تحلیلی بر عدالت فضایی در توزیع خدمات؛ با تاکید بر مدیریت شهری (مورد مطالعه: محلات منطقه چهار زاهدان)

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

دوره 14، شماره 51، فروردین 1401، صفحه 111-93   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی اخگری^{* 1}؛ سلیمه سالارزایی²

¹استادیار گروه جغرافیا ، دانشگاه پیام نور مرکز فردوس

²دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری آمایش شهری دانشگاه پیام نور مرکزفردوس

چکیده

ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻫـﺎ در ﺗﻮز ﯾـﻊ ﺧـﺪﻣﺎت و  ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﻟﮕﻮی ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ در ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﭘﯽ ﺑﺮد ﮐﻪ ﮐﺪام ﯾﮏ از ﺧﺪﻣﺎت در وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗـﺮ ی ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﮐﺪام ﺑﺨﺶ و ﻣﺤﻠﮥ ﺷﻬﺮی ﺗﻤﺮﮐﺰ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. عدالت فضایی و عدالت جغرافیایی به منزله توزیع عادلانه خدمات و امکانات شهری به منظور رسیدن به یک جامعه متوازن و یکی از رهیافت های عدالت اجتماعی است. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل عدالت فضایی در نحوه توزیع خدمات در سطح محلات منطقه چهار شهرداری زاهدان است. روش پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی است.به منظور تحلیل نحوه توزیع خدمات در سطح محلات منطقه چهار ، از مدل­های L.Q ، ضریب امتیاز استاندارد شده  و مدل VIKOR استفاده شده است. سپس به منظور سنجش رضایت شهروندان از نحوه توزیع خدمات از آزمون­های آماری در نرم­افزار SPSS استفاده شده است. نتایج نشان می ­دهد خدمات شهری و همچنین توزیع فضایی جمعیت و خدمات به صورت عادلانه در سطح محلات منطقه 4 توزیع نشده، به طوری که محلات آزادی میانی و مصلی قدس در بهترین وضعیت و محلات شیرآباد و کلاته کامبوزیا در پایین ­ترین سطح برخورداری از توزیع خدمات قرار دارند. یافته ­های حاصل از پرسشنامه رضایت شهروندان در توزیع خدمات نشان دهنده نارضایتی شهروندان از نحوه توزیع خدمات است. به طوری که محلات آزادی و کلاته کامبوزیا به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان رضایت را از نحوه توزیع خدمات بودند. علت این امر را می ­توان در عدم تعریف مشخص کاربری­ های محله ­ای در نظام مدیریت شهری ، عدم تسهیلات زیرساختی خدماتی دانست که از مهمترین جنبه­ هایی است که نابرابری را در سطح محلات را شدیدتر نموده است.  از آنجایی که مدیریت شهری عامل اصلی توزیع خدمات در سطح محلات است، می­تواند با آگاهی از نحوه توزیع خدمات در سطح محلات و رضایت شهروندان از نحوه توزیع خدمات نقش بهتری را در توزیع خدمات داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عدالت فضایی؛ مدیریت شهری؛ توزیع خدمات؛ محلات منطقه 4؛ زاهدان