نقش عناصر cis-acting ناحیه پروموتر در تنظیم بیان مکان-زمانی ژن NHX1 پاسخگو به تنش شوری در Triticum aestivum L.

دانش زیستی ایران

دوره 16، شماره 4، اسفند 1400، صفحه 25-34   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شادی حیدری¹؛ بهارک حیدری^{* 2}؛ پیوند حیدری¹

¹دکتری، گروه اصلاح نباتات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار، گروه کامپیوتر، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

شوری خاک یکی از جدی ترین مشکلات در کشت گندم در ایران است که تأثیر زیان آور بر تولید محصول و رشد گیاه دارد. به منظور بررسی ژن‌های مرتبط با پاسخ به تنش شوری در گندم، تجزیه و تحلیل 3567 برچسب‌ توالی بیان شده (EST) از کتابخانه‌های برگ و ریشه گندم متحمل به شوری جمع‌آوری شده از بانک اطلاعاتی دانشگاه هاروارد انجام شد. نرم افزارهای EGassembler، CLCbio و IDEG6 به منظور تجزیه و تحلیل بیان ژن و ابزار طبقه‌بندی مقایسه‌ای GoMapMan به منظور دسته‌بندی کاتالوگ‌های عملکردی استفاده شد. اختلاف آماری معنی‌دار بین ژن‌های دو کتابخانه در 7 گروه کارکردی مشاهده شد. نتایج نشان داد که تبادلگرهای یون NHX1 نقش مهمی در هموستاز یون و تحمل تنش شوری در هر دو بافت برگ و ریشه ایفا می‌کنند. از آنجا که درک کامل سیستم تنظیم رونویسی ژن به تجزیه و تحلیل عملکردی عناصر cis-acting بستگی دارد، بنابراین عناصر تنظیم‌کننده موجود در ناحیه '5 تنظیمی ژن‌های NHX1 با استفاده از پایگاه های داده Plant CARE شناسایی شدند. چندین عنصر تنظیمی مرتبط با فرآیندهای بیولوژیکی، تنظیم هورمونی و پاسخ به تنش‌ها و محرک‌های محیطی شناسایی شدند. این پژوهش بینشی در مورد نقش عناصر cis-acting پروموتر در تنظیم بیان مکان- زمانی ژن NHX1 تحت تنش شوری ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

الگوی بیان مکان-زمانی ژن؛ تبادلگرهای یون NHX1؛ تنش شوری؛ عناصر cis-acting پروموتر؛ هموستاز یونی

مراجع