آندرسون،بانکر، و جاناکیماران2003؛وایس،2010) مطالعات در حال بررسی رفتار هزینه‌ای بیان می‌دارد که هزینه‌های چسبنده رخ می‌دهد چرا که تصمیم‌گیری‌های تنظیمی منابع مدیران بر اساس دلایل اقتصادی نظیر هزینه‌های سازگاری و عدم اطمینان تقاضا، همانند ویژگی‌های رفتاری مدیران از قبیل رفتار ضریب نفوذ (کما و وایس 2013) و نیاز به امپراتوری سازی سوق داده می‌شوند (چن، لو، و سوگیانیس،2012). بنابراین این پژوهش در نظر دارد، که چگونه هر یک از ابعاد فرهنگ ملی شرکتها بر پدیده چسبندگی هزینهها تاثیر می‌گذارد.
2-مبانی نظری
در این مطالعه، چهار بعد فرهنگ ملی مشخص شده توسط هافستد(1980)،( مردگرایی/زن‌گرایی، فردگرایی/جمع‌گرایی، فاصله قدرت و اجتناب از عدم قطعیت) را در نظر گرفته و بررسی می‌کنیم که چگونه آنها بر تصمیمات مدیریت منابع تاثیر می‌گذارند. استدلال‌ها حاکی از آن است که سه راه وجود دارند که از طریق آن فرهنگ بر عدم تقارن در رفتار هزینه تاثیر می‌گذارد. راه اول از طریق تأثیر فرهنگ در هزینه‌های سازگاری منابع، به خصوص با توجه به نگرش‌های اجتماعی نسبت به کارگران عمل می‌نماید. به عنوان مثال، فرهنگ‌های زنانه جایگاه بالاتری در حفظ روابط به خود جای می‌دهند. بنابراین هزینه‌های تعدیل روانی مربوط به اخراج کارگران میتواند در کشورهایی با جهت‌گیری فرهنگی زنانه‌تر، تاثیر بشتری داشته باشد. راه دیگر که از طریق آن فرهنگ بر چسبندگی هزینه تاثیر می‌گذارد از طریق انتظارات مدیران از تقاضای آینده است. به طور خاص، مدیران در فرهنگ‌ها، بیشتر اجتناب کننده از عدم قطعیت ممکن است، تاکید کمتری بر سیگنال‌های تقاضای آینده قائل شوند که به طور ذاتی غیرقابل اطمینان است و تاکید بیشتری را بر سیگنال‌های همزمان مشاهده شده‌ی تقاضا قرار دهند. بدین ترتیب، در فرهنگ‌ها بیشتر اجتناب کننده از عدم قطعیت مدیران توسط انتظارات فروش کوتاه مدت، درمقابل پیش‌بینی‌های طولانی مدت‌تر فروش در آینده سوق داده می‌شوند. در نهایت، تفاوت‌ها در فرهنگ ملی به احتمال زیاد بر الگوهای چسبندگی هزینه بواسطه‌ی تفاوت‌ها در انگیزه‌های مربوط به جبران که باعث ایجاد امپراتوری‌سازی و رفتار ضعیف مدیران میشود، اثر می‌گذارد. به عنوان مثال، در پژوهش‌های انجام شده بیان شده است که شرکتها در جوامع فردگراتر سهم بیشتری از جبران مبتنی بر مشوق برای مدیران را فراهم می‌کند، در حالی که فرهنگ‌ها بیشتر اجتناب کننده از عدم قطعیت به مدیران خود بر جبران مبتنی بر مشوق کمتری ارائه می‌دهند (برایان،نش و پاتل، 2014). هر چه میزان جبران مبتنی بر مشوق و انگیزه نسبت به پرداخت ثابت بیشتر باشد، انگیزه برای امپراتوری‌سازی بیشتر میشود (چن‌و‌همکاران،2012؛ کانیاینن، 2000). امپراتوری‌سازی، به نوبه خود، افزایش را نشان می‌دهد که مقدار هزینه‌ی چسبندگی را افزایش می‌دهد، از آنجایی که مدیران امپراتوری‌سازی، منابع را به سرعت افزایش داده، وقتی که فروش افزایش می‌یابد و هزینهها را بسیار به آرامی کاهش داده هنگامی که فروش پایین است(چن و همکاران،2012). به این ترتیب، فرهنگ ملی احتمالا بر رفتارهای امپراتوری تاثیر گذاشته، و به نوبه خود هزینه‌ی چسبندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
3- پیشینه پژوهش
پیشینه داخلی
حاجیها و خدامرادی (1394)، پژوهشی با عنوان "نقش فرهنگ اخلاقی در عملکرد حسابرسان" پرداختند. یافته‌ها نشان می‌دهد که بین وجود فرهنگ اخلاقی با بهبود کیفیت گزارش حسابرسی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد اما بین وجود فرهنگ اخلاقی با فشار زمانی حسابرسی و کمتر از واقع گزارش کردن زمان حسابرسی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. آنها به این نتیجه رسیدند که وجود چارچوب و فرهنگ اخلاقی موجب کاهش آثار فشار زمانی و به دنبال آن باعث کاهش کمتر گزارش کردن حسابرسی شده است و در پی آن کیفیت حسابرسی افزایش خواهد یافت.
