اثر تعاملی هزینه‌های تحقیق و توسعه بر رابطه بین عملکرد زیست‌محیطی و عملکرد مالی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران

پیشرفت های مالی و سرمایه گذاری

دوره 3، شماره 7، شهریور 1401، صفحه 22-1   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/afi.2022.1949672.1095

نویسندگان

فرشته صادق پور¹؛ محمدرضا حسینی معصوم^{* 2}؛ هادی سعیدی¹

¹گروه حسابداری، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران.

²گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، بجنورد، ایران.

چکیده

هدف: با نگرش سیستمی، مسئله حفظ محیط‌زیست نیازمند یک سیستم مدیریت زیست‌محیطی است که به‌صورت یکپارچه با سایر سیستم‌های مدیریتی به اجرا درآید. وجود واحد یا بخشی مستقل و مجزا تحت عنوان تحقیق و توسعه در هر سازمانی امری بسیار پراهمیت می‌باشد. ازاین‌رو، هدف از این پژوهش بررسی اثر تعاملی هزینه‌های تحقیق و توسعه بر رابطه بین عملکرد زیست‌محیطی و عملکرد مالی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.
روش‌شناسی پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی است. برای این منظور، فرضیه‌های پژوهش با استفاده از معادلات ساختاری و بر مبنای اطلاعات مربوط به 120 شرکت در طول سال‌های 1392 تا 1398 مورد تحلیل قرار گرفته است.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بین عملکرد زیست‌محیطی و سود هر سهم در سال جاری رابطه معناداری وجود ندارد اما بین عملکرد زیست‌محیطی و سود هر سهم در سال آتی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، هزینه تحقیق و توسعه بر رابطه بین عملکرد زیست‌محیطی و سود هر سهم در سال جاری و سود هر سهم در سال آتی اثر تعدیلی دارد و این اثر منفی و معنادار است.
اصالت / ارزش افزوده علمی: نتایج این پژوهش علاوه بر توسعه ادبیات مربوط به هزینه‌های تحقیق و توسعه و هزینه‌های زیست‌محیطی، به تمام ذی‌نفعان و استفاده‌کنندگان کمک می‌کند تا میزان توجه شرکت‌ها به تحقیق و توسعه و مسائل زیست‌محیطی را مورد ارزیابی قرار دهند.

کلیدواژه‌ها

عملکرد زیست‌محیطی؛ عملکرد مالی؛ هزینه‌های تحقیق و توسعه؛ دیدگاه مبتنی بر منابع؛ فرضیه پورتر

مراجع

آذر، عادل؛ غلام‌زاده، رسول. (1397). مدل‌سازی معادلات ساختاری کمترین مربعات جزئی (PLS-SEM)، تهران: نگاه دانش.

بنی مهد‌، بهمن؛ طالب نیا‌، قدرت اله؛ ازوجی‌، حسین. (1388). بررسی رابطه ی بین عملکرد زیست محیطی و عملکرد مالی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی‌، 1(3)‌، 174-149.

جلالیان لرکی‌، رضا؛ باورصاد‌، بلقیس؛ علیزاده‌، صابر. (1400). بررسی رابطه مدیریت سبز و عملکرد پایداری (عملکرد اقتصادی، عملکرد زیست محیطی و عملکرد اجتماعی): مورد مطالعه شرکت های فعال در صنعت پتروشیمی. پیشرفت های مالی و سرمایه گذاری‌، 2(4)‌، 32-1.

جمشیدی نوید‌، بابک‌؛ منصوری‌، مریم. (1400). مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها و قابلیت مقایسه صورت‌های مالی. پیشرفت های مالی و سرمایه گذاری‌، 2(2)‌، 86-59.

حسینی معصوم‌، محمدرضا؛ گرکز‌، منصور؛ سعیدی‌، پرویز؛ معطوفی‌، علیرضا. (1398). عملکرد مدیران در مواجهه با آستانه‌های سود: شواهدی از نقش گزارشگری پایداری. پژوهشهای کاربردی در گزارشگری مالی‌، 8(2)‌، 168-141.

حیدرپور‌، فرزانه؛ قرنی‌، محمد. (1394). تاثیر حسابداری زیست محیطی بر شاخص های مالی و عملیاتی شرکت‌های تولیدی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی‌، 7(26)‌، 50-39.

خواجوی‌، شکراله؛ حسینی نیا‌، سمیه؛ نصیری‌، طاهره. (1397). ارتباط بین سازوکارهای حاکمیت شرکتی و افشای داوطلبانه اطلاعات زیست‌محیطی (مطالعه موردی شرکت‌های صنایع محصولات شیمیایی و مواد و محصولات دارویی). پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی‌، 10(40)‌، 20-1.

