ساختار عاملی تأییدی و ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه خطر ترک تحصیل دانش‌آموزان(SDS)

نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه)

دوره 15، شماره 57، خرداد 1401، صفحه 127-150   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jinev.2022.1956794.2705

نویسندگان

محبوبه موسیوند^{* 1}؛ محمدجواد بگیان کوله مرزی²؛ مسلم قبادیان³؛ مریم حقانی⁴

¹استادیار گروه مطالعات علوم اجتماعی و توسعه ، پژوهشکده زنان، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

²دکترای روانشناسی عمومی دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

³استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

⁴کارشناس ارشد روان شناسی بالینی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

پدیده ترک تحصیل به‌عنوان فرایندی در نظر گرفته می‌شود که توسط عوامل مختلف ایجاد می‌شود. این مطالعه با هدف ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه خطر ترک تحصیل در دوران همه‌گیری کووید- 19 انجام شد. پژوهش در قالب یک طرح پژوهش همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش‌آموزان مقطع متوسطه استان لرستان در نیمسال دوم سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل می‌دهند. نمونه این پژوهش 400 نفر از دانش‌آموزان مقطع متوسطه استان لرستان بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند و به پرسشنامه خطر ترک تحصیل و همکاران (2015)، پرسشنامه ترک تحصیل (1997)، درگیری تحصیلی (2013) پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل عاملی تأییدی، ضریب آلفای کرونباخ و همبستگی پیرسون با استفاده از نرم‌افزار SPSS-26 و AMOS-24 استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که پرسشنامه از ده عامل اشباع‌شده و از شاخص‌های برازش مناسبی برخوردار است. در تحلیل عاملی تأییدی از 48 گویه پرسشنامه 45 گویه تأیید شد. ضریب آلفای کرونباخ برای هر یک از خرده مقیاس‌های رضایت از زندگی مدرسه 86/0، وابستگی به گوشی هوشمند 83/0، علاقه به یادگیری 89/0، استرس مدرسه 82/0، نگرش نسبت به زندگی تحصیلی 73/0، روابط با همسالان 72/0، بی‌علاقگی والدین 87/0، اضطراب پیشرفت تحصیلی 78/0، رضایت زندگی 87/0 و اراده برای فارغ‌التحصیلی 71/0 به دست آمد که در سطح قابل‌قبول بودند. نسخه فارسی پرسشنامه خطر ترک تحصیل دانش‌آموزان در جامعه دانش‌آموزان، از خصوصیات روان‌سنجی قابل‌قبولی برخوردار است و می‌توان از آن به‌عنوان ابزاری معتبر در پژوهش‌های روان‌شناختی استفاده کرد. مقیاس خطر در ترک تحصیل نوجوانان که از طریق این مطالعه ویژگی‌های روان‌سنجی آن بررسی شد، انتظار می‌رود که از ترک تحصیل در دانش‌آموزان جلوگیری کند.

کلیدواژه‌ها

پرسشنامه خطر ترک تحصیل؛ تحلیل عاملی تأییدی؛ دانش‌آموزان

مراجع

بلوچ زهی، عبدالغفار (1395). شناسایی عوامل مؤثر بر ترک تحصیل دانش‌آموزان دوره ابتدایی و ارائه راهکارهایی برای پیشگیری از آن در استان سیستان بلوچستان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.

سپیدنامه، بهروز؛ مؤمنی، حسن و سلیمان‌نژاد، محمد (1395)، شناسایی دلایل ترک تحصیل دانش‌آموزان مقطع ابتدایی منطقۀ آموزش‌وپرورش موسیان (نواحی روستایی). توسعۀ محلی (روستایی- شهری)، 8 (1)، 198-167

علی بیگی، امیرحسین؛ افشار، نسرین و شاهمرادی، مهنا (1396)، مطالعه کیفی مسائل و مشکلات دختران روستایی دهستان بالا دربند شهرستان کرمانشاه. زن در توسعه و سیاست، 15(1)، 63 -84.