حاجیها و خراطزاده(1393)، پژوهشی با عنوان ”رابطه فرهنگ سازمانی و کاربرد نوآوری‌های حسابداری مدیریت در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران” با استفاده از مدل موژن انجام دادند و در نهایت با این نتیجه رسیدند که مدیران می‌توانند با ایجاد تغییرات فرهنگی در سازمان موجبات بهبود سیستم‌های حسابداری مدیریت را فراهم آورند. به عبارتی سیستم‌های حسابداری مدیریت از طریق کمک به تصمیم‌‌گیری از فرهنگ سازمانی تاثیر می‌پذیرند و همزمان بر آن تاثیر می‌گذارند.
نیکومرام و محمدی(1391)، به طراحی و ارائه یک الگوی شناخت، تعیین و ارزیابی نقش عوامل فرهنگی بر اساس مدل هافستد در فرایند تدوین استانداردهای حسابداری پرداختند. جامعه آماری پژوهش متخصصین حوزه مشترک فرهنگ و حسابداری میباشد که بر این اساس از 20 نفر خبره در سطح دنیا که آشنایی کامل با فرهنگ و فرایند تدوین استانداردهای حسابداری امریکا و بین‌المللی دارند انتخاب شدند. روش انجام پژوهش که برای ارزیابی اعتبار عوامل فرهنگ شناسایی تعیین شده و تدوین استانداردهای حسابداری بکار رفته است که مبتنی بر سیستم استتاج فازی و روش دلفی میباشد.
نمازی و دوانی‌پور(1389)، رفتار چسبندگی هزینهها در بورس اوراق بهادار تهران را بررسی کردند. نتایج این پژوهش نشان داد هزینه‌های اداری، عمومی و فروش چسبندگی دارند و شدت چسبندگی هزینهها در دوره‌هایی که قبل از آن کاهش درآمد رخ داده، کمتر و برای شرکت‌هایی که نسبت جمع دارایی‌ها به فروش بزرگ‌تری دارند، بیشتر بوده است.
نوروش و دیانتی دیلمی(1382)، به بررسی تاثیر فرهنگ بر ارزش‌های حسابداری در ایران پرداختند. هدف این پژوهش آزمون مدل گری و بررسی روابط تئوریک مطرح شده در این مدل و در رابطه با نحوه ارتباط ابعاد فرهنگی با ارزش‌های حسابداری در کشور ایران است. نتایج مبین پایین بودن قدرت توضیحی مدل‌گری میباشد که دلیل آن نیز شاید بدین خاطر باشد که حسابداری در ایران به طور تدریجی و در نتیجه نیازهای جامعه تکامل نیافته است و در واقع روش‌ها و رویه‌های حسابداری مورد استفاده در این کشور عاریه گرفته از روش‌ها و رویه‌هایی است که در کشورهای توسعه یافته ابداع و اجرا شده‌اند.
پیشینه خارجی
کارن کیتینگ و همکاران2019)، در پژوهشی به بررسی تاثیر فرهنگ ملی بر تصمیم‌گیری‌های مدیریتی را از طریق لنز چسبندگی هزینه پرداختند. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که اختیار مدیریتی در منابع تنظیمی منجر به هزینه‌هایی میشود که "چسبناک" هستند که در آن هزینهها کمتر به کاهش فعالیت‌ها نسبت به افزایش در فعالیت پاسخ می‌دهد. آنها در تجریه و تحلیل خود بر این موضوع تاکید داشتند که چگونه ابعاد مختلف فرهنگ اجتماعی تفاوت بین کشورها در خصوص چسبندگی هزینه تاثیر می‌گذارد که با استفاده از نمونه‌ای از شرکتهای 39 کشور، دریافتند که چسبندگی هزینه‌ی کمتر قابل درک در کشورهای با اجتناب از عدم اطمینان بالاتر، مردانگی و جهت گیری طولانی مدت بیان شده است. یافته‌ها حاکی از این است که فرهنگ بر تصمیمات مدیریت منابع اتخاذ شده توسط مدیران مدیران تاثیر می گذارد، و در انجام این کار، این مطالعه نقش قابل توجهی در درک تفاوت‌ها در رفتار هزینه‌های چسبنده در کشورهای مختلف ایفا می کند.