داوری، علی؛ رضازاده، آرش. (1392). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS (چاپ سوم)، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

 رحیمی راد‌، سحر؛ حیدری‌، حسن؛ نجارزاده‌، رضا. (1397). بررسی عوامل موثر بر شدت هزینه‌های تحقیق و توسعه در ‌کارگاه‌های صنعتی ایران. پژوهشنامه اقتصادی‌، 18(71)‌، 90-53.

سازمان حفاظت محیط‌زیست. (1395). دستورالعمل انتخاب واحدهای صنعتی سبز، معاونت آموزش و پژوهش، دفتر پژوهش و توسعه فناوری‌های محیط‌زیست.

کامیابی، یحیی؛ صابری، فاطمه. (1396). اثر مسئولیت پذیری اجتماعی بر رابطه ی بین افشای هزینه تحقیق و توسعه و بازده سهام. فصلنامه حسابداری مالی، 9(33)، 77-51.

 

Alam, Md. S., Atif, M., Chien-Chi, C., & Soytaş, U. (2019). Does corporate R&D investment affect firm environmental performance? Evidence from G-6 countries. Energy Economics, 78, 401–411.

Ambec, S., Cohen, M. A., Elgie, S., & Lanoie, P. (2013). The Porter Hypothesis at 20: Can Environmental Regulation Enhance Innovation and Competitiveness? Review of Environmental Economics and Policy, 7(1), 2–22.

Azar, A. and R. Gholamzade. (2017). A primer on partial least squares structural equations modeling (PLS-SEM), Tehran: Negahe danesh. [In Persian]

Banerjee, R., & Gupta, K. (2017). The effects of environmental sustainability and R&D on corporate risk-taking: International evidence. Energy Economics, 65, 1–15.

Bani Mahd, B., Talibnia, Gh., and H Azoji (2009). Investigating the Relationship between Environmental Performance and Financial Performance, Financial Accounting and Auditing Research, 1 (3), 149-174. [In Persian]

Barney, J. (1991). Firm Resources and Sustained Competitive Advantage. Journal of Management, 17(1), 99–120.

Cheng, C. C. J., Yang, C., & Sheu, C. (2014). The link between eco-innovation and business performance: a Taiwanese industry context. Journal of Cleaner Production, 64, 81–90.

‌Clarkson, M. B. E. (1995). A Stakeholder Framework for Analyzing and Evaluating Corporate Social Performance. The Academy of Management Review, 20(1), 92–117.

Davari, A. and A. Rezazadeh. (2012). Structural Equation Modeling with PLS Software (Third Edition), Tehran: Jihad Daneshgahi Publications. [In Persian]

Environmental Protection Organization. (2015). Instructions for selecting green industrial units, Deputy of Education and Research, Office of Environmental Technologies Research and Development. [In Persian]

Esty, D. C., & Porter, M. E. (1998). Industrial Ecology and Competitiveness: Strategic Implications for the Firm. Journal of Industrial Ecology, 2(1), 35–43.

Ford, J. A., Steen, J., & Verreynne, M.-L. (2014). How environmental regulations affect innovation in the Australian oil and gas industry: going beyond the Porter Hypothesis. Journal of Cleaner Production, 84, 204–213.

Hair, J. F., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a Silver Bullet. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139–152.

Hamamoto, M. (2006). Environmental regulation and the productivity of Japanese manufacturing industries. Resource and Energy Economics, 28(4), 299–312.

‌Hart, S. L. (1995). A Natural-Resource-Based View of the Firm. The Academy of Management Review, 20(4), 986–1014.

Heidarpour, F. and m. gharani. (2015). The effect of environmental accounting on financial and operational indicators of manufacturing companies. Financial Accounting and Auditing Research, 7(26), 39-50. [In Persian]

‌Horváthová, E. (2010). Does environmental performance affect financial performance? A meta-analysis. Ecological Economics, 70(1), 52–59.

Hoseini Masoom, M., garkaz, M., saedi, P., matoufi, A. (2020). Performance of Managers in Facing Earnings Thresholds: Evidence from the Role of Sustainability Reporting. Applied Research in Financial Reporting, 8(2), 141-168. [In Persian]

Hsu, C.-H., Lai, S.-C., & Li, H.-C. (2016). Institutional ownership and information transparency: Role of technology intensities and industries. Asia Pacific Management Review, 21(1), 26–37.

