نگاهی سبک شناسانه به تکرار و تداعی در منطقالطیر

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 45، آذر 1400، صفحه 67-90   

نوع مقاله: مروری

نویسندگان

مسعود پاکدل^{* 1}؛ منیره محفوظی موسوی^{* 2}

¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران. (نویسنده مسؤول)

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران.

چکیده

 منطق الطیر سرودۀ عطار نیشابوری و یکی از شاهکارهای وزین عرفانی زبان و ادبیات فارسی است. با توجه به اینکه در سبک شناسی توجه به بسامدها بسیار مهم است و بر اساس بسامدهاست که شاخصه‌ها‌ی سبکی یک شاعر یا یک اثر مشخص می‌شود، در این پژوهش که با روش تحلیلی- توصیفی و با هدف نمودن بسامدها و دیدگاه جمال شناسانۀ عطار در منطق الطیر انجام پذیرفته، تلاش شده است اهداف و شیوه‌ها‌ی بهره گیری شاعر از تکرار و تداعی مورد واکاوی قرار گیرد. بر اساس یافته‌ها‌ی پژوهش بهره‌گیری از تکرار واج، واژه، جناس، عکس و تداعی معانی را می‌توان یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های سبکِ شعری عطار در منطق الطیر به شمار آورد؛ زیرا بسامدِ بالای تکرار و تداعی بیانگر آن است که شاعر به ذکر پیاپی آن‌ها دل‌بستگی داشته‌است. این تکرارها که هم در لفظ و هم در معنا دیده‌می‌شود، افزون بر زیبایی شعر و دلنشین ساختن موسیقی کلام، سبب برجسته سازی شعر، تاکید شاعر بر اهمیت موضوع و التذاذ ادبی خوانندگان نیز شده است.

کلیدواژه‌ها

منطق الطیر؛ عطار؛ سبک شناسی؛ تکرار؛ تداعی

مراجع