چن و همکاران(2015)، معتقدند چسبندگی هزینه سبب افزایش بزرگ‌نمایی عملکرد مدیریتی میشود. همچنین، بانکر و همکاران(2012) عدم تقارن زمانی سود را با در نظر گرفتن ارتباط میان محافظه‌کاری و چسبندگی هزینه بررسی کردند، نتایج یافته‌های آنان نشان می‌دهد محافظه‌کاری شرطی تاثیر مخرب چسبندگی هزینه را کاهش می‌دهد.
چو وچو(2013) تمایل برای کاربرد اقدامات مدیریت کیفیت مختلف را در فرهنگ ملت‌ها بعنوان فرهنگ سازمان ارزیابی نمود. آنها دریافتند تساوی طلبی جنسیتی پایین احتمالا در کشورها همراه با برنامه‌های عملکرد محیطی در آینده است و کشورهایی با مساوات جنسیتی بالا بیشتر در آینده به برنامه‌های کنترل و بهبود کیفیت می‌پردازند. آنها دریافتند چارچوب گلوب به شناسایی کشورهایی که اقدامات مدیریت کیفیت را بکار می‌برند، کمک می‌کند.
فلگا(2010) در مقاله‌ای به بررسی تاثیری که فرهنگ ملی میتواند بر ارائه قوانین آمره بر شناسایی اندوخته‌ها جهت پرداخت دیون شرکتها داشته باشد، پرداخت. نتایج نشان داد که شرکت‌هایی که در کشورهای محافظه‌کار قرار دارند به صورت معناداری، سطح بالاتری از ابهام را برای میزان تعهدات خود در نظر گرفته و بر این اساس مدیریت عایدات خود را انجام می‌دهند.
نائور و همکارانش(2010) دریافتند فرهنگ در کشورهای غربی و شرقی در سه بعد گلوب(فاصله قدرت، آینده‌نگری و عملکرد‌گرایی) متفاوت هستند.
پورپوراتو و وربین(2010)، در پژوهشی به بررسی چسبندگی هزینهها در بین بانک‌های آرژانتین، برزیل و کانادا پرداختند. نتایج نشان داد که با افزایش یک درصدی در درآمد، هزینه‌های بانک‌ها به ترتیب در کشورهای ذکر شده، 6/0، 82/0 و 92/0 افزایش می‌یابد، در حالی که با کاهش یک درصدی در درآمدها بانک‌های مزبور، کاهش 38/ 0،48 /0 و 55/0 درصد هزینهها را مشاهده کردند. آنان دریافتند بانک‌هایی که بیشترین افزایش را در شرایط بهبود فروش دارد، در زمان کاهش فروش نیز بیشترین کاهش را خواهند داشت.
4- فرضیه ها
فرضیه اصلی: ریز فرهنگ‌ها بر چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد
فرضیات فرعی:
مردگرایی/زن‌گرایی بر چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد
فردگرایی/جمع‌گرایی بر چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد
فاصله قدرت بر چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد
اجتناب از عدم اطمینان بر چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد
5- روش پژوهش
از انجا که اهداف این پژوهش بررسی تاثیر ریزفرهنگها بر چسبندگی هزینهها میباشد، لذا روش پژوهش از لحاظ انجام مطالعه مورد نظر توصیفی، و از نوع همبستگی میباشد. داده ها و اطلاعات این پژوهش از صورت‌های مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار مندرج در سامانه الکترونیکی اطلاعاتی سازمان بورس و اوراق بهادار اقتباس شده است. آزمون فرضیه ها با استفاده از مدل رگرسیون صورت گرفته است.
مدل آزمون فرضیهها بکار می رود:
Cost stickiness j.t چسبندگی هزینه (متغیر وابسته)
SIZE i.t اندازه شرکت (متغییر کنترل)
LEV i.t اهرم مالی (متغیر کنترل)
Microculture i.t هر یک از عوامل ریزفرهنگها (مردگرایی/زن‌گرایی-فردگرایی/جمع‌گرایی -فاصله قدرت-اجتناب از عدم اطمینان (متغیر مستقل)
این مدل برای بدست آوردن تاثیر ریزفرهنگها بر پدیده چسبندگی هزینه از پرسش نامه طراحی شده که ابعاد فرهنگ از دیدگاه هافتسد{مردگرائی/زن‌گرائی( سئوال 1 تا 9) فردگرائی/جمع‌گرائی (سئوال 10 تا 14)- فاصله‌قدرت (15 تا 19) - اجتناب از عدم اطمینان (20تا 25)}
را مورد بررسی قرار می‌دهد، استفاده گردید که گزینه‌های کاملا مخالفم، مخالفم، نه مخالف نه موافق را عدد صفر گزینه‌های موافق، کاملا موافق را عدد یک نشان داده میشود.