رمضانی، ملیحه و خامسان، احمد (1396). شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه درگیری تحصیلی ریو 2013: با معرفی درگیری عاملی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 8 (29)، 185-204.

Alfonso J. Gil, Ana María Antelm-Lanzat, María Luz Cacheiro-González., & Eufrasio Pérez-Navío (2019) School dropout factors: a teacher and school manager perspective, Educational Studies, 45(6): 756-770,

Ali Beigi, A. H., Afshar, N., & Shahmoradi, M. (2017), A qualitative study of the problems of rural girls in Baladarband district of Kermanshah. Women in Development and Politics, 15(1): 63 -84 [In Persian].

Ali Beygi, A. H., Afshar, N., & Shahmoradi, M. (2017). Qualitative study of the problems of rural girls of Baladarband Rural District city of Kermanshah. Women in Development and Politics, 15(1): 63-84 [In Persian]

Andersen, S., Davidsen, M., Nielsen, L., & Tolstrup, J. S. (2021). Mental health groups in high school students and later school dropout: a latent class and register-based follow-up analysis of the Danish National Youth Study. BMC psychology, 9(1): 122.

Andrew, S., Salamonson, Y., Weaver, R., Smith, A., O’Reilly, R., & Taylor, C. (2008). “Hate the Course or Hate to Go: Semester Differences in first Year Nursing Attrition.” Nurse Education Today, 28, 865– 872.

Antelm, A. M., A. J. Gil., & M. L. Cacheiro. (2015). Análisis De Las Causas Del Fracaso Escolar Desde La Perspectiva Del Alumnado Y Su Relación Con El Estilo De Aprendizaje [“Analysis of the Causes of School Failure from the Perspective of the Student Body and Its Relationship with the Learning Style”].” Educación Y Educadores, 18(3): 471–489.

Archambault, I., Janosz, M., Fallu, J. S., & Pagani, L. S. (2009). Student engagement and its relationship with early high school dropout. Journal of Adolescence, 32(1): 651-670.

Archambault, I. M., Janosz, Fallu, F. G., & Paganim L. S. (2009). “Student Engagement and Its Relationship with Early High School Dropout.” Journal of Adolescence, 32, 651–670.

Arslan, G., & T. L. Renshaw. (2018). “Student Subjective Wellbeing as a Predictor of Adolescent Problem Behaviors: A Comparison of First-Order and Second-Order Factor Effects.” Child Indicators Research 11(2): 507–521.

Balouch Zahi, A. (2015). Identifying the factors affecting the dropout of elementary school students and providing solutions to prevent it in Sistan and Baluchistan province. Master's thesis. Allameh Tabatabai University, Faculty of Educational Sciences and Psychology [In Persian].

Choi, Á., & Calero, J. (2018). Early School Dropout in Spain: Evolution During the Great Recession. In: Malo M., Moreno Mínguez A. European Youth Labour Markets. Springer, Cham, 143-156.

Commodari, E. (2012). “Attention Skills and Risk of Developing Learning Difficulties.” Current Psychology, 31(1): 17–34.

Commodari, E., & M. Guarnera. (2005). “Attention and Reading Skills.” Perceptual and Motor Skills, 100, 3753–3786.

Cruz, E., Cozman, F. G., Souza, W., & Takiuti, A. (2021). The impact of teenage pregnancy on school dropout in Brazil: A Bayesian network approach. BMC public health, 21(1): 1850.

De Witte, K., Cabus, S., Thyssen, G., Groot, W., & van den Brink, M. (2013). “A Critical Review of the Literature on School Dropout.” Educational Research Review, 10, 13–28.

Dincer, A., Yesilyurt, S., & Takkac, M. (2012). The of Autonomy Supportive Climates on EFL Learners Enganement, Achievement and Competence in English Speaking Classrooms. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 3890-3894.

Farmer, T. W., Estell, D. V., Leung, M. C., Trott, H., Bishop, J., & Cairns, B. D. (2003). Individual characteristics, early adolescent peer affiliations, and school dropout: an examination of aggressive and popular group types. Journal of School Psychology, 41, 217-232.