Jalalianlarki, R., Bavarsad, B., alizadeh, S. (2021). Investigating the relationship between green management and economic performance, environmental performance and social performance (a study of companies active in the petrochemical industry). Advances in Finance and Investment, 2(4), 1-32. [In Persian]

Jamshidinavid, B., Mansouri, M. (2021). Corporate Social Responsibility and Compare Financial Statements. Advances in Finance and Investment, 2(2), 59-86. [In Persian]

‌Jarvis, C., MacKenzie, Scott B., & Podsakoff, Philip M. (2003). A Critical Review of Construct Indicators and Measurement Model Misspecification in Marketing and Consumer Research. Journal of Consumer Research, 30(2), 199–218.

Kamyabi Y, Saberi F.(2017). Impact of Corporate Social Responsibility on the Relationship between the Disclosure of the Cost of Research and Development (R & D) and Stock Returns. quarterly financial accounting journal, 9 (33) :51-77. [In Persian]

Khajavi, sh., Hosseini Nia, S. and T. Nasiri. (2019). The Relationship between Corporate Governance Mechanisms and Voluntary Disclosure of Environmental Information (Case Study of Companies in the Chemicals and Materials and Pharmaceutical Products Companies), Financial Accounting and Auditing Research, 10(40), 1-20. [In Persian]

‌King, a. A., & lenox, m. J. (2001). Lean and green? An empirical examination of the relationship between lean production and environmental performance. Production and Operations Management, 10(3), 244–256.

‌Konar, S., & Cohen, M. A. (2001). Does the Market Value Environmental Performance? Review of Economics and Statistics, 83(2), 281–289.

KPMG. (2011). International survey of corporate responsibility reporting.

Lee, K.-H., & Min, B. (2014). Globalization and Carbon Constrained Global Economy: A Fad or a Trend? Journal of Asia-Pacific Business, 15(2), 105–121.

‌Li, P., Menon, M., & Liu, Z. (2019). Green innovation under uncertainty - a dynamic perspective. International Journal of Services, Economics and Management, 10(1), 68.

Lioui, A., & Sharma, Z. (2012). Environmental corporate social responsibility and financial performance: Disentangling direct and indirect effects. Ecological Economics, 78, 100–111.

‌Liu, Z. (2020). Unraveling the complex relationship between environmental and financial performance ─ A multilevel longitudinal analysis. International Journal of Production Economics, 219, 328–340.

Ong, Lee, Teh, & Magsi. (2019). Environmental Innovation, Environmental Performance and Financial Performance: Evidence from Malaysian Environmental Proactive Firms. Sustainability, 11(12), 3494.

Porter, M. E. (1991). America s green strategy. Scientific American. 4:264‏  

Porter, M. E., & Linde, C. van der. (1995). Toward a New Conception of the Environment-Competitiveness Relationship. Journal of Economic Perspectives, 9(4), 97–118.

Rahimi Rad, S., Heydari, H., Najarzadeh, R. (2018). Analyzing Determinants of R&D Intensity in Iranian Manufacturing Firms. Economics Research, 18(71), 53-90. [In Persian]

‌Rubashkina, Y., Galeotti, M., & Verdolini, E. (2015). Environmental regulation and competitiveness: Empirical evidence on the Porter Hypothesis from European manufacturing sectors. Energy Policy, 83, 288–300.

‌Russo, M. V., & Fouts, P. A. (1997). A Resource-Based Perspective On Corporate Environmental Performance And Profitability. Academy of Management Journal, 40(3), 534–559.

Song, H., Zhao, C., & Zeng, J. (2017). Can environmental management improve financial performance: An empirical study of A-shares listed companies in China. Journal of Cleaner Production, 141, 1051–1056.

Stefan, A., & Paul, L. (2008). Does It Pay to Be Green? A Systematic Overview. Academy of Management Perspectives, 22(4), 45–62.

Wang, M.-C., & Chen, Z. (2021). The relationship among environmental performance, R&D expenditure and corporate performance: using simultaneous equations model. Quality & Quantity.

Wernerfelt, B. (1984). A resource-based view of the firm. Strategic Management Journal, 5(2), 171–180.

Xie, Y., Fang, Y., & Zhang, D. (2022). How Environmental Performance Affects Financial Performance in the Food Industry: A Global Outlook. Sustainability, 14(4), 2127.

Yang, C.-H., Tseng, Y.-H., & Chen, C.-P. (2012). Environmental regulations, induced R&D, and productivity: Evidence from Taiwan’s manufacturing industries. Resource and Energy Economics, 34(4), 514–532.