جدول1- فراوانی پاسخهای داده شده براساس طیف لیکرت
سئوالات گزینه ها
شاخص کاملا
مخالفم (0) مخالفم
(0) نه مخالف
نه موافق (0) موافق
(1) کاملا
موافق(1)
جلسات وقتی به وسیله یک مرد اداره شود، معمولا موثرتر خواهد بود. فراوانی 8 53 20 20 3
مردان نسبت به زنان برای داشتن یک مسیر ترقی حرفه‌ای اهمیتی بیشتری قائلند. فراوانی 8 48 23 23 2
زنان به اندازه مردان به ارتقاء و شناسایی خود در کارشان بهاء نمی‌دهند فراوانی 5 21 23 47 8
زنان نسبت به مردان به کار کردن در یک جو دوستانه بهاء بیشتری می‌دهند. فراوانی 3 33 40 27 1
مردان معمولا مسائل را با تجزیه و تحلیل منطقی حل می‌کنند. در حالی که زنان معمولا مسائل را شهودی حل می‌کنند فراوانی 4 32 18 39 11
حل مسائل سازمانی معمولا نیازمند زورمندی و شیوه‌ای فعال است که این نوعا از مردان بر‌می‌آید فراوانی 2 10 32 55 5
اینکه چه کسی پست مدیریت عالی سازمان را اشغال می‌کند، اولویت با یک مرد است نه یک زن فراوانی 3 18 34 46 3
بعضی مشاغل وجود دارد که یک مرد همیشه بهتر از یک زن میتواند آن را انجام دهد. فراوانی 1 16 34 49 4
زنان به جنبه‌های اجتماعی شغل خود توجه بیشتری دارند تا پیشرفت و ترقی انسان در کار فراوانی 16 32 32 23 1
یک فرد نبایستی بدون در نظر گگرفتن خیر و رفاه گروه، تنها به دنبال اهداف خودش باشد. فراوانی 3 11 31 47 12
برای مدیر مهم است که وفاداری و احساس وظیفه افراد در گروه را تشویق نماید فراوانی 2 10 23 53 16
اینکه فرد کار کند تا مورد قبول گروه باشد، از اهمیت بیشتری برخوردار است تا اینکه کار مورد قبول خودش باشد فراوانی 0 8 49 44 3
پاداش‌های فردی نسبت به رفاه گروهی از اهمیت کمتری برخوردار است. فراوانی 1 10 48 42 3
موفقیت گروهی مهم‌تر از موفقیت فردی است. فراوانی 2 5 53 38 6
این مهم است برای افراد که ملزومات و دستورالعمل‌های شغلی تشریح گردد تا افراد همیشه بدانند چه انتظاری از آنان می‌رود فراوانی 0 7 54 39 4
مدیران انتظار دارند که کارکنان به طور دقیق از دستورات و رویه‌ها پیروی کنند فراوانی 0 1 19 72 12
قوانین و مقررات دارای اهمیت هستند. زیرا آنها به کارمنان اطلاع می‌دهند که سازمان چه انتظاری از آنها دارد فراوانی 0 10 27 54 13
رویه‌های عملیاتی استاندارد برای کارکنان در هنگام کار مفید است. فراوانی 5 36 28 25 10
دستورالعمل‌های عملیاتی در هنگام کار مفید است. فراوانی 1 3 31 60 9
برای یک سرپرست اغلب ضرورن دارد وقتی با کارکنان برخورد می‌کند، بر قدرت و اختیار خود تاکید کند فراوانی 1 9 44 43 7
مدیران نبایستی در عقاید زیردستان به طور دقیق و مستمر تفتیش کنند فراوانی 0 15 48 32 9
یک مدیر بایستی از حشر و نشر با زیردستان خود در خارج از محیط کار بپرهیزد. فراوانی 0 10 47 40 7
زیردستان نبایستی با تصمیمات مدیران خود مخالفت کنند فراوانی 7 30 40 26 1
مدیران نبایستی وظایف مهم و مشکل را به زیردستان تفویض کنند فراوانی 5 17 33 48 1
مدیران بایستی بیشتر تصمیمات را بدون مشورت با زیردستان اخذ نمایند فراوانی 1 15 37 46 5
منبع: یافته‌های پژوهشگر
برای محاسبه میزان چسبندگی هزینهها در این پژوهش با استفاده از مدل زیر که توسط آندرسون و همکارانش: ارائه شده است و پژوهشگران دیگر نیز ان را بکار گرفته‌اند: می‌توان چگونگی رفتار هزینهها نسبت به تغییرات سطح فروش را در دوره‌های افزایش و کاهش درآمد به طور جداگانه ارزیابی کرد:
(2)
= هزینه های اداری ، عمومی و فروش شرکت i در دوره t
= خالص فروش شرکت i در دوره t
= اگر مقدار آن برابر ا و در غیر این صورت برابر صفر است.