Freeman, J., & Simonsen. B. (2015). “Examining the Impact of Policy and Practice Interventions on High School Dropout and School Completion Rates: A Systematic Review of the Literature.” Review of Educational Research, 85(2): 205–248.

Hunt, F. (2008). Dropping Out from School: A Cross Country Review of Literature. Research Monograph No. 16. Brighton: Consortium for Research on Educational Access, Transitions and Equity, University of Sussex.

Iacobucci, D. (2010). Structural equations modeling: Fit Indices, sample size, and advanced topics. Journal of Consumer Psychology, 20(1): 90-98.

Itzhaki, Y., H. Itzhaky, & Y. B. Yablon. (2018). “The Contribution of Parental and Societal Conditional Regard to Adjustment of High School Dropouts.” Journal of Adolescence, 62, 151– 161.

Itzhaki-Braun, Y., Itzhaky, H., & Yablon, Y. B. (2020). Predictors of High-School Dropout Among Ultraorthodox Jewish Youth. Frontiers in psychology, 11, 1911.

Kaplan, A., & Y. Yahia. (2017). “High School Students` Academic Casual Attributions in the Cultural-Political Context of the Arab School System in Israel.” Intercultural Education, 28(1): 60–74.

Maroco, J. (2010a). Análise de equações estruturais: Fundamentos teóricos, software e aplicações. [Analysis of structural equations: Theoretical foundations, software and applications]. Lisboa: ReportNumber, Lda.

Melissa, A., & Székely, M. (2015). School Dropout in Central America An Overview of Trends, Causes, Consequences, and Promising Interventions. Policy Research Working Paper, 7561.

Migali, G., & Zucchelli, E. (2017). “Personality Traits, Forgone Health Care and High School Dropout: Evidence from US Adolescents.” Journal of Economic Psychology, 62, 98–119.

Mohd, A. S., & Afa, D. M. (2014). A Study of Drop-out rate in Primary Schools of Poonch District of Jammu and Kashmir. International Journal of Multidisciplinary Research and Development, 1(7): 226-230.

Moreno, T. (2017). School dropout, inflexible: SEP. In El Universal. Retrieved: February 21, 2018. In El Universal of eluniversal.com.mx

Noterdaeme, M., Amorosa, H., Mildenberger, K., Sitter, S., & Minow. F. (2001). “Evaluation of Attention Problems in Children with Autism and Children with Specific Language Disorders.” European Child and Adolescent Psychiatry, 10, 58–66.

Ozawa, E., & Hirata, Y. (2019). High School Dropout Rates of Japanese Youth in Residential Care: An Examination of Major Risk Factors. Behavioral sciences (Basel, Switzerland), 10(1): 19.

Quiroga, C. V, Janosz, M., Bisset, S. H., & Morin, A. J, S. (2013). Early Adolescent Depression Symptoms and School Dropout: Mediating Processes Involving Self-Reported Academic Competence and Achievement. Journal of Educational Psychology, 105(2): 552-560.

Raaijmakers, M. A. J., D. P., Smidts, J. A., Sergeant, G. H., Maassen, J. A., Posthumus, H., & Van Engeland, Matthys, W. (2008). “Executive Functions in Preschool Children with Aggressive Behavior: Impairments in Inhibitory Control.” Journal of Abnormal Child Psychology, 36, 1097–1107.

Ramazani, M., & Khamesan, A. (2017). Psychometric characteristics of Reeve’s academic engagement questionnaire 2013: with the introduction of the Agentic Engagement. Quarterly of Educational Measurement, 8(29): 185-204 [In Persian]

Ream, R. K., & Rumberger, R. W. (2008). Student Engagement, Peer Social Capital, and School Dropout Among Mexican American and Non-Latino White Students. Sociology of Education, 81(4): 109-139.

Reeve, J. (2013). How students create motivationally supportive learning environments for themselves: The concept of agentic engagement. Journal of Educational Psychology, 105, 579–595.

