از موضوعاتی است که امروزه در مطالعات برنامه ­ریزی شهری جایگاه ویژه ­ای دارد. کیفیت زندگی ضمن دارا بودن ابعاد عینی به شرایط ذهنی، تصورات و ادراک فرد از واقعیت های زندگی بستگی و وابستگی دارد. زندگی در شهرهای امروزی در تعامل با شرایط مختلف محیطی، اجتماعی اقتصادی، زیرساختی، بهداشتی، امنیتی، فرهنگی و سیاسی شکل­ می­ گیرد، حاصل این تعامل، کیفیت زندگی شهری را شکل می ­دهد. تمرکز بیش از حد جمعیت و به تبع آن افزایش فعالیت­ ها و تعاملات در نواحی شهری منجر به فشار بر محیط شهری و بروز مشکلات زیست محیطی، افزایش اختلاف طبقات اجتماعی و بی عدالتی در دسترسی گروه ­های اجتماعی مختلف به منابع شهری شده است. این عوامل کیفیت زندگی ساکنان شهرها را تحت تأثیر قرار داده و به صورت اختلاف شدید سطح زندگی در بخش­ های مختلف شهرها نمایان می گردد. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های کیفیت زندگی با تاکید بر اصول شهر زیست­ پذیر در شهر لامرد می باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی می­ باشد. جامعه تحقیق حاضر شامل کلیه شهروندان می­ باشد که در این بین با استفاده از نمونه­ گیری تصادفی طبقه ­ای و فرمول کوکران 383 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. معیارهای مورد نیاز در قالب شاخص ­های چهارگانه کیفیت زندگی (شاخص قلمرو کالبدی- خدماتی، زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی) و 24 زیر معیار پس از استانداردسازی و گردآوری داده ­ها از طریق پرسش­نامه و با استفاده از روش­ های تحلیل آماری؛ تحلیل واریانس و آزمون­های کولموگروف – اسمیرنوف، تعقیبی بونفرونی، آزمون Tتک نمونه‌ای، آزمون فریدمن در محیط نرم افزار SPSS مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند و همچنین از تکنیک Topsis و مدل فرایند تحلیل شبکه ­ای (ANP) جهت رتبه ­بندی شاخص نهایی کیفیت زندگی استفاده شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل نشان می ­دهد که وضعیت شاخص ­های چهارگانه کیفیت زندگی در سطح شهر لامرد در حد از متوسط قرار دارند و بین شاخص ­های کیفیت زندگی تفاوت معناداری وجود دارد و شاخص غالب قلمرو اجتماعی می باشد. همچنین بین رتبه ­بندی شاخص ­های کیفیت زندگی شهری لامرد مبتنی بر اصول شهر زیست ­پذیر تفاوت معناداری وجود دارد و اولویت شاخص ­ها به ترتیب شامل شاخص اجتماعی، قلمرو کالبدی- خدماتی، زیست محیطی و اقتصادی می باشد. با توجه به نتایج شهر لامرد بر مبنای اصول یک شهر زیست­ پذیر در وضعیت متوسطی در خصوص شاخص­ های کیفیت زندگی شهری قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

کیفیت زندگی شهری؛ زیست پایدار؛ تاپسیس؛ مدل تحلیل شبکه؛ شهر لامرد