از آنجا که جامعه مورد مطالعه، شرکتهای مختلف در انواع صنایع و در اندازه‌های متفاوت را شامل میشود بنابراین استفاده از این مدل که مبتنی بر شاخص‌های نسبتی و لگاریتمی است باعث می شود که قابلیت مقایسه متغییرها در میان شرکتها را افزایش دهد و تفسیر ضرایب برآورده شده را همسان کند چون ارزش متغییر در افزایش درآمد صفر است بنابرین ضریب 1B درصد افزایش در هزینهها را در نتیجه 1% افزایش در درآمد فروش نشان می‌دهد. همچنین از آنجا که ضریب متغییر در هنگامی که درآمد کاهش می‌یابد برابر 1 است، بنابراین مجموع ضرایب 2B + 1B بیانگر درصد کاهش در نتیجه 1 درصد کاهش در درآمد فروش است. اگر چسبنده باشند، باید درصد افزایش در هزینهها در دوره‌های افزایش درآمد، بیشتر از درصد کاهش هزینهها در دوره های کاهش درآمد باشد . به عبارت دیگر باید 01B و 0 2B باشد.
6-جامعه آماری
جامعه آماری پژوهش حاضر، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. که شامل شرکتهای است که شرایط زیر را داشته باشند
جزو شرکتهای تولیدی باشد و جزء شرکتهای سرمایه گذاری، بانک، بیمه و شرکتهای چند رشته ای نباشد.
سال مالی آنها منتهی به 29 اسفند باشد.
تغییر سال مالی نداشته باشند.
با توجه به قلمروزمانی تحقیق قبل ازسال 93 در بورس پذیرش شده باشد.
اطلاعات شرکت دردسترس باشد .
با توجه به محدودیت های فوق ،تنها 104 شرکت در دوره زمانی 1393 تا 1398 شرایط فوق را دارا بوده و لذا به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.
6-آمار توصیفی
در جدول زیر برخی از مفاهیم آمار توصیفی متغیرها، شامل میانگین، میانه، حداقل مشاهدات، حداکثر مشاهدات و انحراف معیار ارائه شده است.
جدول 2- آمار توصیفی متغیرهای پژوهش
نام متغیر میانگین میانه حداکثر حداقل انحراف معیار
چسبندگی هزینه 0.076961 0.075561 0.0725067 0.440777 0.127012
مردگرایی/زن‌گرایی 11.68269 12.0000 21.00000 1.000000 6.187686
فردگرایی/جمع‌گرایی 11.68269 14.0000 22.00000 3.000000 5.366084
فاصله قدرت 11.68269 13.0000 19.00000 2.000000 4.196017
اجتناب از عدم اطمینان 11.68269 11.0000 26.00000 3.000000 5.178152
اندازه شرکت 6.186645 6.144974 8.280422 4.722560 0.556234
اهرم مالی 2.704790 0.605457 251.5133 0.000365 3.47773
منبع: یافته‌های پژوهشگر
آزمون نرمال بودن توزیع متغیر ها
طی جدول 3 احتمال آماره جارکو- برا در مورد تمام متغیرهای پژوهش کمتر از 05/0 است(P<0.05)، که نتایج نشان از غیر نرمال بودن توزیع متغیرها می باشد ولی به دلیل بالا بودن تعداد نمونه (داد ها ) نرمال فرض می شوند.