Reeve. J., Deci. E. L., & Ryan, R. M. (2004). Self-determination A: theory dialectical framework for understanding sociocultural influences student on motivation. I D. M. Mclnerney. S. V. & Etten (Eds), Big theories: A volume in research on sociocultural influences on motivation and learning.

Robison, S., J. Jaggers, J. Rhodes, B. J., & Blackmon, W. Church. (2017). “Correlates of Educational Success: Predictors of School Dropout and Graduation for Urban Students in the Deep South.” Children and Youth Services Review 73(1): 37–46.

Roh, S. H., Jung, S. M., Choi, E. J., & Kim, H. N. (2015). A Study on the Scale Development of School Dropout. Journal of the Korea Academia-Industrial Cooperation Society, 16(10): 6584-6594.

 Şahin, Ş., Arseven, Z., & Kılıç, A. (2016). Causes of Student Absenteeism and School Dropouts. International Journal of Instruction, 9(1):78-93.

Şahin, S., Zeynep, A., & Abdurrahman, K. (2016). Causes of Student Absenteeism and School Dropouts. International Journal of Instruction, 9(1): 195-210.

Schiefele, U. (2017). “Classroom Management and Mastery-Oriented Instruction as Mediators of the Effects of Teacher Motivation on Student Motivation.” Teaching and Teacher Education, 64, 115– 126.

Sepidnameh, B., Momeni, H., and Soleimannejad, M. (2016), Identifying the reasons for dropping out of primary school students in the Mosian education area (rural areas). Local Development (Rural-Urban), 8(1): 198-167 [In Persian]

Solomon, L. J., & Rothblum, E. D. (1989). Academic procrastination Frequency and cognitivebehavioural correlates. Journal of Counseling Psychology, 31(4): 503- 209.

Soper, D.S. (2021). A-priori Sample Size Calculator for Structural Equation Models [Software]. Available from [https://www.danielsoper.com/statcalc].

Strunk, K., Cho, Y., Steel, M., Bridges, S. (2013). Development and validation of a 2*2 model of time related academic behavior: procrastination and timely engagement. Learning and Individual Differences, 25, 35- 44.

Syvertsen, M., Vasantharajan, S., Moth, T., Enger, U., & Koht, J. (2020). Predictors of high school dropout, anxiety, and depression in genetic generalized epilepsy. Epilepsia open, 5(4): 611–615.

Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5th ed.). New York: Allyn and Bacon.

Taber, K.S. (2018). The Use of Cronbach’s Alpha When Developing and Reporting Research Instruments in Science Education. Research in Science Education, 48, 1273–1296.

Tabuchi, T., Fujihara, S., Shinozaki, T., & Fukuhara, H. (2018). Determinants of High-School Dropout: A Longitudinal Study in a Deprived Area of Japan. Journal of epidemiology, 28(11): 458–464.

Tabuchi, T., Fujihara, S., Shinozaki, T., & Fukuhara, H. (2018). Determinants of High-School Dropout: A Longitudinal Study in a Deprived Area of Japan. Journal of epidemiology, 28(11): 458–464.

U.S. Department of Education, National Center for Education Statistics. (2021). The Condition of Education 2021 (NCES 2021-144), Status Dropout Rates.

UNESCO (2013). Driving home education and not just literacy. Retrieved on 15-8- 2013 from: http://arvisusi.wordpress.com/tag/unesco/.

Yahia, F. B., H. Essid, and S. Rebai. (2018). “Do Dropout and Environmental Factors Matter? A Directional Distance Function Assessment of Tunisian Education Efficiency.” International Journal of Educational Development 60, 120–127.

Zehi, B., Ghaffar, A. (2016). Identifying the factors affecting the dropout rate of primary school students and providing solutions to prevent it in Sistan and Baluchestan province. Master Thesis. Allameh Tabatabai University, Faculty of Educational Sciences and Psychology.

Zuilkowski, S. S., Jukes, M. C. H and Dubeck, M. M. (2016). I Failed, No Matter How Hard I Tried”: A Mixed-Methods Study of the Role of Achievement in Primary School Dropout in Rural Kenya.” International Journal of Educational Development, 50, 100–107.