جدول3-آزمون نرمال بودن (جارکو- برا)
نام متغیر آماره آزمون سطح معنی داری
چسبندگی هزینه 326.05 0.000
مردگرایی/زن‌گرایی 11.348 0.000
فردگرایی/جمع‌گرایی 12.259 0.000
فاصله قدرت 13.346 0.000
اجتناب از عدم اطمینان 10.459 0.000
اندازه شرکت 113.67 0.000
اهرم مالی 1168682 0.000
منبع: یافته‌های پژوهشگر
- ثابت بودن واریانس جمله خطا (باقیمانده ها)
جدول 4- نتایج حاصل از آزمون ثابت بودن واریانس جمله خطا
مدل پژوهش آماره F احتمال نتیجه
اول 24.142 0.00 ناهمسانی واریانس خطا
دوم 166.88 0.000 ناهمسانی واریانس خطا
سوم 38.42 0.000 ناهمسانی واریانس خطا
چهارم 25.85 0.000 ناهمسانی واریانس خطا
منبع: یافته‌های پژوهشگر
7- آمار استنباطی
- آزمونF لیمر و آزمون هاسمن
همانطور که در جدول زیر منعکس گردیده، احتمالF لیمر مدل اول پژوهش کمتر از 5% می باشد لذا برای تخمین مدل از روش پانلی استفاده می شود. هم چنین نتایج آزمون هاسمن نشان داد که برای برآورد مدل از روش اثرات ثابت استفاده میشود.ولی آزمون لیمر برای مدل دوم معنی‌دار نشده است لذا از روش تلفیقی استفاده می شود.
بعد از اینکه فروض کلاسیک مربوط به رگرسیون و مانایی متغیرهای پژوهش مورد بررسی قرار گرفت و روش تخمین مدل هم مشخص گردید، حال نوبت آن است که مدل با توجه به نتایج آزمون F لیمر و هاسمن برآورد گردد. در همین راستا از نرم افزار Eviews9 برای تشخیص رابطه موجود بین متغیرها بهره گرفته شده است.
جدول5-نتایج حاصل از آزمون F لیمر
مدل پژوهش نوع آماره مقدار آماره احتمال نتیجه
اول F لیمر آماره F 50.5 0.000 روش پانلی
هاسمن آماره خی دو (Chi-square) 19.93 0.000 اثرات ثابت
دوم F لیمر آماره F 10.28 0.000 روش پانلی
هاسمن آماره خی دو (Chi-square) 53.78 0.000 اثرات ثابت
سوم F لیمر آماره F 8.144 0.000 روش پانلی
هاسمن آماره خی دو (Chi-square) 40.95 0.000 اثرات ثابت
چهارم F لیمر آماره F 10.38 0.000 روش پانلی
هاسمن آماره خی دو (Chi-square) 49.78 0.000 اثرات ثابت
منبع: یافته‌های پژوهشگر
8-نتایج و تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش
آزمون فرضیه ها
فرضیه اول: مردگرایی/زن‌گرایی بر پدیده چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد
به منظور آزمون این فرضیه از نتایج تخمین مدل ارائه شده در جدول زیر بهره گرفته شده است. مقدار احتمال (یا سطح معنی داری) F برابر 0.0000 بوده و چون این مقدار کمتر از 0.05 است، فرض صفر در سطح اطمینان 95 درصد رد میشود، یعنی مدل معنی‌دار است. مقدار آماره دوربین- واتسون 2.18 میباشد که این مقدار، عدم وجود خود همبستگی خطاها را نشان می‌دهد. نتایج مربوط به ضریب تعیین تعدیل شده نشان می‌دهد، تقریباً 69.74% تغییرات متغیر وابسته به وسیله متغیرهای مستقل و کنترلی مدل، توضیح داده می‌شوند.
نتایج نشان می‌دهد که در سطح اطمینان 99%، متغیر مرد گرایی /زن گرایی تاثیر معنی داری بر متغیر وابسته (چسبندگی هزینه ها) داشته است بنابراین این فرضیه تایید میشود و باید گفت که مردگرایی/زن‌گرایی بر پدیده چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد. نتایج نشان می‌دهد چسبندگی هزینهها تحت تاثیر متغیر کنترلی اندازه شرکت نیز قرار گرفته است.
جدول 6-نتایج تخمین مدل پژوهش
CS j.t=β0+ β1MC1 i.t + β2SIZE i.t+ β3 LEV i.t + ε i.t
متغیر ضریب برآوردی خطای استاندارد آماره t احتمال
MC1 0.024529- 0.002355 10.41684- 0.0000
SIZE 0.144881 0.008892 16.24899 0.0000
LEV 0.000221 0.000364 0.616226- 0.5316
C 0.732077- 0.059915 12.21855- 0.0000
ضریب تعیین تعدیل شده 69.74%
دوربین-واتسون 2.18
آماره F 8.98
احتمال (آماره F) 0.00
منبع: یافته‌های پژوهشگر
فرضیه دوم: فردگرایی و جمع گرایی بر پدیده چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد
به منظور آزمون این فرضیه از نتایج تخمین مدل ارائه شده در جدول زیر بهره گرفته شده است. مقدار احتمال (یا سطح معنی داری) F برابر 0.0000 بوده و چون این مقدار کمتر از 0.05 است، فرض صفر در سطح اطمینان 95 درصد رد میشود، یعنی مدل معنی‌دار است. مقدار آماره دوربین- واتسون 2.34 میباشد که این مقدار، عدم وجود خود همبستگی خطاها را نشان می‌دهد. نتایج مربوط به ضریب تعیین تعدیل شده نشان می‌دهد، تقریباً 67.20% تغییرات متغیر وابسته به وسیله متغیرهای مستقل و کنترلی مدل، توضیح داده می‌شوند.
نتایج نشان می‌دهد که در سطح اطمینان 99%، متغیر فردگرایی/جمع گرایی تاثیر معنی‌داری بر متغیر وابسته (چسبندگی هزینهها) داشته است بنابراین این فرضیه تایید میشود و باید گفت که فردگرایی/جمع‌گرایی بر پدیده چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد. نتایج نشان می‌دهد چسبندگی هزینهها تحت تاثیر متغیر کنترلی اندازه شرکت نیز قرار گرفته است.
جدول 7-نتایج تخمین مدل پژوهش
CS j.t=β0+ β1MC2 i.t + β2SIZE i.t+ β3 LEV i.t + ε i.t
متغیر ضریب برآوردی خطای استاندارد آماره t احتمال
MC2 0.024752- 0.003000 8.251512- 0.0000
SIZE 0.147292 0.009637 15.28475 0.0000
LEV 0.000192- 0.000380 0.503800- 0.6147
C 0.772156- 0.0644610 11.98871- 0.0000
ضریب تعیین تعدیل شده 67.20%
دوربین-واتسون 2.34
آماره F 7.98
احتمال (آماره F) 0.00
منبع: یافته‌های پژوهشگر
فرضیه سوم: فاصله قدرت بر پدیده چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد
به منظور آزمون این فرضیه از نتایج تخمین مدل ارائه شده در جدول زیر بهره گرفته شده است. مقدار احتمال (یا سطح معنی داری) F برابر 0.0000 بوده و چون این مقدار کمتر از 0.05 است، فرض صفر در سطح اطمینان 95 درصد رد میشود، یعنی مدل معنی‌دار است. مقدار آماره دوربین- واتسون 2.38 میباشد که این مقدار، عدم وجود خود همبستگی خطاها را نشان می‌دهد. نتایج مربوط به ضریب تعیین تعدیل شده نشان می‌دهد، تقریباً 70.64% تغییرات متغیر وابسته به وسیله متغیرهای مستقل و کنترلی مدل، توضیح داده می‌شوند.
نتایج نشان می‌دهد که در سطح اطمینان 99%، متغیر فاصله قدرت تاثیر معنی‌داری بر متغیر وابسته (چسبندگی هزینهها) داشته است بنابراین این فرضیه تایید میشود و باید گفت که فاصله قدرت بر پدیده چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد. نتایج نشان می‌دهد چسبندگی هزینهها تحت تاثیر متغیر کنترلی اندازه شرکت نیز قرار گرفته است.
جدول 8-نتایج تخمین مدل پژوهش
CS j.t=β0+ β1MC3 i.t + β2SIZE i.t+ β3 LEV i.t + ε i.t
متغیر ضریب برآوردی خطای استاندارد آماره t احتمال
MC3 0.035167- 0.003152 11.15831- 0.0000
SIZE 0.130022 0.003397 13.89855 0.0000
LEV 0.000419- 0.000358 1.169237- 0.2430
C 0.623847- 0.064111 9.730654- 0.0000
ضریب تعیین تعدیل شده 70.64%
دوربین-واتسون 2.38
آماره F 9.37
احتمال (آماره F) 0.00
منبع: یافته‌های پژوهشگر
فرضیه چهارم: اجتناب از عدم اطمینان بر پدیده چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد
به منظور آزمون این فرضیه از نتایج تخمین مدل ارائه شده در جدول زیر بهره گرفته شده است. مقدار احتمال (یا سطح معنی داری) F برابر 0.0000 بوده و چون این مقدار کمتر از 0.05 است، فرض صفر در سطح اطمینان 95 درصد رد میشود، یعنی مدل معنی‌دار است. مقدار آماره دوربین- واتسون 2.27 میباشد که این مقدار، عدم وجود خود همبستگی خطاها را نشان می‌دهد. نتایج مربوط به ضریب تعیین تعدیل شده نشان می‌دهد، تقریباً 71.29% تغییرات متغیر وابسته به وسیله متغیرهای مستقل و کنترلی مدل، توضیح داده می‌شوند.
نتایج نشان می‌دهد که در سطح اطمینان 99%، متغیر اجتناب از عدم اطمینان تاثیر معنی‌داری بر متغیر وابسته (چسبندگی هزینه ها) داشته است بنابراین این فرضیه تایید میشود و باید گفت که اجتناب از عدم اطمینان بر پدیده چسبندگی هزینه تاثیر معناداری دارد. نتایج نشان می‌دهد چسبندگی هزینهها تحت تاثیر متغیر کنترلی اندازه شرکت نیز قرار گرفته است.
جدول 9-نتایج تخمین مدل پژوهش
CS j.t=β0+ β1MC4 i.t + β2SIZE i.t+ β3 LEV i.t + ε i.t
متغیر ضریب برآوردی خطای استاندارد آماره t احتمال
MC4 0.29739- 0.002544 11.69137- 0.0000
SIZE 0.141186 0.008606 16.40509 0.0000
LEV 0.000191- 0.000355 0.538113- 0.5908
C 0.718497- 0.057212 12.55857- 0.0000
ضریب تعیین تعدیل شده 71.29%
دوربین-واتسون 2.27
آماره F 9.67
احتمال (آماره F) 0.00
منبع: یافته‌های پژوهشگر
9- بحث و نتیجه‌گیری
نتیجه پژوهش حاکی از آن است که متغیر مستقل، ریز فرهنگ‌ها (مردگرایی/زن‌گرایی، فردگرایی/جمع‌گرایی، فاصله قدرت، اجتناب از عدم اطمینان) بر متغیر وابسته (چسبندگی هزینهها) تاثیر منفی و معنادار وجود دارد. . نتایج این پژوهش با پژوهش کیتیگ و همکاران (2016) مشابه بوده آنهادر پژوهشی به بررسی تاثیر فرهنگ ملی بر تصمیم‌گیری‌های مدیریتی را از طریق لنز چسبندگی هزینه پرداختند. آنها در تجزیه و تحلیل خود بر این موضوع تاکید داشتند که چگونه ابعاد مختلف فرهنگ اجتماعی تفاوت بین کشورها در خصوص چسبندگی هزینه تاثیر می‌گذارد که با استفاده از نمونه‌ای از شرکتهای 39 کشور، دریافتند که چسبندگی هزینه‌ی کمتر قابل درک در کشورهای با اجتناب از عدم اطمینان بالاتر، مردانگی و جهت گیری طولانی مدت بیان شده است. یافته‌ها حاکی از این است که فرهنگ بر تصمیمات مدیریت منابع اتخاذ شده توسط مدیران تاثیر می‌گذارد، و در انجام این کار، این مطالعه نقش قابل توجهی در درک تفاوت‌ها در رفتار هزینه‌های چسبنده در کشورهای مختلف ایفا می‌کند، لازم به ذکر است پژوهشی مشابه در داخل صورت نگرفته است
نتایج این پژوهش به قسمتی از سؤالات موجود میان ریزفرهنگها بر پدیده چسبندگی هزینهها در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پاسخ می‌دهد. لیکن جهت ایجاد یک مدل کامل می‌بایست پژوهش‌های بیشتری صورت بگیرد و رابطه چند متغیر در فاصله‌های زمانی متفاوت و با استفاده از شاخص‌های زمانی همگن کننده و با انتخاب مقیاس‌های زمانی دیگر (فصلی) آزمون شود، همچنین از بقیه متغیرهای دارای تأثیر بر چسبندگی هزینهها استفاده شود تا بتوان در حالت کلی نسبت به وجود رابطه قضاوت کرد که بتوان با طراحی یک مدل با استفاده از معاملات مربوط به اشخاص وابسته شرکت راجع به عملکرد آینده آن قضاوت نمود.
به کلیه شرکتها علی‌الخصوص شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران، سرمایهگذاران، تحلیل‌گران و سایر اشخاص ذینفع توصیه میشود که توجه به اینکه ثابت شده که ریزفرهنگها بر چسبندگی هزینهها در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تاثیر معنی داری وجود دارد. بنابراین طبق این پژوهش ریزفرهنگها معیار مناسبی برای ارزیابی چسبندگی هزینه شرکتها میباشد که این میتواند مورد توجه سرمایهگذارن باشد.
